Gratis maandverband in Schotland: zo zit dat in Nederland
Menstruatieproducten zijn in Schotland vanaf vandaag gratis beschikbaar voor iedereen wie daar geen geld voor heeft. Iets wat in Nederland nog ver weg lijkt. Toch zijn er ook in ons land steeds meer gratis uitgiftepunten, die soms door individuen neergezet zijn. Onder wie ook Leanne Noordover, die inmiddels 24 kastjes vol maandverband en tampons onder haar hoede heeft.
Het begint met een kastje in de voortuin, vol tampons, maandverband en inlegkruisjes. "Ik zag iemand op Instagram die wat van die kastjes op haar oprit had", vertelt Leanne Noordover. "Dat leek me leuk en een kleine moeite, dus ik heb begin dit jaar contact opgenomen met het Armoedefonds en een kastje aangeschaft."
Het Armoedefonds stelt gratis menstruatieproducten beschikbaar via hulporganisaties of andere laagdrempelige locaties, zoals het buurtkastje van Leanne. Deze Menstruatieproducten Uitgiftepunten (MUP) bevinden zich ook in bijvoorbeeld buurthuizen, bibliotheken en scholen. Inmiddels zijn het er bijna 1000.
24 kastjes verder
24 daarvan zijn door Leanne geplaatst. Ze maakt het haar missie om in haar hele gemeente Teylingen (Zuid-Holland) kasten te hebben. De kastjes staan onder meer in voortuinen, bij middelbare scholen en bij consultatiebureaus.
Bekijk hieronder of er uitgiftepunten bij jou in de buurt zijn, klik hier voor de precieze locatie.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Haar stichting 'De roze hulp' voorziet de kastjes van producten. "Mensen hangen donaties aan de deur en we houden inzamelingsacties. We vragen mensen dan of ze tijdens het boodschappen doen pakjes voor ons mee willen nemen", zegt Leanne.
"Ik stond laatst een ochtend bij de supermarkt in Katwijk en we hadden ruim 350 verpakkingen en 200 euro aan contant geld opgehaald. Ik stond er zelf van te kijken."
Kledingbank
Ze is er blij mee, want het is hard nodig dat menstruatieproducten voor iedereen beschikbaar zijn. "Ik werk in de stichting samen met een ervaringsdeskundige, zij kent de problematiek. Dat is heel fijn. Dankzij Monique leer ik hoe het echt is en hoe het in de praktijk gaat. Eerder had ik er niet zo over nagedacht dat het zo'n groot probleem is omdat ik het mezelf niet voor kon stellen."
Leanne hoort nu vaker verhalen van mensen die echt geholpen zijn met de gratis tampons en maandverband. "Niet alle kastjes lopen als een malle. Kastjes bij de kledingbank moet ik elke week bijvullen, op de middelbare scholen gaat het nog niet zo hard", zegt ze.
Geen landelijke aanpak
Dat Schotland nu als eerste land aan de hele populatie gratis menstruatieproducten gaat weggeven, vindt Leanne een goede stap en een voorbeeld voor Nederland. Want dat menstruatiearmoede ook hier een probleem is merkt ze niet alleen aan haar kastjes, het blijkt ook uit onderzoek. 1 op de 10 Nederlandse vrouwen en jonge meisjes zouden geen geld hebben voor menstruatieproducten. "Zeker voor de jeugd zou het hier ook moeten", vindt ze.
Maar een landelijke aanpak lijkt er in Nederland voorlopig niet in te zitten, ondanks dat er partijen zijn - zoals de PvdA - die hiervoor pleiten. Het kabinet liet begin 2021 weten dat deze taak meer bij de gemeenten ligt. Dat is nog steeds zo, zegt een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Gemeenten zijn opgeroepen hier aandacht voor te hebben en te leren van initiatieven in andere gemeenten.
"Zoals in Rotterdam waar jongeren met de Rotterdampas menstruatieproducten kunnen aanschaffen. Of in Amstelveen waar een proef is gedaan om gratis menstruatieproducten te verstrekken op middelbare scholen. Verder zijn diverse organisaties, onder meer in samenwerking met gemeenten, actief in het terugdringen van menstruatiearmoede", zegt de woordvoerder.
Het kabinet zet zelf meer in op een structurele, meerjarige aanpak van geldzorgen en armoedebeleid. "Overigens spelen niet alleen financiële drempels een rol, het is ook van groot belang dat taboes rondom menstruatie worden doorbroken en de kennis over goed gebruik van menstruatieproducten wordt vergroot", besluit de woordvoerder.
Belemmering dagelijks leven
Dankzij de uitgiftepunten via bijvoorbeeld het Armoedefonds kun je alsnog op veel plekken terecht voor gratis producten. Maar het kan dus niet overal. "Die lokale initiatieven zijn heel positief, maar het zou er niet vanaf moeten hangen waar je woont", zegt Cécile Wansink van belangenorganisatie WOMEN inc. daarover. De organisatie maakt zich hard voor gelijke kansen voor iedereen, ongeacht sekse of gender.
De organisatie vindt de ontwikkelingen in Schotland goed nieuws. "Een voorbeeld voor ons in Nederland", zegt Wansink. "Het kan niet zo zijn dat omdat je menstrueert je minder geld tot je beschikking hebt voor andere levensmiddelen."
Ook belemmert het je in je dagelijkse leven. "Als je geen geld hebt voor producten kan je de deur niet uit. Het zou niet zo moeten zijn dat je meer moet uitgeven als je menstrueert dan iemand die niet menstrueert om aan een basisbehoefte te kunnen voldoen.''