Congo zet olievelden te koop: 'Klimaatramp voor de wereld'
Het Centraal-Afrikaanse land Congo heeft 27 gebieden te koop gezet waar naar olie geboord kan worden. Daar zullen mens, dier en natuur voor moeten wijken, en uiteindelijk zal alleen de politiek en het leger hiervan profiteren: "De bevolking krijgt niks."
De Congolese regering zette afgelopen mei al zestien van haar oliegebieden te koop in een opvallend gelikt reclamespotje op sociale media. Grote oliemaatschappijen als TotalEnergies en Chevron werden zelfs getagd in het Twitterbericht, om de interesse van de bedrijven te peilen.
Klimaatdoelen Parijs verpesten
Op de plannen volgde een storm aan kritiek van zowel lokale als internationale milieu- en dierenorganisaties. Vooral omdat Congo hiermee in z'n eentje de klimaatdoelen van Parijs kan gaan verpesten.
Maar in plaats van de plannen af te zwakken, zette het land afgelopen weekend nog meer olievelden in de etalage: 27 locaties verdeeld over het land zijn nu te koop. Twee van die gebieden liggen in het wereldberoemde natuurpark Virunga.
"Dit zou een absolute ramp zijn voor het wereldwijde klimaat en de biodiversiteit", zei Irene Wabiwa Betoko, vertegenwoordiger van Greenpeace in Congo, tegen RTL Nieuws.
Dat zit zo: in Congo zijn grote veengebieden, waar in de nieuwe plannen deels in geboord zou gaan worden. Onder die gebieden ligt zo'n dertig miljard ton koolstof opgeslagen. Betoko: "Als er geboord wordt en er allerlei infrastructuur wordt aangelegd, kan een deel daarvan vrijkomen en in de atmosfeer belanden."
Daarnaast wijst Betoko erop dat Congo op het Amazonegebied na het grootste regenwoud ter wereld heeft, dat zich uitstrekt over meerdere Afrikaanse landen. En dat kan flinke schade oplopen, terwijl regenwouden juist zo belangrijk zijn om CO2 uit de lucht te halen.
Een plek waar bijvoorbeeld twee olievelden beschikbaar zijn, is het wereldberoemde nationale park Virunga. Jaarlijks trekt het park vele bezoekers die hopen er de bedreigde berggorilla in het wild te kunnen spotten. Greenpeace denkt dat de gorilla zal uitsterven als de olieplannen doorgaan.
Esther Marijnen van de Universiteit Wageningen, die zelf zeven jaar onderzoek deed in Virunga, vindt de plannen daarom voor Congo zelf niet logisch. "Door het toerisme verdient het land veel geld aan de gorilla. Er is de afgelopen jaren juist veel aan gedaan om het dier beter te beschermen."
Toch maakt Marijnen zich vooral zorgen over andere delen van het park. Want al zitten de apen hoog in de bergen, iets lager ligt een groot meer dat vervuild kan raken. "Los van de dieren die in dat meer leven, is dat ook funest voor bijvoorbeeld de nijlpaarden en olifanten die daaruit drinken. En vergeet de mensen niet."
'Hele bestaan vernietigd'
Er zijn namelijk grote zorgen over mensen die in de boorgebieden wonen, ziet ook Congo-expert en politiek analist Alphonse Muambi: "Het bos is hun thuis, dat zit in hun DNA. Hun hele bestaan wordt hiermee vernietigd. Die mensen zijn helemaal niet bezig met het wetenschappelijke plaatje over klimaat."
De rijke leiders uit het westen van Congo, waar de hoofdstad Kinshasa gevestigd is, interesseren zich echter niets in de inwoners. Muambi gaat ervan uit dat de leiders deze stap onder meer zetten vanwege de oorlog in Oekraïne. "Door tijdens een wereldwijd tekort olie te gaan leveren, kan Congo een machtige speler worden."
Leger moet geld verdienen
En daarmee dus veel geld verdienen. Het Congolese leger lijkt daar dan vooral veel van op te strijken. "Het leger werkt in Congo iets anders dan bij ons", zegt onderzoeker Marijnen. "Een militair verdient gemiddeld maar zo'n vijftig dollar per maand. Het leger is namelijk verantwoordelijk voor de eigen financiering."
Zo verdient het leger geld aan infrastructurele projecten en het garanderen van veilig transport. Als er in Virunga olie gewonnen gaat worden, kan het leger daar flink van meeprofiteren.
'Bevolking krijgt niks'
Ondertussen verkoopt de Congolese regering het plan aan de eigen bevolking als een unieke kans om wat aan de armoede te doen. Een wassen neus, zegt politiek analist Muambi. "Er is al heel veel geld in Congo. Congo exporteert miljoenen tonnen aan kobalt en diamanten. Maar daar ziet de bevolking niets van terug."
Hij denkt niet dat de regering nog op andere gedachten te brengen is. En toch vraagt Marijnen zich af of het uiteindelijk zo ver komt dat er in alle gebieden geboord gaat worden. "Ik kan me niet voorstellen dat een bedrijf hier z'n handen aan wil branden. De situatie daar is veel te instabiel."
TotaalEnergies liet al aan de New York Times weten niet op het aanbod van de Congolese regering in te gaan. Marijnen: "Maar misschien is het ook naïef om te denken dat uiteindelijk helemaal niemand dat doet."