Energieleveranciers in maag met heffing voor klanten zonnepanelen

"Wij zien ook de gestegen kosten die Vandebron ziet, net als het groeiende aantal mensen met zonnepanelen", zegt Thomsy Jongepier, woordvoerder van Essent. Dochterbedrijf Vandebron laat nieuwe klanten betalen voor het terugleveren van zonnestroom, ook bestaande klanten komen aan de beurt. Dat kost 10 tot 20 euro per maand.

Dat is volgens het bedrijf nodig om de kosten te beheersen die de afgelopen jaren fors zijn gestegen. Doordat er steeds meer zonnepanelen bijkomen, kost het meer tijd en geld om de teruggeleverde stroom te verwerken en het overbelaste stroomnet in balans te houden. Energieleveranciers rekenen deze kosten door aan klanten, ook degene zonder panelen. En dat is volgens Vandebron niet eerlijk.

Volgens Essent is het in rekening brengen van kosten voor het terugleveren van zonnestroom vooral een 'volgende stap in de energietransitie.' Nu we massaal zonnepanelen bezitten, wordt de huidige manier van werken steeds minder rendabel en kijken vrijwel alle energiebedrijven naar maatregelen. "We volgen op de voet wat Van de Bron doet", zegt Jongepier. "En we moeten kijken naar een evenredige verdeling van de kosten."

Ze benadrukt net als Vandebron dat zonnepanelen een goede investering blijven, mede dankzij de subsidie van de overheid. "Het voordeel van deze maatregel is dat het heel transparant is en eigenaren van panelen zelf invloed hebben op de kosten", aldus Jongepier. Je betaalt alleen als er stroom wordt teruggeleverd.

Er zijn volgens Essent meer knoppen om aan te draaien als het gaat om de kosten beheersen (en meer inkomsten te genereren), bijvoorbeeld via de vaste leveringskosten die klanten betalen. Vandebron maakt volgens Essent eigen keuzes en loopt voorop in de keuze voor deze stap. De rest kijkt met interesse mee om te kijken hoe het valt bij het publiek.

'Lastig dilemma'

Ook Eneco herkent de problemen en kosten, zegt woordvoerder Rianne de Voogt. Ze noemt een heffing voor zonnepaneeleigenaren 'een lastig dilemma', omdat het bedrijf klanten wil stimuleren om te verduurzamen. Tegelijkertijd wordt de opgewekte stroom niet altijd ook opgebruikt en leidt dat tot kosten. "Wij kijken nu naar scenario’s om hiermee om te gaan", aldus De Voogt.

Eneco kan zelf stappen ondernemen, maar vindt ook dat de salderingsregeling van de overheid moet worden afgebouwd. Nu nog krijgen zonnepaneelhouders geld voor het terugleveren van stroom, maar de bedoeling is dat het extraatje verdwijnt.

"Hierdoor kunnen we verder stimuleren dat consumenten de eigen opwek zo veel mogelijk zelf ook verbruiken, waardoor de teruglevering aan het net afneemt."

Salderen is wegstrepen

De meeste energieleveranciers verrekenen nu de zonnestroom die je teruglevert met je verbruik uit het elektriciteitsnet. Dat gebeurt op jaarbasis. Dat is voor zonnepanelenbezitters aantrekkelijk: je levert vooral als stroom goedkoop is, maar je krijgt aan het eind van het jaar toch de gemiddelde prijs vergoed.

Simpel gezegd: het elektriciteitsverbruik – dat in de winter hoog is, zeker bij bezitters van een warmtepomp – wordt weggestreept tegen de stroom die je in de zomer opwekte toen het op de markt veel minder opleverde. Dat heet salderen. 

'Geen plannen'

Bij energiebedrijf Vattenfall zijn geen plannen voor een heffing, zegt woordvoerder Hidde Kuik. Dat wat Vandebron doet, is nieuw. "We moeten ons nog even verdiepen in hoe dit werkt", zegt hij. "Maar de problematiek herkennen we."

Zowel het afstemmen van vraag en aanbod op het stroomnet als het organiseren van de salderingsregeling, brengen groeiende kosten met zich mee. Zonnepaneeleigenaren kunnen nu hun stroomverbruik wegstrepen tegen dat wat ze terugleveren. "Maar op zonnige dagen is de marktprijs voor stroom heel laag of zelfs negatief." Het kost de maatschappijen met andere woorden dan geld om te salderen.

Andere oplossingen

Die kosten worden door Vattenfall nu onder meer doorberekend via de vaste leveringskosten, zegt Kuik. Of er aanvullende maatregelen komen, kan hij niet zeggen.

Volgens Lonneke Klijnsmit, woordvoerder van Greenchoice, wordt er bij haar bedrijf juist gezocht naar andere oplossingen. "Het gaat voor ons niet alleen om de herverdeling van de kosten, maar om een verandering van het hele systeem. Voor het opvangen van de onbalans in het energiesysteem investeren we bijvoorbeeld in grootschalige batterijopslag", zegt ze.

'Niet eerlijk'

Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen, snapt dat energiebedrijven de extra kosten die worden gemaakt voor zonnepanelen willen doorberekenen. "Op dit moment betaalt iedereen mee, ongeacht of je panelen hebt. Dat is eigenlijk niet eerlijk."

Hij verwacht ook niet dat het veel effect zal hebben op het wel of niet aanschaffen van zonnepanelen. "Die zijn goedkoper geworden, terwijl de winst van die panelen flink is toegenomen", aldus Visser. Al wordt de terugverdientijd van die panelen wel wat langer. Uiteindelijk gebruiken de meeste consumenten de opgewekte energie zelf en daar valt gezien de hoge energiekosten op dit moment flink wat te besparen.

'Doorberekenen mag'

Visser denkt dan ook dat meer energiebedrijven zullen volgen. "Alle leveranciers hebben hetzelfde probleem." De grote vraag is volgens hem of het nieuwe beleid juridisch door de beugel kan, vooral omdat salderen wettelijk is toegestaan, zegt Visser.

Volgens de Autoriteit Consument & Markt is het onder de huidige wetten niet verboden om de kosten door te berekenen. "De ACM vindt het belangrijk dat het bedrijf consumenten wel duidelijk voorlicht over hoe deze extra heffing werkt, zodat klanten bewust kunnen kiezen of ze een contract met een dergelijke heffing willen aangaan", zegt woordvoerder Tjitte Mastenbroek van de ACM. De heffing is ook niet toegestaan in het standaard modelcontract van energieleveranciers.