Migranten gedumpt in de woestijn: 5 gevolgen van de migratiedeal
De migratiedeal met Tunesië zou de asielstroom naar Europese landen moeten verminderen. Maar volgens deskundigen wordt het leven van de kwetsbare migranten nu nog zwaarder. Er wordt gevreesd voor inhumane situaties, zoals mensen die zonder water gedumpt worden in de woestijn. Vijf gevolgen van deze deal.
De deal, die zondag is gemaakt, houdt in dat Tunesië maatregelen neemt om de oversteek van migranten naar Europa te stoppen. Tunesië is een van de belangrijkste landen in Noord-Afrika waarvandaan migranten vertrekken. Maar het land heeft geen asielprogramma en staat er daarnaast om bekend mensenrechten te schenden. Wat staat er nu te gebeuren? RTL Nieuws sprak met deskundigen.
1. (Tijdelijk) minder migranten naar Europa
Dat is het doel van de afspraak: minder migranten naar Europa. Voor een bedrag van ongeveer 1 miljard euro zegt Tunesië de vluchtelingenstroom een halt toe te roepen. Dat zou betekenen dat migrantenboten uit het water moeten worden gehaald voor ze Europa hebben bereikt. Maar, zo zegt RTL-correspondent Olaf Koens: "Er zit een verschil tussen wat op papier is afgesproken, en de realiteit op de grond."
Volgens Koens zijn er zóveel migranten en zóveel boten per dag, dat de Tunesische kustwacht dat helemaal niet aankan. "De meeste boten worden niet tegengehouden, het zijn er te veel." Daarnaast zegt Koens dat de meeste migranten bijzonder gemotiveerd zijn toch te vertrekken, omdat zij moeten vluchten voor vreselijke omstandigheden. "Ze weten dat ze niet welkom zijn in Europa, maar zullen de oversteek blijven maken. Met of zonder deal."
2. Vluchtelingen komen vast te zitten aan de grenzen van Europa
De laatste jaren is de overtocht vanuit Tunesië naar Lampedusa, het meest zuidelijke eiland van Italië, erg bekend. Migratie-expert aan de Universiteit van Utrecht Ilse van Liempt vreest dat mensen daar in vluchtelingenkampen vast komen te zitten. Ze ziet op het eiland de overeenkomsten met de situatie op het Griekse eiland Lesbos, waar een aantal jaren terug juist de meeste migranten aankwamen.
Destijds konden mensen op Lesbos niet worden teruggestuurd naar Turkije, hoewel dat wel afgesproken was in de Turkije-deal, eenzelfde soort migratiedeal die de EU sloot in 2016. Vluchtelingen werden ook niet opgenomen in andere Europese landen. En dus zaten duizenden mensen vast op het eiland in een groot kamp onder erbarmelijke omstandigheden. "Het verbaast me dat er weer een migratiedeal is gemaakt terwijl we weten dat de Turkije-deal een ramp was", zegt Van Liempt. Ze vreest dat Lampedusa straks het nieuwe Lesbos wordt.
3. Migranten in Tunesië worden verdreven of gedumpt
Tunesië beweert het migratieprobleem te zullen aanpakken bij de bron: de mensensmokkelaars en het grensbeheer. Maar vluchtelingenorganisaties vrezen vooral dat migranten zelf de dupe worden van de deal. Zo werden vorige week honderden Afrikaanse migranten die in de hoofdstad Tunis verbleven, opgepakt door de Tunesische autoriteiten en gedumpt in de woestijn. "Dat is een soort niemandsland aan de grens met Libië", legt correspondent Koens uit. "Ik moet benadrukken hoe inhumaan dat is, zo midden in de woestijn zonder voorzieningen."
De ngo Human Rights Watch plaatste foto's en video's op Twitter van mensen, onder wie ook kinderen en zwangere vrouwen, die door Tunesische veiligheidstroepen zouden zijn verdreven naar de woestijn. De temperatuur in dat gebied kan makkelijk oplopen tot 40 graden of hoger. In een video vraagt een man dringend om water. "Help ons, we gaan dood."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
En gisteren was het weer raak: toen haalde buurland Libië een groep Afrikaanse migranten uit het woestijngebied aan de grens, onder wie ook weer vrouwen en kinderen. Een van hen vertelde tegen persbureau AP dat de Tunesische autoriteiten al hun bezittingen hadden afgepakt en hen hadden gedropt zonder water, eten en onderdak.
"Het wordt steeds minder zichtbaar wat er nu met migranten zal gebeuren. En dat is een effect van ons beleid", aldus migratiedeskundige Van Liempt. "We zijn in Europa daarom medeschuldig aan de mensenrechtenschendingen die daar plaatsvinden."
4. Migranten pakken een andere route
Het zou ook kunnen dat migranten op den duur een andere route zoeken vanuit een ander land. "De deal wordt nu gepresenteerd als een manier waarop migratie gecontroleerd kan worden. Maar we weten uit onderzoek dat een muur bouwen op één plek niet betekent dat mensen geen weg meer weten te vinden", legt Van Liempt uit.
De route zal zich daarom verplaatsen, denkt correspondent Koens. "Dat kan binnen Tunesië, naar een andere kust. Of mensen verplaatsen zich richting Algerije, Libië of Marokko." Ergens waar ze minder worden tegengewerkt.
5. Meer migratiedeals
In dat laatste geval zouden er meer deals met Noord-Afrikaanse landen kunnen volgen. Maar volgens de deskundigen zou dat nog steeds niet helpen om migratie naar Europa terug te dringen. "Het probleem moet aangepakt worden bij de oorzaak, er moeten goede asielsystemen komen", stelt migratie-expert Van Liempt.
RTL-correspondent Koens sprak vorige week nog met migranten en mensensmokkelaars in Tunesië. Hij denkt dat door de migratiedeal niets zal veranderen. "De smokkelaar die ik sprak maakte zich totaal geen zorgen om een strengere migratiepolitiek", zegt Koens. "Er zijn zoveel migranten en zij blijven de oversteek maken. Migratie is niet met een deal te stoppen. Want waar een wil is, is een weg. En waar een weg is, is een smokkelaar."
Bekijk hier het interview van Olaf Koens met de smokkelaar: