Kritiek op Brits plan om alle illegale migranten op te sluiten
'Stop de bootjes.' Het is de slogan van de Britse premier Sunak. Al jaren worstelt Groot-Brittannië met het toenemend aantal vluchtelingen dat per boot illegaal het land binnenkomt. Sunak wil daar nu een eind aan maken: iedereen die illegaal aankomt, moet volgens hem de cel in en zo snel mogelijk weer worden uitgezet. De vraag is of dat zomaar mag én of het praktisch kan, vertelt correspondent Anne Saenen.
Concreet betekent het plan van Sunak dat migranten die illegaal aankomen, geen recht meer hebben om asiel aan te vragen in Groot-Brittannië. Dat zijn dus mensen zonder visum of voorlopige verblijfsvergunning. Ze worden direct vastgezet en moeten binnen een maand het land zijn uitgezet.
Sunak is niet de eerste die de aantallen migranten wil terugdringen. Oud-premier Johnson dreigde met lange celstraffen voor iedereen die met een bootje illegaal aankwam in het land. Maar dat had geen effect.
Vorig jaar kwamen 45.000 migranten illegaal naar Groot-Brittannië. Ter vergelijking: in 2018 waren dat er 300. De oversteek is een levensgevaarlijke tocht:
Volgens correspondent Anne Saenen is het terugdringen van de migranten een van de belangrijkste doelen die Sunak als premier heeft. Saenen: ''Voor zijn conservatieve achterban is migratie een enorm belangrijk thema. Volgend jaar zijn er weer verkiezingen en met dit plan kan hij scoren.''
In strijd met internationale verdragen
Saenen: ''Maar wat uitzonderlijk is, is dat de Britse regering nu een plan voorlegt aan het parlement waarvan ze op voorhand niet weten of het juridisch haalbaar is.''
De Britse minister van Binnenlandse Zaken, Suella Braverman, zei zelf al dat dit wetsvoorstel tegen de grenzen van het internationale recht aan zit.
Maar volgens migratieonderzoeker Jeroen Doomernik gaat het Britse plan volledig tegen het internationale vluchtelingenverdrag in. Doomernik: ''Je mag mensen niet terugsturen, als je niet 100 procent zeker bent dat ze daar veilig zijn. Daar houdt dit beleid geen rekening mee.''
Recht op hoger beroep
Maar dat is niet het enige. Officieel moeten mensen recht hebben op een hoger beroep. Als migranten zonder vorm van proces worden teruggestuurd, is dat niet het geval. Ook is Groot-Brittannië lid van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Saenen: ''Sunak heeft gezegd dat als dit tegen de regels van het Europese Hof is, hij zich erbij neerlegt dat het niet kan.''
Eerder was het Europese Hof al kritisch op de Rwanda-plannen van Groot-Brittannië. Een van de landen waar de Britse regering de illegale migranten naar toe wil uitzetten, is Rwanda. Beide landen sloten een deal daarover ter waarde van 140 miljoen euro. Een Britse rechter keurde het plan in december vorig jaar goed, maar daar is hoger beroep tegen aangetekend door meerdere partijen.
En toch gaan er veel stemmen op in Groot-Brittannië om de Europese regels helemaal opzij te schuiven. Doomernik: ''Als de Britten dit plan toch doorvoeren, is het een wetsovertreding. Maar de keuze ligt bij hen.''
''In Europa zie je bijvoorbeeld ook dat Griekenland zijn eigen keuzes maakt: zij maken zich schuldig aan het terugduwen van de bootjes in zee. Die pushbacks zijn illegaal, maar Europa grijpt niet in.''
De Verenigde Naties reageren woedend op het Britse plan. Het nieuwe wetsvoorstel komt volgens hen neer op 'het einde van het recht op asiel'. Meerdere mensenrechtenorganisaties wijzen naar de verdragen en zeggen dat dit plan daar mee in strijd is.
Saenen: ''De oppositie in Groot-Brittannië zelf focust zich op de verdagen en zegt dat het plan niet haalbaar is. Niet alleen juridisch, maar ook praktisch.''
Gevangeniscapaciteit
Saenen: ''Afgelopen jaar kwamen hier dus 45.000 migranten illegaal aan. Dat is de helft van de totale gevangeniscapaciteit in Groot-Brittannië. Als je die mensen allemaal moet vastzetten, puilen die straks uit. En dan is het ook nog eens de vraag waar je al die mensen naar toe gaat sturen."
''Nu ligt er alleen een deal met Rwanda, maar de vraag is of dat genoeg is. En als ze mensen niet binnen 28 dagen uitzetten, kunnen migranten een proces aanspannen dat ze toch mogen blijven.''
Aanstaande maandag moet het parlement gaan stemmen over het wetsvoorstel. Mocht dat worden aangenomen, kan het nog maanden duren voordat een rechter er een uitspraak over heeft gedaan.