Hoe het eraan toe gaat in de nieuwe isoleercel van Navalny: 'Benen breken en waterboarden'

Nieuwkomers in het strafkamp moeten zich uitkleden en worden in een matras gewikkeld. Hun armen en benen worden uit de kom gedraaid en ze worden geslagen met houten hamers. Ze worden gewurgd totdat ze het bewustzijn verliezen, gewaterboard – een marteltechniek waarbij het net lijkt alsof je verdrinkt – of ze krijgen stroomstoten in hun anus of genitaliën.

Dat is de EPKT, de beruchte isoleercel waar Aleksej Navalny (47) naartoe moet voor minstens twaalf maanden. De verzwakte Navalny kreeg dat deze week te horen. 

Begin vorige maand kreeg de Russische oppositieleider in een schijnproces nog eens 19 jaar celstraf. Dat kwam bovenop de ruim 11 jaar die hij al in een strafkolonie in Rusland moet doorbrengen. Tegen dat tweede vonnis, waarvan de uitkomst al vast stond voor het proces was begonnen, tekende Navalny beroep aan. Maar zijn beroep werd eerder deze week zonder pardon afgewezen.

Martelingen in isoleercel

In plaats van een zaak, krijgt Navalny een nog zwaardere straf. Hij wordt binnenkort naar een isoleercel gestuurd in een strafkamp nabij de stad Krasnojarsk, ver in Oost-Siberië. Dat schreef het team van Navalny deze week in een bericht op X, voorheen Twitter. Die cel, de EPKT, is een soort gevangenis binnen de gevangenis. Martelpraktijken zijn daar meer regel dan uitzondering. En veel gevangenen die daar zitten, hebben nooit iets fout gedaan.

In 2021 publiceerden onderzoeksjournalisten van het Amerikaanse collectief The Insider een groot artikel over de martelingen in de beruchte EPKT. Voormalige Russische gevangenen vertelden over de afschuwelijkheden. "Ze gooiden me tegen een ijzeren hek totdat mijn hoofd openbarstte op twee plekken", aldus een oud-gevangene.

Jonge bewakers zouden een training krijgen hoe ze benen moeten breken. Of hoe ze iemand bewusteloos krijgen, zonder dat diegene doodgaat. De hoofdbewaker zou regelmatig met een kop thee hebben toegekeken hoe gevangenen gemarteld worden.

Sovjet-gevangenissen

De gevangenen staan in het strafkamp 24 uur per dag onder videobewaking, aldus een getuige tegen The Insider. "Als je langer dan drie minuten in de badkamer zit, begint iemand te roepen dat je eruit moet komen." Doe je dat niet, dan word je geslagen. Of je wordt urenlang opgesloten in een cel die zo klein is dat je er alleen in kan staan.

Russische strafkampen zijn weinig veranderd sinds de Sovjet-tijd, weet RTL-correspondent Olaf Koens te vertellen. "Er zijn allerlei verschillende type gevangenissen in Rusland, maar de gemene deler is dat opsluiting altijd een zware fysieke tol eist", zegt Koens. De gevangenis waar Navalny de afgelopen jaren verbleef, stond al bekend als slecht. Koens: "Hij werd systematisch uit zijn slaap gehouden of opgesloten met gewelddadige delinquenten. Nu gaan ze nog een stap verder."

'Organen werken nog, dus doorgaan'

Navalny zal worden overgeplaatst naar een strafkamp diep in Siberië, een plek die moeilijk te bereiken is voor familieleden en voor zijn advocaten. En hij zal in eenzame opsluiting worden gehouden, zeker maandenlang. Koens probeert te beschrijven wat je je daarbij moet voorstellen: "Een betonnen cel van een paar vierkante meter, een houten bedje, een emmer om op te schijten, meer is het niet. Het is op zich al een vorm van marteling."

Helaas gaan de martelpraktijken in de EPKT verder dan dat. Gevangenen krijgen ook zware medicijnen toegediend, of injecties met onbekende stoffen. "Zijn vitale organen werken nog, dus blijf hem nog maar afranselen", zou de paramedicus van het complex hebben gezegd terwijl zij iemand moest behandelen die zijn bewustzijn verloor.

"Eigenlijk zien we hier dat Navalny langzaam maar zeker mentaal en fysiek wordt afgebroken", zegt correspondent Koens over de nieuwe ontwikkeling in de straf die Poetin zijn oppositie oplegt. "Veel gevangenen in dat soort kampen overleven een dergelijke behandeling niet."

Er zijn drie doden bekend in het beruchte strafkamp. Die worden doorgaans als zelfdoding geregistreerd, maar dat wil niet zeggen dat zelfdoding de oorzaak is geweest. Verder onderzoek naar de dood van gevangenen wordt vrijwel altijd afgewezen.

'Voel me uitgeput'

Voor Navalny is het een strijd geworden die hij alleen kan winnen door hem volledig uit te zitten. Maar dat wordt hem niet makkelijk gemaakt. De oppositieleider, die eerder dit jaar bij het horen van zijn tweede vonnis al sterk vermagerd oogde, schreef in zijn tweet vandaag: "Ik voel me een uitgeputte rockster die op de rand van een depressie staat. Ik heb de top van de hitlijsten bereikt en er is niets meer om naar te streven."

Toch weet hij zijn bericht af te sluiten met een positieve noot voor zijn aanhangers: "Als je naar bodem zakt, kun je van onderuit schoppen."