Unieke eiceldonatie: Elly (35) brengt vurig gewenste baby voor anderen dichterbij
Sperma doneren, da's fysiek zo gepiept. Eicellen zijn een heel ander verhaal. Je moet er hormonen voor spuiten die je emoties op hol kunnen brengen en het is niet pijnloos. Mede daardoor is het tekort aan eiceldonoren in Nederland enorm. Elly Scheele (35) koos er wél voor donor te worden, in een poging onbekende wensouders te helpen die gedroomde baby te krijgen. "Waarom zou je dit doen, vroegen sommige mensen verbaasd."
Het was een nieuwsartikel over een mannelijk stel dat via een draagmoeder én een externe eiceldonatie een kind had gekregen, dat haar op het idee bracht om haar eicellen te doneren. "Ik dacht: oh my god, wat fantastisch dat dit überhaupt kan!", vertelt ze aan RTL Nieuws.
Ze liet het idee een tijdje liggen, tot ze bedacht dat ze straks misschien al te oud is om te doneren. Een spijtgevoel bekroop haar, waarna ze de knoop doorhakte en zich aanmeldde als eiceldonor. "Iedereen vond het heel mooi. Ook mijn ouders reageerden heel enthousiast."
Eicellen doneren is een ingrijpend traject, vertelt gynaecoloog Inge Custers van het Amsterdamse UMC. Donoren krijgen een ivf-behandeling, wat inhoudt dat ze zichzelf een paar weken moeten injecteren met hormonen en een eicelpunctie moeten ondergaan.
Er geld aan verdienen mag niet in Nederland. Buiten een compensatie voor de medische kosten en de vergoeding van gemiste werkdagen, zit er voor een donor ook geen echte beloning aan vast.
Ingrijpend traject
Allemaal zaken die vrouwen ervan kunnen weerhouden eicellen te doneren. Maar Elly ging ervoor. Ter ondersteuning schakelde ze de hulp van haar vrienden in. In een appgroep genaamd 'Paashaas' werd het proces van de eerste tot en met de laatste seconde gedeeld.
Ook was er altijd een vriend of vriendin aanwezig bij de hormooninjecties, echo's en andere momenten binnen het donatieproces.
De hormonen zorgden ervoor dat Elly al haar emoties in tienvoud voelde. Toen bij haar eerste echo het resultaat tegenviel, dus dat er minder eiblaasjes waren gegroeid dan gehoopt, viel het dan ook best zwaar. "Het was fijn om daar iemand bij te hebben", vertelt ze.
'Superveel pijn'
De eicelpunctie, waarbij de eicellen worden verwijderd uit de donor om ze te kunnen invriezen, was volgens Elly ook vrij heftig. Haar vaginawanden konden worden verdoofd, maar haar eierstokken niet. Daar kreeg ze morfine voor. "Dat doet gewoon superveel pijn."
Voor de meeste vrouwen is de punctie dankzij pijnstilling wel goed te doen, zegt arts voortplantingsgeneeskunde Nicole Beckers van TFP Medisch Centrum Kinderwens Leiderdorp: "Gemiddeld geven zij een pijnscore lager dan 3 op een schaal van 1 tot 10."
Het centrum in Leiderdorp is een van de slechts vier locaties in Nederland waar eicellen kunnen worden gedoneerd. De andere zijn UMC Utrecht, Amsterdam UMC en Nij Geertgen in Elsendorp.
Jackpot
In 2022 doneerden bij Nij Geertgen drie vrouwen eicellen aan de eicelbank. Bij Leiderdorp waren het er vijf. UMC Utrecht had geen gegevens paraat en Amsterdam UMC ontving vier eiceldonoren. Inge Custers, gynaecoloog in het Amsterdamse ziekenhuis, beschouwde dat als 'een jackpot'. Vaak is er per jaar maar één donor bij Amsterdam UMC, dus vier is erg veel.
Wel komt het iets vaker voor dat vrouwen specifiek voor een vriend of familielid doneren, vertelt een woordvoerder van Nij Geertgen. Op die locatie doneerden in 2022 tien vrouwen eicellen voor een bekende. 25 tot 50 vrouwen hebben er interrelationeel gedoneerd. Dat is eiceldonatie binnen een lesbische relatie.
De vraag naar eicellen is heel groot. Er zijn wachtlijsten, maar die zijn vanwege de grote animo allemaal gesloten voor aanmelding. Bij TFP Medisch Centrum Kinderwens Leiderdorp gaat de wachtlijst ongeveer twee keer per jaar open en vaak op dezelfde dag weer dicht, vertelt arts Nicole Beckers.
Geen garantie
Hoopvolle ouders die via de eicellenbank kunnen worden geholpen, hebben geen garantie dat de procedure uiteindelijk leidt tot een gezond kind. "De kans is niet groter dan 20 procent op een doorgaande zwangerschap, wanneer het tot plaatsing van een embryo komt", vertelt Inge Custers van Amsterdam UMC.
Terug naar Elly. Zij boekte uiteindelijk succes: in totaal konden negen van haar eicellen succesvol worden ingevroren. Dat betekent niet meteen dat er ook negen kinderen uit voort zullen komen. De verwachting is dat er waarschijnlijk maximaal twee wensouders mee geholpen kunnen worden.
'Best trots'
Elly vindt het mooi dat mensen die gedoneerde eicellen nodig hebben ook écht heel graag kinderen willen: "Het moet wel een warm nest zijn, waar dat kind in terechtkomt."
Mocht er met succes een kindje worden geboren met een van haar eicellen, dan krijgt Elly dat wel te horen. Het lijkt haar ook wel leuk om over 16 jaar – de leeftijd waarop het kind wettelijk de contactgegevens van de donor mag opvragen – opeens een puber te ontmoeten die van haar donatie afkomstig is. "Ik ben best trots dat het is gelukt en dat ik dit gewoon heb gedaan."