'Omtzigt door verkenners in formatie meteen als probleem gezien'
Pieter Omtzigt werd door verkenners Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren vanaf het begin van de formatie in 2021 als mogelijk probleem bestempeld. Dat schrijft Nieuwsuur op basis van eigen onderzoek. De twee hebben hierover nooit openheid gegeven.
De uitkomsten van het onderzoek zijn opvallend, omdat een verkenner in het formatieproces zich alleen moet bezighouden met het inventariseren van de wensen van de verschillende fractievoorzitters. Een verkenner peilt meteen na de verkiezingen bij alle fractievoorzitters hoe zij aankijken tegen de formatie, en concludeert op basis van die gesprekken welke mogelijke coalities kans van slagen zouden hebben.
Spreken over personen gebeurt pas (veel) later in de formatie.
Functie elders
Op 25 maart 2021 wordt Kajsa Ollongren bij het verlaten van de formatiegesprekken gefotografeerd met een map onder haar arm. Te lezen is de tekst 'positie Omtzigt, functie elders'. De verkenners moeten aftreden. Het debat dat erop volgt, op 1 april, overleeft premier Rutte maar net.
Uit vrijgegeven notulen van die dag blijkt dat de positie van Omtzigt in zijn gesprek met de verkenners op tafel lag, terwijl Rutte dat tot dan toe steeds ontkend had. In het gespreksverslag is te lezen: 'Je moet wat met Omtzigt. Minister maken.'
In het debat zeggen zowel premier Rutte als verkenners Jorritsma en Ollongren zich niet te kunnen herinneren dat ze ooit over Omtzigt hebben gesproken. Maar volgens Nieuwsuur brachten Jorritsma en Ollongren Omtzigt al vanaf het begin van hun aantreden ter sprake, waarbij ze hem bestempelden als een bedreiging voor de stabiliteit van een mogelijke nieuwe coalitie.
'Onhoudbaar'
Nieuwsuur beschrijft een gesprek dat Jorritsma en Ollongren op hun tweede werkdag hadden met toenmalig Kamervoorzitter Khadija Arib. Daarin zou vooral Jorritsma het uitgebreid hebben gehad over Pieter Omtzigt. Ze zou hem onder meer 'onhoudbaar' en een 'probleem' hebben genoemd.
Omtzigt gold tijdens Rutte III als zeer kritisch CDA-Kamerlid, die het kabinet, met daarin zijn eigen CDA, regelmatig het vuur na aan de schenen legde. Zo bracht hij mede het toeslagenschandaal aan het licht. Uit onderzoek van RTL Nieuws bleek dat dat in de ministerraad regelmatig tot irritatie leidde.
Door zijn eigen partijleider Wopke Hoekstra werd zelfs gesproken over het 'sensibiliseren' (tot rede brengen, red.) van Omtzigt, iets dat overigens niet gelukt zou zijn.
'Raakt de kern van de politiek'
Op Twitter zegt Pieter Omtzigt over de onthullingen van Nieuwsuur dat het 'overduidelijk' was dat na de verkiezingen over hem gesproken was. "De verkenners hebben dat altijd ontkend, maar dat was altijd al zeer ongeloofwaardig. Het raakt de kern van de Nederlandse politiek: het gaat over mensen en machtsspelletjes en niet over het oplossen van de grote en lastige vraagstukken, zoals het kinderopvangtoeslagenschandaal, Groningen, migratie of de schrijnende woningnood."
Ook andere fractievoorzitters van de oppositie reageren verontwaardigd op het nieuws. BBB-leider Caroline van der Plas laat weten een debat te hebben aangevraagd.