Pools leger groeit in omvang én belangrijkheid: 'Cruciaal voor Oekraïne'
Gedreven door een diepgewortelde afkeer tegen Rusland bouwt Polen verder aan zijn leger. Dat groeit gestaag uit tot een van de sterkste krijgsmachten van Europa. "Dit is pas het begin", zegt de Poolse militair expert Marek Swierczynski.
Zoals ieder jaar op 15 augustus staat het Poolse leger vandaag in de schijnwerpers tijdens de Dag van de Poolse strijdkrachten (Święto Wojska Polskiego). Het is dag waarop de Slag om Warschau van 1920 wordt herdacht, een belangrijke overwinning van de Polen op de Russische bolsjewieken na de Eerste Wereldoorlog.
Die overwinning wordt gevierd met zoveel mogelijk machtsvertoon. Het Poolse leger pronkt tijdens een militaire parade in de hoofdstad Warschau met zijn nieuwste wapens. Het moet dit jaar de grootste parade worden sinds de val van het communisme in Polen in 1989. Poolse burgers zijn gevraagd om met zoveel mogelijk mensen te komen kijken.
Want de Poolse regering wil maar al te graag laten zien wat het in huis heeft. Zeker nu het land te maken heeft met toenemende dreiging uit buurland Belarus. Afgelopen week verplaatste Polen enkele duizenden militairen naar het oosten van het land vanwege de aanwezigheid van het Russische huurlingenleger Wagner en oefeningen van het Belarussische leger. 'Provocaties' van Poetin en zijn Belarussische bondgenoot Loekasjenko, zei de Poolse premier Mateusz Morawiecki.
Het Poolse leger telt volgens de officiele cijfers inmiddels zo'n 175.000 militairen. Daarvan zijn grofweg 70.000 tot 80.000 soldaten, zegt Marek Swierczynski, defensieanalist van denktank Polityka Insight in Warschau. "Er liggen plannen om de luchtmacht verder uit te breiden en Polen heeft 48 FA-50 gevechtsvliegtuigen gekocht van Zuid-Korea. Die zijn nog niet operationeel maar worden vandaag tijdens de militaire parade al getoond. Het is onderdeel van een proces en dit is pas het begin voor Polen. Het is zeker niet het einde."
De dreiging vanuit Rusland en Belarus is volgens Swierczynski niet de enige reden voor de troepenopbouw aan de grens. "Er zijn lessen geleerd van de grenscrisis met Belarus in 2021. Toen werd Polen overrompeld door de plotse toestroom van migranten [uitgelokt door Loekasjenko -red.] en de confrontaties die daarop volgden. De Poolse regering speelt ditmaal op zeker en wil beter voorbereid zijn. Zeker met de Poolse verkiezingen van dit najaar op komst", zegt hij.
Polen is sinds de Russische invasie op 24 februari 2022 een van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne, waarmee het land een ruim vijfhonderd kilometer lange landsgrens deelt. Toen de bommen nog op Kyiv vielen, reisde premier Morawiecki met zijn collega's uit Tsjechië en Slovenië als eerste regeringsleiders naar de Oekraïense hoofdstad.
Polen doneert miljarden aan Oekraïne, leverde als eerste NAVO-land tanks, en ook als eerste (MiG-29) gevechtsvliegtuigen. Bovendien worden veel wapens die Oekraïne van bondgenoten krijgt over land vanuit Polen geleverd. "Dat is van cruciaal belang voor Oekraïne", zegt militair expert Swierczynski. "Polen en Oekraïne zijn verbonden als nooit tevoren in de moderne geschiedenis."
Dubbel de Navo-norm
Terwijl de rechts-populistische regering van Polen binnen de EU geen vrienden maakt op het gebied van energie (openhouden van bruinkoolmijnen) en vooral de rechtstaat (geen onafhankelijkheid van rechters en het stellen van Poolse wetten boven EU-wetten) is dat op militair terrein wel anders.
Polen voldoet in tegenstelling tot onder meer Nederland ruimschoots aan de NAVO-norm van het uitgeven van 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie. De Poolse regering verhoogt dit jaar alleen maar verder en wil uitkomen op 4 procent van het bbp, waarmee het naar verhouding meer zou uitgeven aan defensie dan alle andere NAVO-landen.
"Polen is echt een frontstaat aan het worden tegen Belarus", zegt defensiedeskundige Patrick Bolder (HCSS). Dat blijkt volgens hem uit de modernisering van het Poolse leger, dat spullen uit het Sovjet-tijdperk vervangt voor westers materieel, een proces dat al een tijdje loopt. Ook wijst hij op het groeiende aantal regionale hoofdkwartieren van de NAVO in Polen.
Bolder: "Met een groot landleger is Polen de ideale bufferstaat voor de Navo en neemt daarom ook in belang toe. Het noordoosten van Polen, de zogenoemde Suwalki-corridor, is strategisch erg belangrijk voor de Navo, omdat dat de enige landverbinding van Navo-landen met de Baltische staten is én omdat het de Russische exclave Kaliningrad isoleert van Belarus en Rusland. Zeker nu."