Klimaatonderzoek: woestijnstof kan methaan uit de atmosfeer halen
Woestijnstof uit de Sahara dat in wolken over de wereld wordt geblazen, blijkt het broeikasgas methaan uit de lucht te halen. Dat heeft een team van wetenschappers ontdekt. "We zijn weer een stapje dichter bij een beter begrip van klimaatprocessen", stelt marien geoloog Jan-Berend Stuut van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ).
Erg vervelend, dat laagje woestijnstof dat je soms op je auto aantreft? Best wel, maar woestijnstof heeft ook een heel nuttige functie, blijkt uit een studie die eind juli is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift 'Proceedings of the National Academy of Sciences'. Want het saharazand gaat het broeikasgas methaan te lijf.
Minder methaan in Barbados
Methaan is een gas dat na CO2 het meest bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Het komt vrij bij de productie van fossiele brandstoffen, afvalverwerking en de veeteelt. De uitstoot van methaan is weliswaar kleiner dan CO2-uitstoot, maar heeft een veel sterker effect.
Jan-Berend Stuut van het NIOZ weet alles van processen waarbij zeewater en zand een rol spelen. Hij was ook betrokken bij het onderzoek. "We zijn onderzoek gaan doen naar de invloed van woestijnstof op methaan, omdat we constateerden dat op het Caribische eiland Barbados iedere zomer de atmosfeer minder methaan bevat. Die regio heeft vaak te maken met woestijnstof dat vanuit de Sahara overwaait."
De onderzoekers zijn er vervolgens achter gekomen dat er een chemische reactie ontstaat als woestijnstof over zee waait. "In woestijnstof zit ijzer. Dat ijzer bindt zich, evenals chloor uit verdampend zeewater, dankzij zonlicht aan methaan. De binding met ijzer en chloor zorgt ervoor dat het methaan wordt afgebroken, en niet meer schadelijk is", legt Stuut uit.
Alleen effectief boven zee
Dit natuurlijke proces klinkt als goed nieuws voor het klimaat. Maurice Middendorp, meteoroloog bij Buienradar, beaamt dit. "Methaan is een behoorlijk vervuilend broeikasgas, dus het is zeer welkom als dat uit de atmosfeer wordt gehaald."
Er zijn wel haken en ogen volgens Middendorp. "Het woestijnstof moet over zee waaien, want anders vindt dit proces niet plaats. Verder kan meer methaan uit de atmosfeer worden gehaald als er meer woestijnstof over de wereld wordt verplaatst. We hebben alleen nog geen beeld van hoe windpatronen er in de toekomst uit zullen zien en of het aantal woestijnstormen toe gaat nemen. Bovendien kunnen er dan weer andere nadelige effecten optreden."
Impact nog onduidelijk
Middendorp vraagt zich vooral af hoeveel methaan er door dit proces wordt afgebroken. "Een procent methaan of, bij wijze van spreken, negentig procent. Dat maakt nogal uit voor de klimaatwinst."
Dit is een terechte kanttekening, vindt onderzoeker Stuur. "Om de daadwerkelijke impact op klimaatverandering in beeld te krijgen, moeten we verder onderzoek doen naar de hoeveelheid methaan die door dit chemische proces uit de atmosfeer wordt onttrokken. Maar deze ontdekking stemt positief."