Op je 23ste de cel in: student Lesther stond op tegen dictator

Op de avond van 6 juli 2021 zit Lesther met zijn moeder aan tafel in hun huis in de hoofdstad Managua, als er hard op de deur wordt gebonkt. Het huis is omsingeld door zwaarbewapende agenten en militairen, klaar om naar binnen te stormen. Ze komen voor hem. Hij is dan pas 23 jaar; hij zou zijn land hebben verraden.

"Er stonden bij mij meer mensen voor de deur dan bij El Chapo (beruchte Mexicaanse drugsbaron, red.), toen die werd opgepakt", verzucht Lesther, als we hem spreken via Zoom. Nu hij ruim twee jaar later in vrijheid in de Verenigde Staten woont, kan hij er voorzichtig om lachen. "En El Chapo was schuldig. Ik niet."

Bekijk hier hoe Lesther als jonge student president Ortega confronteert met zijn falende beleid:

Jong en onschuldig, maar niet in de ogen van het Nicaraguaanse regime. Als 20-jarige student stond Lesther bij grootschalige protesten op tegen dictator Daniel Ortega. Oog-in-oog met Ortega gaf hij een vlammende speech, en eiste het vertrek van de president. Het maakte hem in één klap de held van de tegenstanders van Ortega, maar ook een doelwit van het regime.

Nicaragua in korte tijd afgegleden naar soort Noord-Korea

In 2007 kwam in Nicaragua de voormalige vrijheidsstrijder Daniel Ortega democratisch aan de macht. Daarna werd de nog prille democratie in rap tempo afgebroken. Critici belandden in de gevangenis of 'verdwenen'. Er kwam een einde aan vrije verkiezingen, onafhankelijke kranten werden verboden en televisiezenders genationaliseerd.

In 2018 brak er een grote opstand uit. Demonstranten wierpen wegblokkades op, maar de rebellie werd hard neergeslagen. Meer dan 300 mensen kwamen hierbij om het leven, onder wie veel studenten. 

Begin dit jaar werden ruim 200 politiek gevangenen weliswaar vrijgelaten, maar hun nationaliteit werd hun afgepakt en ze werden op een vliegtuig naar de Verenigde Staten gezet. Onder hen de 25-jarige student Lesther Alemán en oppositieleider Juan Sebastián Chamorro (52).

De protesten werden keihard neergeslagen, met honderden doden tot gevolg. De 20-jarige Lesther vluchtte naar het buitenland. Een jaar later keerde hij terug. De strijd tegen de dictator moest worden voortgezet. Hij werd woordvoerder bij de Alliantie voor Vrijheid, een beweging waarbij ook de prominente oppositieleider Juan Sebastián Chamorro is aangesloten. De twee kennen elkaar goed. 

'Geschopt en geslagen'

Chamorro werd een maand vóór Lesther gearresteerd. "Ik was thuis met mijn vrouw", zegt Chamorro tegen RTL Nieuws. Ook hij is verbannen naar de VS, en woont nu in Houston. "Ik had me opgeworpen als kandidaat voor de aanstaande verkiezingen, dus ik had mijn arrestatie wel zien aankomen." 

Ze hadden hun dochter zelfs al naar de buren gebracht. Maar Chamorro wilde doorgaan met zijn campagne, ondanks de risico's. "Als je strijdt voor je land, moet je bepaalde consequenties aanvaarden."

Ook Lesther twijfelde daar niet over. "Ik heb het er van tevoren met m'n moeder over gehad. Ze zei dat ze het zwaar vond. Ik ben haar enige zoon. Maar ze zei ook dat ik precies was zoals zij vroeger was. Ze steunde me."

Hij herinnert zich zijn arrestatie nog alsof het gisteren was. "Ze smeten me op de grond en sloegen en schopten me", vertelt Lesther. "Mijn moeder schreeuwde het uit. Ze probeerde me te helpen, maar werd aan de kant geduwd en geslagen."

'Getraind door CIA'

Hij zag haar pas maanden later weer. Chamorro moest zelfs anderhalf jaar wachten voor hij zijn vrouw weer sprak, toen hij vanuit de gevangenis tien minuten met haar mocht bellen. Lesther werd veroordeeld tot dertien jaar cel, wegens 'traición a la patria', verraad van het vaderland. Chamorro en vele andere tegenstanders van Ortega kregen dezelfde straf.

"Het proces was één grote grap", zegt Lesther. "De aanklager zei dat ik getraind werd door de CIA, om Nicaragua kapot te maken." Het belangrijkste bewijsstuk? "Ze hadden een foto gevonden van mij in Disney World. Ik was toen twaalf."

Ook hadden ze een oud vliegticket van Lesther gevonden, van toen hij tien jaar oud was, en werden in de rechtbank delen van zijn speech tegen Ortega vertoond. Het ergste vond Lesther misschien nog niet eens de celstraf die werd opgelegd. "Ze hebben de universiteit gedwongen mijn diploma in te trekken. Ik was cum laude afgestudeerd."

'Mentaal breken'

De omstandigheden in de gevangenis waren slecht. "Het was er vooral op gericht je mentaal te breken", zegt Chamorro. "Je werd constant ondervraagd, je mocht niet met andere gevangenen praten, werd in isoleercellen opgesloten... En je wist helemaal niks van je familie, en zij niet van jou."

"Ik vond het vooral in december heel moeilijk", vertelt Lesther. "Dan zijn er veel feestdagen en dan wil je toch met je familie zijn. Ik weet nog dat ik op 1 januari tegen de bewaker zei: 'Gelukkig nieuwjaar.' Hij antwoordde alleen: 'Er is hier geen kalender.' Voor mij was die er wel."

"Het enige dat me op de been hield was de hoop dat ik nooit dertien jaar vast zou zitten", zegt Chamorro. "Die straf was zo absurd hoog, dat ie ongeloofwaardig werd voor mij. Ik maakte me vooral zorgen om mijn familie. Stel je voor dat je 21-jarige dochter hoort dat haar vader zo lang de cel in moet."

Dertien jaar cel werd het inderdaad niet. In plaats daarvan werden ze in februari van dit jaar midden in de nacht van hun bed gelicht. Gevangeniskleren uit, eigen kleding aan, en de bus in. Pas toen de bus het vliegveld opdraaide, hadden de gevangenen een idee van waar ze heen gingen.

'Nationaliteit opgegeven'

"We moesten een formulier ondertekenen dat we vrijwillig het land verlieten en onze nationaliteit opgaven", zegt Lesther. "Ik weigerde. Ik wilde mijn moeder niet achterlaten." Hij kreeg te horen dat hij linea recta terug naar de gevangenis zou gaan. "Toen dacht ik: wat zou mijn moeder denken? Die had me een draai om de oren gegeven als ze zou horen dat ik had geweigerd."

Juan Sebastián Chamorro werd op het vliegveld in Washington opgewacht door zijn vrouw en dochter. "Ik weet niet eens meer wat ik zei. Ik heb ze gewoon omhelsd met alles wat ik had."

Sindsdien wonen de twee in de VS, dat de 'vrijgelaten' gevangenen heeft opgenomen. Vanuit daar strijden ze verder voor de vrijheid van Nicaragua, al is dat een stuk ingewikkelder dan vanuit eigen land. Ze proberen vooral via internationale instanties en gerechtshoven erkenning te krijgen voor de misstanden van het regime van Ortega. Lesther probeert op afstand jongeren in Nicaragua te helpen.

Niet bevrijd

Bevrijd voelen ze zich absoluut niet. 'Verbannen', noemen beiden het. Ze zouden het liefst weer terugkeren naar hun vaderland. "Ik wil niet alleen terugkeren, ik gá terugkeren", zegt Lesther. Hij heeft zijn afstuderen nooit kunnen vieren. "Ik wil nog zo'n ceremonie met zo'n hoedje op en het dan omhoog gooien."

Chamorro denkt dat dat wel goed gaat komen. "Geen enkele dictatuur duurt voor altijd. Alle dictaturen eindigen. Ook deze, zonder twijfel. We moeten alleen kijken hoe we dat voor elkaar krijgen."