Rusland zegt Cherson te verlaten, Oekraïne vermoedt valstrik

De afgelopen dagen namen de geluiden toe dat de Russen de zuidelijke stad Cherson zouden opgeven. De stad is al sinds het begin van de oorlog in handen van de Russen. Een door Rusland aangestelde bestuurder in Cherson zei donderdag in een uitzending van een pro-Russische radiozender  dat Russische troepen zich hoogstwaarschijnlijk zullen terugtrekken naar de overkant van de rivier Dnjepr. Poetin riep vandaag op tot evacuatie van de regio.

Op Twitter delen mensen dat de Russische vlag is weggehaald van overheidsgebouwen, en dat er minder soldaten staan bij controleposten. Maar de Oekraïense overheid vertrouwt de berichten niet.

In een post op Telegram zegt het Oekraïense Centrum voor de Bestrijding van Desinformatie dat het erop lijkt dat de berichten de militaire leiders van Oekraïne moeten misleiden. Het centrum schrijft verder dat de Russen juist nieuwe strijdkrachten naar de stad hebben gebracht. Oekraïense burgers weten niet wat ze moeten geloven, meldt de New York Times. Mensen slaan voor de zekerheid eten en brandstof in.

Volgens Natalja Hoemenjoek, Oekraiense legerwoordvoerder, kan het een val zijn om militairen de stad in te lokken en een stadsoorlog te beginnen. Tegelijkertijd is het ook mogelijk dat de Russen zich echt terugtrekken uit de stad. Doordat de Oekraïeners de toegangsbruggen richting Cherson hebben verwoest, kan het dat Russische militairen gedwongen zijn de stad te verlaten omdat ze niet meer bevoorraad kunnen worden. Voor nu is het onduidelijk wat de waarheid is.

Volgens Ruslandkundige Hans van Koningsbrugge is in deze oorlog al vaker gebleken dat de strijd niet alleen op het slagveld wordt gevoerd, maar ook online. "Dit is zeker ook een informatieoorlog, waarbij we hebben gezien dat beide landen het verspreiden van desinformatie als wapen inzetten." Vooral uit Rusland komt volgens de hoogleraar een 'permanente vloedgolf' aan verhalen die niet waar blijken te zijn, zoals dat het regime in Kiev uit fascisten bestaat die verslagen moeten worden.

Ook Oekraïne maakt op kleinere schaal strategisch gebruik van desinformatie. Al eerder zagen we hoe Oekraïne Rusland misleidde met een afleidingsmanoeuvre. Russische militairen verplaatsten zich van Charkov naar Cherson, omdat Kiev een aanval zou plannen op Cherson. In werkelijkheid werd juist Charkov aangevallen. 

Tactische desinformatie

Volgens onze correspondent Olaf Koens hebben beide landen dus belang bij de informatie die ze verspreiden, maar wel op een andere schaal. "Het tactisch inzetten van desinformatie door Oekraïne is niet te vergelijken met het liegen en bedriegen van Rusland."

Bovendien, zegt Van Koningsbrugge, heeft Oekraïne er geen belang bij om te veel desinformatie te verspreiden. "Het komt je reputatie niet ten goede als je alleen maar leugens vertelt. Dat hebben we zien gebeuren bij Rusland."

Hoewel het onbekend is hoe de fysieke oorlog verder zal verlopen, zegt Van Koningsbrugge dat de uitkomst van de informatieoorlog aan beide kanten al vaststaat. "In het Westen is de mediaoorlog glansrijk gewonnen door Zelenski, met zijn reputatie als romantische held. De leider die bij dreigend gevaar gewoon blijft en iedere avond zijn volk toespreekt. Maar Poetin heeft met zijn propaganda de informatieoorlog binnen Rusland gewonnen, waar veel mensen de oorlog nog steeds steunen."

Donderdag bleek dat het Russische nepnieuws ook gevolgen heeft buiten de oorlog om. Het Europees Bureau voor de Grondrechten meldt dat antisemitisme is toegenomen op het internet sinds het begin van de Oekraïne-oorlog. Volgens het agentschap wordt de online haat tegen joden aangewakkerd door het Russische narratief over nazi's in Oekraïne.