Ontmoeting presidenten VS en China moet band herstellen: dit staat er op het spel

In bijna alle grote conflicten die nu spelen, staan ze lijnrecht tegenover elkaar - onder andere Taiwan, Oekraïne en de omgang met tech-bedrijven. Morgen proberen Biden en Xi om toenadering te vinden.

Lage verwachtingen

Zowel de Amerikanen als de Chinezen verwachten weinig concrete oplossingen of afspraken na het gesprek. Maar dat maakt de ontmoeting niet minder belangrijk, zegt China-correspondent Roland Smid. "Ik denk dat de ontmoeting van hoge symbolische waarde is, ongeacht de uitkomst. China hecht ondanks alles belang aan een goede relatie met de VS."

Biden gaf deze week op een persconferentie aan dat zowel hij als Xi tijdens de ontmoeting hun grenzen willen aangeven. Op basis daarvan kunnen ze proberen om meer samen te werken. "Biden en Xi gaan proberen om een werkzame band te herstellen", zegt Verenigde Staten-correspondent Erik Mouthaan.

Taiwan

Dat de relatie tussen de twee landen nu zo slecht is, heeft meerdere redenen. Het heetste hangijzer is Taiwan, wat Xi Jinping als Chinees grondgebied ziet. De Verenigde Staten steunen Taiwans onafhankelijkheid en spreken zich al jarenlang uit tegen China's druk op het eiland. Nancy Pelosi bezocht Taiwan in augustus, wat in Peking voor gefronste wenkbrauwen zorgde en leidde tot meer Chinese militaire oefeningen in de zee rondom Taiwan.

"Na het bezoek van Pelosi aan Taiwan in augustus, zijn alle contacten stilgelegd. Maar als er iets groots gebeurt in de wereld, wil je korte lijntjes hebben", zegt Erik Mouthaan.

Xi's machtsambities

China is al jarenlang bezig aan een economische opmars, waarmee het de grootste economie van de wereld wil worden. Als onderdeel van dat plan verwerft het land steeds meer invloed in Europa en Afrika. Binnen China verstevigde Xi Jinping de laatste steeds verder zijn grip op de politiek. Daar gebruikt hij zware autoritaire middelen voor.

Amerika heeft veel kritiek op het autoritaire regime in Peking, en ook op de uitbreidende invloed van China in de rest van de wereld. "Biden vindt dat China te veel machtsambities heeft", zegt Mouthaan.

Autocratie bestrijden

"Biden heeft het vaak over de strijd tussen democratie en autocratie." Dat hij autocratie wil bestrijden, laat Biden zien door zowel Taiwan als Oekraïne te steunen. "Biden heeft gezegd dat de Verenigde Staten Taiwan zal verdedigen als China aanvalt. Het Witte Huis kwam later weer terug op die uitspraak, maar hij heeft het wél gezegd. Daarmee geeft hij een signaal af richting China", zegt Erik Mouthaan.

Samenwerking op klimaat

Op de meeste punten staan de VS en China dus tegenover elkaar, maar mogelijk kunnen de twee samenwerken als het gaat om klimaatverandering. Biden wil een leider zijn op het gebied van klimaatbeleid, en heeft na de midtermverkiezingen in Amerika ook steun van de Amerikaanse bevolking. "De kiezer staat achter Bidens klimaatplannen", zegt Mouthaan.

Ook China wil meer stappen nemen op het gebied van klimaat, ziet Roland Smit. "Op klimaatgebied hebben China en de VS elkaar nodig. Ik denk dat beide landen dit wel inzien, de vraag is alleen of ze bereid zijn over andere drempels zoals handel en mensenrechten heen kunnen stappen."

Als de ontmoeting morgen goed verloopt, kunnen de landen langzaam bouwen aan een betere band. "Het wordt interessant om na afloop te kijken naar de mimiek van Biden en Xi. Of ze lachen, of ze mondkapjes dragen en hoe ze over het gesprek praten", tipt Mouthaan.

Oekraïne hoog op de agenda tijdens G20-top

Zuidoost-Azië correspondent Thom Schelstraete is op Bali en volgt de G20 voor RTL Nieuws. Volgens hem bereidde gastland Indonesië een uitgebreid programma voor om economische samenwerking te stimuleren.

"Maar met alle crises die nu spelen zullen de wereldleiders deze dagen het vooral over die enorme problemen willen hebben", vertelt Schelstraete. "De oorlog in Oekraïne staat hoog op de agenda, tot ongenoegen van Rusland dat vindt dat de G20 alleen over economische onderwerpen mag gaan", legt Schelstraete uit.

Of de G20 en de gesprekken voor én achter de schermen veel zullen opleveren is nog maar de vraag. "Het zou voor Indonesië de erkenning opleveren die het als steeds grotere speler op het wereldtoneel zo graag wil hebben. Maar voor echte doorbraken heeft het wel de bereidwilligheid nodig van landen als de VS, China en Rusland om over hun eigen grenzen te stappen. De kans dat ze daar echt toe bereid zijn, lijkt op dit moment klein."