Wat staat een tiener te wachten die wordt opgepakt voor moord of doodslag?

Het slachtoffer kwam om het leven doordat hij een stoeptegel op zijn hoofd kreeg. De man werd door omstanders in de nacht van 26 op 27 augustus gevonden. Hij werd gereanimeerd en met spoed naar het ziekenhuis gebracht, waar hij een paar dagen later aan zijn verwondingen overleed. Hij laat vier jonge kinderen achter.

De jonge verdachten zijn afgelopen maandag opgepakt en gisteren voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die bepaalde dat ze in ieder geval twee weken vastgehouden worden. Hoewel wettelijk bepaald is dat minderjarige verdachten zoveel mogelijk in vrijheid gelaten moeten worden tot hun rechtszaak begint, kan er een voorlopige hechtenis toegepast worden 'wanneer het niet anders kan'.

Ernstige delicten

Dat kan voorkomen als een jongere wordt verdacht van een ernstig delict, stelt kinderrechter Susanne Tempel. "Waar mogelijk worden de risico's verminderd door bijvoorbeeld hulpverlening, een enkelband of het plaatsen van iemand in een instelling. Maar wanneer het delict ernstig is en de risico's niet kunnen worden opgevangen door dat soort voorwaarden, gaat een rechter-commissaris over tot voorarrest.” 

Waar in sommige landen kinderen vanaf 14 jaar of ouder strafrechtelijk kunnen worden vervolgd, geldt in Nederland dat je vanaf 12 jaar een strafblad kunt krijgen.

Berecht worden als volwassene

In sommige situaties kan een minderjarige ook berecht worden als een volwassene. "Dat hangt wel van een aantal aspecten af. Je bent vanaf je 18de officieel volwassen. Maar de rechter kijkt ook naar hoe jongeren zich ontwikkelen. Om als volwassene te worden berecht, moet de verdachte ook minimaal 16 jaar zijn."

Volgens Tempel wordt wel eerst gekeken naar wat de andere mogelijkheden zijn van het jeugdstrafrecht en is het berecht worden als volwassene een laatste optie.

Het is opmerkelijk wanneer een kind betrokken raakt bij een moord. Daardoor zijn veel mensen geïnteresseerd in de zaak en komen er veel vragen op. Wat drijft een kind om zo’n misdaad te begaan? Wat is er in zijn of haar jeugd gebeurd? Had niemand dit zien aankomen?

Achter gesloten deuren

Deze vragen worden in de rechtbank achter gesloten deuren behandeld. "Volwassen verdachten vinden het vaak al naar als er mensen in het publiek zitten of wanneer er veel media-aandacht is. Maar dat geldt net zo voor minderjarigen", legt Tempel uit.

Ze stelt dat het belangrijk is dat je tot een gesprek komt met de minderjarige verdachte en daarbij stel je als rechter intieme, persoonlijke vragen. “Daarnaast wordt in zo'n zaak ook meegewogen dat een jongere bijvoorbeeld 13 jaar is. Als de rechtszaak openbaar zou zijn, zou hij of zij de rest van zijn of haar leven geconfronteerd kunnen worden met de beelden.”

De uitspraak in de rechtszaak is wel openbaar en de volledige uitspraak wordt vrijwel altijd gepubliceerd op rechtspraak.nl.

Tbs voor jeugd

De maximale straf voor minderjarigen verschilt per situatie. Er zijn 'kleinere' straffen zoals geldboetes of taakstraffen. Maar bij ernstige delicten kan een kind onder de 16 jaar een strafmaximum van één jaar krijgen.

Kinderen tussen de 16 tot 18 jaar krijgen maximaal twee jaar als ze niet als volwassene berecht worden. Maar er is ook een zogeheten PIJ-maatregel, wat staat voor Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen. "Ook wel bekend als tbs voor jeugd. De PIJ kan zeven jaar duren. Mocht het daarna nodig zijn, dan kan de PIJ-maatregel omgezet worden in tbs."