Waarom het zo moeilijk is om je auto te laten staan: 'Automobilist heeft roze bril'
Zou jij je auto kunnen laten staan tot 1 juli? Milieu Centraal daagt mensen uit om de komende vier weken geen druppel benzine te verbruiken. In plaats daarvan wordt het gebruik van alternatieven zoals de fiets of de trein gestimuleerd. Maar de auto echt laten staan, dat is zo makkelijk nog niet.
Besparen op benzine, meer bewegen, of zorgen voor minder CO2-uitstoot. Het zijn volgens voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal allemaal redenen voor mensen om minder vaak de auto te pakken. Maar om dat daadwerkelijk te doen, is best moeilijk. "De maatschappij is ingericht op autogebruik. Zonder na te denken stappen mensen in de auto", zegt woordvoerder Mariken Stolk van Milieu Centraal.
Om daar iets aan te veranderen, is de campagne 'Geen druppel benzine' deze week in het leven geroepen, die wordt onderschreven door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Tot 1 juli worden mensen uitgedaagd om zoveel mogelijk autokilometers te besparen. "We proberen mensen op speelse wijze kennis te laten maken met alternatieven zoals de trein en de fiets. We weten dat het een grote stap is voor mensen om iets definitief te doen, daarom doen we dit vier weken."
Roze bril
Zomaar de knop omzetten en nooit meer met de auto gaan, kan ook niet. Onze gewoontes zijn nou eenmaal hardnekkig, weet verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen. De stap om afscheid te nemen van de auto is groot. "Die gehechtheid aan de auto is enorm. Wanneer het enigszins kan, willen veel mensen de auto pakken", zegt hij.
Dat gaat zelfs zo ver, dat veel verstokte automobilisten volgens de psycholoog door een roze bril naar het autorijden kijken. De nadelen van alternatieve vervoersmiddelen vergroten ze dan uit, met allerlei argumenten: het ov komt te laat, je moet veel overstappen, je zit als haringen in een ton. Of: van fietsen word je moe, de afstand is te groot, ik kan niet bezweet op mijn werk komen.
"En de nadelen van de auto verklein je voor jezelf: files zijn waardeloos, maar beter dan het ov. De benzineprijs is hoog, maar weet je wat het ov kost."
Goedkoper ov
Zie dat maar eens te doorbreken. Er is wel een kantelpunt, denkt Tertoolen, maar dat verschuift steeds. "Eerst dachten we dat een benzineprijs van 2 euro reden was om te stoppen met rijden. Maar die magische grens is overschreden, en we rijden nog steeds." We zijn namelijk zo gehecht aan onze auto dat we liever een kop koffie minder drinken buiten de deur dan dat we de auto laten staan.
Kan goedkoper openbaar vervoer het verschil niet maken? "Het verlaagt de drempel wel. Het helpt een aantal mensen over de brug", denkt de verkeerspsycholoog. Maar er zou dan nog steeds een grote groep zijn voor wie het geen alternatief is.
"Je verlaagt dan de kosten maar biedt geen oplossing voor de andere dingen die ze als probleem zien aan het openbaar vervoer. Zelfs het gratis maken is voor veel automobilisten geen reden om in het woon-werkverkeer over te stappen van de auto naar de trein, bleek uit eerder onderzoek."
Rol van werkgever
Het is dus lastig om mensen de auto uit te krijgen. Maar niet onmogelijk. "Je moet gericht op zoek gaan naar kansen", zegt Tertoolen. Hij noemt bedrijven als cruciale factor. "De werkgever moet het stimuleren om bijvoorbeeld te fietsen als de afstand minder dan 7,5 kilometer is. En de reiskostenvergoeding voor de auto moet bijvoorbeeld niet veel hoger zijn dan die voor het openbaar vervoer. Eigenlijk moet de vergoeding voor ov zelfs hoger zijn."
Ook sociale druk speelt een rol: als iedereen om je heen de fietst pakt, dan doe je dat zelf ook sneller. Maar gaat iedereen juist met de auto, dan is het een hoge drempel om die zelf te laten staan.
Weerstand
En zo'n challenge? "Ik vind het een leuk streven, het is goed dat er aandacht aan besteed wordt en challenges kunnen best werken", vindt Tertoolen. Maar hij zet wel een kanttekening: "Er zijn mensen die weerstand zullen voelen dat dit van een milieupartij komt, die voelen het alsof ze de auto willen wegdrukken. Het kan dan beter van de ANWB komen. En voor mensen die gehecht zijn aan de auto klinkt een maand misschien als de hel op aarde."
Die weerstand herkennen ze bij Milieu Centraal wel. "We zien dat er mensen aan mee willen doen, maar ook dat het weerstand oproept. Je ziet dat in de reacties op social media", zegt Mariken Stolk. "Misschien gaat niet iedereen meedoen, maar het levert ook discussie op", De campagne is daarom ook bedoeld om mensen aan het nadenken te zetten. "Het is een kwestie van een lange adem hebben om gewoontes te doorbreken."