Alsmaar kritischer op legertop: hoe Wagner-baas Prigozjin radicaliseerde
De opstandige baas van het huurlingenleger van Rusland, Jevgeni Prigozjin, was ooit een man in de luwte. Hij begon als het manusje-van-alles van president Poetin, maar groeide langzaam uit tot de machtige leider van de Wagnergroep. De laatste maanden werd hij radicaler in zijn kritiek op het Russische leger, waardoor hij ook een steeds grotere bedreiging voor Poetin werd.
Poetin gebruikt het huurlingenleger Wagner al sinds 2014 om invloed uit te oefenen op plekken waar hij zijn gewone leger niet wil inzetten. Wagner-soldaten vochten bijvoorbeeld mee in Syrië en de Centraal-Afrikaanse Republiek, en zijn ook al jarenlang actief in Oost-Oekraïne. Officieel waren het geen Russische militairen, ook al werden ze vanuit Rusland geleid.
'Poetins chefkok'
Prigozjin bleef jarenlang grotendeels in de luwte. Hij stond ooit bekend als 'Poetins chefkok' omdat hij de catering van het Kremlin beheerde. Poetin zag in hem een effectieve en creatieve manager, en liet Prigozjin daarom verschillende projecten leiden.
Zo beheerde Prigozjin een 'trollenfabriek' in Sint-Petersburg, van waaruit honderden werknemers met nep-accounts op sociale media probeerden om de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden. En hij zette het huurlingenleger Wagner op, om speciale militaire operaties uit te voeren in opdracht van het Kremlin.
Het huurlingenleger bestond eerst uit een paar honderd soldaten, maar groeide de afgelopen jaren snel, en kreeg ook steeds meer invloed. Ze kregen zelfs een hoofdkantoor in een modern kantoorgebouw, in het centrum van Moskou.
Poetin zag Prigozjin en zijn huurlingenleger dan ook als een waardevolle pion toen de oorlog in Oekraïne uitbrak. Vooral nadat de eerste aanval op de Oekraïense hoofdstad Kyiv mislukte en het duidelijk werd dat Oekraïne flinke weerstand zou bieden, kreeg Wagner een belangrijke rol toebedeeld.
Gevangenisstraf geschrapt
Wagner-eenheden worden ingezet om het Russische leger te ondersteunen, en krijgen hun wapens van het Russische ministerie van Defensie. Naast de getrainde militairen die al onder contract stonden bij Wagner, ging Prigozjin langs bij Russische gevangenissen om nieuwe rekruten te werven. Als gevangenen ervoor kozen om zich bij Wagner aan te sluiten, werd hun gevangenisstraf geschrapt.
In de video hieronder kom je weer te weten over het ronselen van die gevangenen:
Het rekruteren van zware criminelen past in het beeld van Wagner als een extreem wrede organisatie. Er komen regelmatig video's naar buiten waarop te zien zou zijn dat Wagnertroepen mensen martelen en onthoofden.
Toen de maandenlange strijd om Bachmoet losbarstte, leed het Russische leger daar zware verliezen. Prigozjin beweerde dat hij wél in staat was om de stad in te nemen, dus kreeg zijn huurlingenleger die kans. Dat lukte uiteindelijk eind mei van dit jaar, maar Bachmoet ligt nu volledig in puin. Er zouden in de strijd duizenden doden zijn gevallen aan zowel Russische als Oekraïense zijde.
Tijdens de zeer bloedige slag om Bachmoet trad Prigozjin steeds meer op de voorgrond. Hij klaagde over een tekort aan munitie en geavanceerde wapens, en volgens hem is het Russische ministerie van Defensie daarvoor verantwoordelijk. Daarmee ontstond een strijd tussen Prigozjin en de Russische minister van Defensie, Sergei Sjojgoe.
Sjojgoe zou volgens Prigozjin niet in staat zijn om de oorlog in Oekraïne te winnen. Het Russische leger leidt volgens Prigozjin te veel verliezen, en vecht niet effectief genoeg. Verder beweert Prigozjin dat Sjojgoe de zware Russische verliezen verborgen houdt voor Poetin.
Tientallen dode soldaten
Prigozjin is de afgelopen maanden steeds radicaler geworden. Zo deelde hij bijvoorbeeld een video waarop tientallen dode soldaten te zien waren. Hij gaf Sjojgoe de schuld van die doden.
Prigozjin uitte dus vooral kritiek op Sjojgoe, en niet zozeer op Poetin zelf. Maar Poetin bleef zijn minister steunen, en Prigozjins kritiek nam de afgelopen weken alleen nog maar verder toe. Daardoor werd Wagner een steeds grotere dreiging voor Poetin.
Gisteren meldde Prigozjin dat het Russische leger zijn mannen had beschoten. Hij deelde een video waarop een Wagnerbasis te zien zou zijn, die door het Russische leger was aangevallen.
Of het klopt dat het Russische leger een Wagnerkamp heeft aangevallen, valt niet onafhankelijk te verifiëren. Maar kort nadat Prigozjin deze video deelde, werd duidelijk dat er een gewapende strijd gaande is tussen het reguliere Russische leger en het huurlingenleger Wagner.
