In ziekenhuis na veelvuldig vapen, Tieme had ernstige longklachten

Na meerdere berichten uit het buitenland over mensen die in het ziekenhuis belandden door overmatig vapen, slaat nu de Brabander Tieme alarm. Hij wil - samen met zijn moeder Micha - duidelijk maken dat het geen ver-van-je-bed-verhalen zijn. Want in het ziekenhuis in Veldhoven waren de artsen duidelijk: vapen had Tieme ziek gemaakt.

"We moesten het vapen vergelijken met dat hij met zijn hoofd boven een bak chloor had gehangen, zo slecht waren zijn longen eraan toe", vertelt moeder Micha. "Ik dacht alleen maar: wie heeft dit bedacht? Wie verkoopt deze shit? Wat is dit? Mijn zoon was net 18, hij moest op vakantie, feesten en zwemmen met vrienden, leuke dingen doen. Hij hoort niet opeens zo ziek te zijn."

In de video hieronder vertelt Tieme hoe dat voelde:

Dat Tieme dit zou overkomen, hadden de twee nooit verwacht. Hij was hiervoor een puber zoals zo velen: een gezonde jongen met veel vrienden, die graag naar een feestje ging en werkte in de auto-industrie. En ja, ook een jongen die rookte. Aanvankelijk sigaretten, maar toen hij in februari 2022 in aanraking kwam met de wegwerpvape, beviel hem dat beter.

Geen vieze rooklucht meer aan je vingers en kleren, geen stinkende adem en niemand die het vervelend vindt dat je even een hijsje neemt: de lucht die je uitademt ruikt immers niet naar tabak, maar naar watermeloen, kers, banaan, of één van de vele andere zoete smaakjes. "Veel makkelijker en lekkerder dus", legt Tieme aan RTL Nieuws uit. Vooral onder jongeren is vapen de afgelopen jaren erg populair geworden.

Na die eerste vape, in februari, kon Tieme er al snel niet meer vanaf blijven. Het werd, zo zegt hij, een 'bezigheidstherapie'. "Continu had ik dat ding in mijn hand, de hele dag lurkte ik aan die vape. Als ik al een stap buiten de deur zette, pakte ik hem uit mijn broekzak en gebruikte ik hem. Tot 'ie leeg was. Dan liep ik naar de winkel toe en kocht ik voor een paar euro weer een nieuwe."

Negen vapes per week

Op zijn hoogtepunt rookte Tieme wel negen vapes per week, goed voor - schrik niet - 5400 hijsjes in zeven dagen tijd. Of hij dat gek vond? "Nee, het was eigenlijk heel normaal. Iedereen om hem heen deed het."

Tieme had geen idee dat vapen schadelijk voor hem kon zijn. Daar was hij niet mee bezig. Tot hij zich in augustus vorig jaar niet lekker begon te voelen. Hij had pijn op zijn borst, kreeg veel last van zijn keel en snakte steeds meer naar adem. Hij moest naar de dokter, besloot hij samen met zijn moeder. Daar kregen ze de eerste schrik: het zuurstofgehalte in Tiemes bloed was te laag, hij moest zo snel mogelijk naar de spoedeisende hulp.

In het Máxima MC in Veldhoven werd hij direct onderzocht. Eerst een coronatest: positief. Was hij dan zo ziek door covid? Micha, Tieme en artsen vonden dat gek. Er werd een CT-scan gemaakt, en bij die uitslag was het weer schrikken: Tiemes longen zaten bomvol ontstekingen. Het was duidelijk dat dat niets met covid te maken had. Dat wordt ook bevestigd door experts die RTL Nieuws heeft geraadpleegd.

Tieme kreeg gelijk extra zuurstof toegediend en hij voelde zich enorm ziek. "Het was haast onbeschrijfelijk. Het voelde alsof iemand mij constant een trap gaf tegen mijn middenrif. De hele dag snakte ik naar adem. 's Nachts kon ik er niet van slapen, ik wilde het zuurstofapparaat ook uitzetten omdat het zo'n lawaai maakte. Maar de arts zei me: als je dat doet, kunnen je organen uitvallen. Toen schrok ik nog erger."

De volgende dag werd Tieme verder onderzocht, want als het geen corona was, wat dan wel? Hij kreeg daarom een bronchoscopie onder narcose, waarbij een stukje longweefsel werd weggehaald voor onderzoek. 

'Ik snapte het niet: wat is dit?'

Tieme had in het ziekenhuis inmiddels kenbaar gemaakt dat hij veel vapete. Na de uitslag van het laatste onderzoek en die bekentenis vielen de puzzelstukjes bij de artsen op hun plek: vapen had Tieme zo ziek gemaakt. Micha: "Ik snapte het niet: zit er zo veel shit in iets wat gewoon verkocht mag worden in Nederland? Wat is dit?"

Wat is een vape?

Een vape, ook wel een e-sigaret genoemd, is een klein apparaatje dat een vloeistof verhit. Die vloeistof bevat meestal nicotine, propyleenglycol, plantaardige glycerine en smaakstoffen. Bij vapen wordt, in tegenstelling tot het roken van sigaretten, geen tabak verbrand.

Sommige vapes bevatten nicotinezouten, deze zouten worden toegevoegd voor een minder scherpe smaak in de keel en om de nicotine makkelijker opneembaar te maken in het lichaam. Door het verhitten wordt de vloeistof in de vape omgezet in damp. Die wordt door de gebruiker direct ingeademd.

Er zijn navulbare vapes, maar op dit moment zijn vooral wegwerpvapes populair: dit is een e-sigaret die vooraf al is opgeladen en daarnaast al gevuld is met 2 ml vloeistof. De wegwerpvape is te koop voor zo'n 5 tot 8 euro per stuk. Elke vape is anders, maar veel vapes zijn na ongeveer 600 hijsjes op en kwamen daarna in de prullenbak terecht.

Het verhaal van Tieme liet veel van zijn vrienden schrikken. Maar hoe erg zijn situatie ook was, hij is geen uitzondering, vertelt Leon van den Toorn aan RTL Nieuws. Hij is naast arts in het Erasmus MC in Rotterdam ook voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose en vertelt dat ziek worden door vapen vaker voorkomt. "Effecten van vapen op de korte termijn worden steeds meer duidelijk. We zien longontstekingen, bloedingen en ook reacties in de kleine luchtwegen. Het lijkt erop dat dat bij Tieme is gebeurd."

Van den Toorn is heel blij dat Tieme, volgens hem als eerste in Nederland, zijn verhaal in het openbaar wil doen. "Hierdoor wordt iedereen met zijn neus op de feiten gedrukt: een vape is geen onschuldig dingetje. De een zal er alleen wat meer van gaan hoesten, de ander krijgt er een longontsteking door. En het kan ook nog erger zijn, zoals bij Tieme. Ik ben ervan overtuigd dat we dit soort verhalen alleen maar vaker zullen horen."

Herstel duurde maanden

Na vier dagen mocht Tieme - nog steeds vol verbijstering over wat hem was overkomen - het ziekenhuis verlaten. Het herstel duurde maanden. Hij kreeg thuis een prednisonkuur en kon wekenlang geen zinnen achter elkaar zeggen. Dan moest hij tussendoor steeds weer op adem komen. Traplopen was zwaar, een rondje wandelen niet denkbaar. 

Nu, een jaar later, heeft Tieme net zijn laatste ziekenhuisbezoek gehad. "Gelukkig ben ik beter verklaard, maar conditioneel gezien loop ik nog wel ver achter op mijn vrienden. Een trap oplopen is nog steeds vermoeiend en ook na een rondje wandelen ben ik nog steeds buiten adem. Eerlijk gezegd denk ik dat ik de rest van mijn leven hier nog wel last van zal hebben."

Volgens longarts Van den Toorn is het nog niet duidelijk wat de langetermijngevolgen zijn van vapen. Gewoonweg omdat we het pas een paar jaar doen. Hij maakt zich er - net als Tieme en zijn moeder - wel veel zorgen over. "Er zijn namelijk steeds meer aanwijzingen dat vapen zorgt voor schade in het slijmvlies van de luchtwegen", vertelt Van den Toorn. "Van die schade weten we dat het op de lange termijn kanker kan veroorzaken."

"Daarnaast weten we van de nicotine die in de meeste vapes zitten, dat het hartstikke verslavend is. Vooral omdat er in veel vapes nicotinezouten zitten, die ervoor zorgen dat het minder scherp is in je keel. Hierdoor kun je de hele dag achter elkaar door vapen. Je krijgt hierdoor meer nicotine binnen, waardoor de kans dat je verslaafd raakt groter is."

Tieme hoopt dat na zijn verhaal jongeren zich meer bewust zijn van de risico's. "Ik roep niet naar iedereen om me heen dat ze moeten stoppen. Ik weet hoe moeilijk dat is, zeker op festivals of feestjes. Maar ik vertel ze wel dat ze op moeten passen. Dat ze alert moeten zijn."

'Voel het koken van binnen'

Moeder Micha staat er steviger in: "Ik ben woest op de personen en bedrijven die de vape bedacht hebben, op de politici die het toelaten dat dit verkocht mag worden. Dan voel ik het koken van binnen. Ik hoop dat er door ons verhaal nu iets verandert, dat jongeren stoppen. Dat ouders het gesprek aangaan met hun kinderen en aan de eettafel het verhaal van Tieme bespreken. Want echt, dit wil niemand."

De redactie van RTL Nieuws doet verder onderzoek naar vapen. Wil jij je verhaal met ons delen? Laat het dan weten via Karlijn.Houterman@rtl.nl

Verantwoording

De longarts van Tieme uit het Máxima MC in Veldhoven bevestigt aan RTL Nieuws dat het ziektebeeld van Tieme heel goed bij EVALI kan passen. Daarbij gaat het om een overkoepelende term van verschillende ziektebeelden, waarbij de letters staan voor 'e-cigarette or vaping use-associated lung injury'. Hierbij is altijd sprake van (sub)acute longschade na vapen. De arts plaatst de kanttekening 'dat er niet één onderzoek is waarmee je dat 100 procent zeker weet'.

Daarnaast heeft RTL Nieuws de CT-scan van Tieme voorgelegd aan Leon van den Toorn, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose. Ook hij bevestigt dat op de beelden heel veel ontstekingen te zien zijn van de kleine luchtwegen. "Als ik alleen deze scan zou zien, zou ik denken dat dit een allergische reactie van de kleine luchtwegen kan zijn op iets dat langdurig is ingeademd. Als je dan hoort dat hij zo veel vapes per week rookte, dan kan ik me heel goed voorstellen dat dit komt door het vapen." Daarnaast geeft Van den Toorn aan dat een longbeeld zoals te zien is op de CT-scan van Tieme ook al eerder beschreven is in de literatuur als het gaat om ziek worden door vapen.

Ook Merel Hellemons, longarts bij het Erasmus MC, heeft de beelden desgevraagd bekeken. Zij stelt dat er duidelijk sprake is van een ernstig longbeeld. Met alleen de kennis van de CT-scan laat zij weten dat de mogelijkheid van EVALI aanwezig is bij deze patiënt.
Allen bevestigen dat covid niet passend is bij de CT-scan van Tieme.