Britse premier Liz Truss lijkt controle kwijt, wat ging er mis?
In Verenigd Koninkrijk nemen de zorgen toe over de Britse economie. In een paar dagen tijd is de waarde van het Britse pond fors gedaald, zijn er zorgen over de stijgende hypotheekrente en de inflatie. Belangrijkste oorzaak: de pas gepresenteerde begrotingsplannen van de nieuwe premier, Liz Truss. De kersverse premier reageerde vandaag standvastig, maar lijkt de controle kwijt te zijn.
Drie vragen aan RTL Nieuws-correspondent Anne Saenen.
1. Nog geen maand premier en Liz Truss is nu al in problemen. Waar ging het mis?
"Een ding is zeker: dit is geen goed begin van haar premierschap. Toch wisten we van te voren al van haar economische plannen af. Tijdens de race om het premierschap afgelopen zomer, beloofde Truss directe belastingverlaging om de Britse economie erbovenop te helpen. En dat heeft ze gedaan. Afgelopen vrijdag presenteerden Liz Truss en haar minister van Financiën, Kwasi Kwarteng, de begrotingsplannen met onder meer een flinke belastingverlaging voor de allerrijksten."
"Het idee daarachter is dat als bedrijven en rijken meer geld overhouden, dat extra geld doorsijpelt naar de rest van de bevolking. Zo houden grote ondernemingen en mensen met topinkomens de economie draaiende. Klinkt misschien logisch, maar in de praktijk pakte dat heel anders uit."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
2. Want wat gebeurde er?
"Economen hadden al gewaarschuwd; belastingverlaging schrikt investeerders af. Want door lage belastingen komt er minder geld binnen in de staatskas. En dat terwijl de Britse regering al honderden miljarden aan steun uitgaf tijdens de coronacrisis. Investeerders zijn bang dat de Britse regering deze schulden op den duur niet af kan betalen. En zo verdween deze week het vertrouwen in de Britse economie."
"Sindsdien is er een grote financiële chaos. Het pond daalde tot een historisch dieptepunt, de Britse Centrale Bank was genoodzaakt om in te grijpen op de financiële markt en dreigt de rente omhoog te doen. Zelfs het Internationaal Monetair Fonds, het IMF, tikte de Britse regering deze week op de vingers. Zij waarschuwen de regering Truss dat de plannen averechts zullen werken en dat het verschil tussen arm en rijk alleen maar groter zal worden. Zo’n directe verklaring van het IMF, dat komt zelden voor."
3. Het verschil tussen arm en rijk groter? Maken de Britten zich zorgen?
"Inmiddels wel, ja. In eerste instantie zagen veel Britten het steunpakket en de belastingverlaging van Liz Truss wel zitten. Ze beloofde elk Brits huishouden bijvoorbeeld een tegemoetkoming op de energierekening deze winter. En minder belasting betalen, dat vinden de meeste mensen natuurlijk ook niet vervelend. Maar de impact van een lage pond, raakt de Britten ook in de portemonnee.
"Het importeren van eten, bijvoorbeeld, wordt door de inflatie duurder. De prijzen in de supermarkt zullen dus nog verder stijgen. Hetzelfde geldt voor de import van gas. En, belangrijker nog, als de Britse Centrale Bank besluit de rente flink omhoog te doen om ervoor te zorgen dat mensen minder geld uitgeven en gaan sparen, betekent dat ook hogere rente op leningen, zoals hypotheken."
"Tienduizenden mensen die hun hypotheek opnieuw af moeten sluiten, kunnen straks hun woonlasten niet meer betalen. En dat terwijl er deze winter al tienduizenden Britten onder de armoedegrens dreigden te vallen."
"Hoewel de zorgen onder de Britten groeiden en de kritiek vanuit haar eigen politieke partij, de Conservatieven, aanzwelt, liet Truss zich deze week niet horen of zien. Waarschijnlijk uit angst om voor verdere onrust te zorgen op de markten. Tot vandaag. Voor het eerst sprak ze vandaag met de media: ze blijft vasthouden aan haar plan. Maar hoe lang volhoudt, is de vraag.