ECB-rente stijgt naar recordhoogte, dit is waarom de spaarrente ver achterblijft
De Europese Centrale Bank (ECB) verhoogt de rente vandaag opnieuw: tot een torenhoge 3,75 procent. Hoger was de ECB-rente nog nooit. En daarmee strijken de banken weer meer geld op als ze hun geld stallen bij de centrale bank. Daar ziet de sparende consument nog weinig van terug. Hoe komt dat?
De depositorente stijgt vandaag naar 3,75 procent. Het is de rente die banken krijgen voor het stallen van hun geld bij de centrale bank. Dit tarief evenaart het record van oktober 2000.
Sparen aantrekkelijker
De ECB heeft het belangrijkste rentetarief in een recordtempo verhoogd, van een negatieve 0,5 procent vorig jaar tot het huidige niveau nu. Dat alles om de economie te doen afkoelen en de hoge inflatie te beteugelen. De ECB verwacht dat deze nog langer te hoog zal blijven, vandaar de nieuwe renteverhoging. Geld lenen wordt hierdoor duurder en sparen juist aantrekkelijker.
Tenminste, als de spaarrentes van banken voldoende meestijgen. Maar in de afgelopen maanden volgden Nederlandse banken maar mondjesmaat met hogere spaarrentes. Onder meer ING en ABN Amro verhogen die rentes de komende maand tot 1,25 procent voor tegoeden tot respectievelijk 10.000 of 1 miljoen euro.
Sommige prijsvechters, zoals Bunq (2,5 procent), gaan daar overheen. Anderen, zoals SNS of ASN Bank van moederbedrijf De Volksbank, blijven er juist onder. Of de spaarrentes verder stijgen en met hoeveel, daarover doen banken geen uitspraken.
Concurrentie
Volgens de banken spelen verschillende factoren een rol als het gaat om het bepalen van de rente. Zo wordt niet alleen gekeken naar de ECB-rentes, maar ook naar die van concurrerende banken. Ook de kosten en de winst die een bank maakt, zijn van belang. Of hoeveel geld er precies nodig is voor de leningen die de bank verstrekt.
Veel banken hebben in de afgelopen jaren tegen lage rentes geld uitgeleend, zoals bij hypotheken. Die brengen nu daarom relatief weinig op en dat heeft invloed op wat een bank kan vergoeden aan spaarders.
"Momenteel is er in de Nederlandse markt meer spaargeld dan in leningen kan worden uitgezet"
De gemiddelde rente op een vrij opneembare spaarrekening ging tussen juli 2022 en nu van 0,06 naar 1,76 procent, terwijl de maximale rente op een spaarrekening van 0,35 naar 2,6 procent steeg.
Van 9 naar 390 euro
"Stel dat je 15.000 euro op een spaarrekening hebt staan. Dan kreeg je in juli 2022 op jaarbasis gemiddeld 9 euro rente op je spaarrekening", zegt Amanda Bulthuis, financieel expert bij Geld.nl. "Met de huidige gemiddelde rente op een spaarrekening is dat 262,50 euro per jaar. Als je de spaarrekening met de hoogste rente van 2,6 procent hebt, krijg je nu zelfs 390 euro rente op jaarbasis. "
Klinkt goed, maar de rentes die banken rekenen, komen nog niet in de buurt van de ECB-rente van 3,75 procent. Een van de redenen daarvoor is dat grote banken relatief weinig moeite hoeven te doen om spaarders aan te trekken, omdat veel mensen toch al betalen en sparen via de bank. Kortom, er is geen prikkel om de rente verder te verhogen. Kleinere en buitenlandse banken geven daarom juist vaak wel meer rente.
RTL Nieuws belde een aantal grote banken om te vragen waarom hun rentes zo achterblijven ten opzichte van de ECB-rente. Rabobank laat weten: "Een deel van het spaargeld is gebruikt om de langlopende leningen die de bank uitgeeft te financieren. Denk hier bijvoorbeeld aan hypotheken. Het spaargeld is daarmee voor een langere periode tegen historisch lage rentes belegd", aldus een woordvoerder.
Vertraging
"Doordat spaargeld met die lange horizon én lage renteniveaus belegd is, worden renteveranderingen met enige vertraging doorgevoerd." De woordvoerder nadrukt dat deze vertraging ook zichtbaar was bij rentedalingen, waarbij de destijds negatieve rentes van de ECB, maar beperkt werden doorberekend aan klanten.
Overigens, Rabobank heeft afgelopen vrijdag bekendgemaakt dat de variabele spaarrente per 15 augustus wordt verhoogd van 1,25 naar 1,5 procent.
Tekst loopt verder onder video
ING zegt eveneens dat de rentes die banken uitkeren achter de ECB-rentes aanlopen. "Zo werd de rente van de ECB in 2014 negatief, maar pas in 2020 werd de rente voor sommige particuliere klanten negatief", aldus een woordvoerder van ING.
Lange looptijd
Daarbij, banken hebben slechts een relatief klein deel van hun geld bij de Europese Centrale Bank uitstaan. "Een van de kernfuncties van een bank is immers het verstrekken van leningen aan bedrijven en consumenten", aldus de woordvoerder. "Bij de meeste leningen staat de rente voor langere tijd vast. Daardoor bewegen de inkomsten van de bank ook niet één-op-één mee met de rentes van de centrale bank. Op elke markt en in elk land werkt dit door op een andere manier, en in een ander tempo."
De Volksbank, waar SNS, ASN, BLG Wonen en de Regiobank onder vallen, laat weten dat de spaarrentes mede worden bepaald door het rendement van uitstaande leningen. De Volksbank heeft veel geld in hypotheken zitten. "We kijken ook naar vraag en aanbod van spaargeld", vertelt een woordvoerder "Momenteel is er in de Nederlandse markt meer spaargeld dan in leningen kan worden uitgezet. Dit maakt dat we voorzichtig zijn met onze rentes verhogen."
Einde verhogingen?
Naar verwachting is het einde van de renteverhogingen door de ECB in zicht, zegt Bulthuis. "In 2024 zal de ECB misschien zelfs weer wat verlagingen doorvoeren. Dit betekent dan ook dat de rentes voor spaarrekeningen, hypotheken en leningen zullen stabiliseren en misschien al iets gaan dalen."