Niet overal dezelfde kanker: nieuwe kaart toont verschillen per regio
Meer longkanker in stedelijke gebieden en meer huidkanker langs de kust: dat zijn twee zaken die opvallen in de 'Kankeratlas', een kaart die het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) vandaag publiceert.
Op de kaart wordt per regio en per soort kanker aangegeven of het aantal kankerdiagnoses hoger of lager ligt dan het landelijke gemiddelde. De regio's worden aan de hand van de eerste drie cijfers van een postcode verdeeld.
Longkanker, huidkanker en baarmoederhalskanker
Bij sommige kankersoorten is een duidelijk verschil per regio te zien, bij andere niet of nauwelijks, meldt IKNL. Longkanker bijvoorbeeld, valt op omdat die in bijna alle grootstedelijke gebieden verschilt per wijk. Dat kan worden verklaard door verschillen in hoeveel mensen in het verleden hebben gerookt. 80 procent van de longkankerdiagnoses wordt namelijk veroorzaakt door roken.
Ook bij huidkanker zijn verschillen per regio te zien. Zo komt de kankersoort vaker voor in gebieden langs de kust. Een mogelijke verklaring is meer blootstelling aan de zon. Ook is er een type huidkanker, melanoom, dat vaker in Noord-Holland voorkomt. Daar is nog geen directe oorzaak voor gevonden, maar het IKNL hoopt dat er dankzij de atlas meer onderzoek naar wordt gedaan.
Bij baarmoederhalskanker lijken regio's te verschillen op basis van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. In het oosten van het land doen bijvoorbeeld veel mensen mee aan het bevolkingsonderzoek, waardoor baarmoederhalskanker al in een voorstadium kan worden opgemerkt en erger kan worden voorkomen.
Sommige kankersoorten zouden ook gelinkt kunnen worden aan de sociaaleconomische status van een individu. Valery Lemmens, een onderzoeker, epidemioloog en bestuurder van IKNL zegt daarover: "In heel veel steden, met name in de wijken waar het sociaal economisch wat moeilijker gaat, wordt bijvoorbeeld veel gerookt of werd er in het verleden veel gerookt." Dat zou kunnen verklaren waarom in grote steden meer longkankerdiagnoses worden gesteld.
Weerspiegelen geen individueel risico
Hoewel de Nederlandse Kankeratlas inzicht geeft in welke kankersoorten waar voorkomen, weerspiegelen de resultaten niet het individuele risico van mensen. De resultaten betekenen bijvoorbeeld niet dat je automatisch huidkanker krijgt als je langs de kust woont. De kaart is volgens Lemmens dan ook niet bedoeld om angst te zaaien, maar om een inzicht te geven in de risico's en oorzaken. "We proberen het in perspectief te plaatsen."
"Ik vind dat mensen recht hebben op dit soort data." De bestuurder benadrukt dat er nog een lange weg te gaan is om de achterliggende redenen van de regionale verschillen te begrijpen. De resultaten zouden volgens de bestuurder wel kunnen leiden tot meer onderzoek en regionale preventiebeleidsmaatregelen.
Kans op kanker verkleinen
"Het risico dat je kanker krijgt op latere leeftijd, kun je beïnvloeden", vertelt Lemmens. Zo komt huidkanker steeds vaker voor. Lemmens moedigt mensen dan ook aan om zich beter te beschermen tegen de zon. Dat kun door je in te smeren, een pet op te doen of de huid te bedekken met kleding.
Ook is het volgens de bestuurder belangrijk om een gezond gewicht te behouden, het drinken van alcohol te minderen, regelmatig te bewegen en niet te roken, om de kans op kanker te verminderen. Overgewicht verhoogt bijvoorbeeld de kans op slokdarmkanker. Tot slot wordt aangeraden om deelname aan een bevolkingsonderzoek naar darm-, borst- en baarmoederhalskanker te overwegen.