Koning geeft toespraak tijdens slavernijherdenking, excuses verwacht
Koning Willem-Alexander houdt op 1 juli een toespraak tijdens de officiële slavernijherdenking, Keti Koti, in Amsterdam. Dat melden bronnen aan de politieke redactie van RTL Nieuws. De verwachting is dat de koning de excuses namens de regering gaat benoemen en herhalen, maar dat is nog niet definitief.
Volgens betrokkenen is een toespraak van de koning op 1 juli in voorbereiding en is de exacte vorm en woordkeuze van de excuses nog niet bepaald.
Tien jaar geleden
In 2013 waren koning Willem-Alexander en koningin Máxima al bij de herdenking aanwezig, maar destijds heeft de koning niet gesproken. Dit jaar gaat dat dus wel gebeuren.
Op 19 december 2022 heeft premier Rutte excuses gemaakt voor het slavernijverleden. In de weken voorafgaand aan die toespraak was veel tumult: sommige belangenorganisaties voelden zich gepasseerd en ook in Suriname klonk kritiek. In het Nationaal Archief in Den Haag sprak Rutte de excuses uit in vier talen: Engels, Sranantongo, Papiaments en Nederlands.
Nu de koning
"Dit is een logische stap", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Het moment van december vorig jaar werd bewust gekozen: die excuses kwamen bewust meer dan zes maanden voor de start van het officiële herdenkingsjaar. In de tussentijd is de politieke discussie en het publieke debat over de slavernijexcuses wat tot rust gekomen en is er ruimte voor de koning om op 1 juli te spreken. Als de koning daadwerkelijk op 1 juli excuses uitspreekt, is dat een historisch moment en van grote betekenis voor veel nazaten."
'Proces van heling'
Nederland zit in 'een proces van heling' over het koloniale verleden, zei koning Willem-Alexander in april in de podcast 'Door de ogen van de Koning' met radio-dj Edwin Evers. "Er was ook al heel duidelijk gezegd: het was een komma en geen punt. Het is het begin van een proces waar nog veel tijd overheen zal gaan, waar nog veel gesprekken overheen zullen gaan en waar veel emoties een rol zullen spelen."
De afgelopen maanden is de koning regelmatig opgeroepen tot het uitspreken van excuses, bijvoorbeeld in februari tijdens het bezoek van Willem-Alexander, koningin Máxima en kroonprinses Amalia in het Caribisch deel van het koninkrijk.
150 jaar geleden
Op 1 juli 1863 werd de slavernij in Suriname en de Caraïbische eilanden, de toenmalige koloniën van het Nederlands Koninkrijk, afgeschaft. Veel tot slaaf gemaakten moesten vervolgens nog tien jaar doorwerken, een compensatie voor de slavenhouders. Zodoende is de slavernij pas echt beëindigd in 1873. Op 1 juli 2023 is dat precies 150 jaar geleden.