50 graden in Nederland? Kan, maar hóeft niet: KNMI komt met vier klimaatscenario's
Om het jaar 40 graden en zelfs kans op 50 graden in de stad. Het is in ons land niet uitgesloten als de CO2-uitstoot zo hoog blijft als nu. Dat is één van de uitkomsten van een omvangrijk rapport dat het KNMI vandaag presenteert. Die 50 graden is onderdeel van het extreemste scenario, waar het instituut er vier van onderscheidt. Want het hoeft allemaal niet zo erg te worden als dat.
Aan het rapport hebben veertig KNMI-onderzoekers zo'n zes jaar lang gewerkt. Het doel: weten wat we kunnen verwachten in de toekomst. "Zodat we ons kunnen aanpassen. Onze keuzes van vandaag bepalen de risico's waar huidige en toekomstige generaties mee te maken krijgen", zegt directeur Maarten van Aalst van het KNMI.
35 dagen boven de 30 graden per jaar
Het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) doet wetenschappelijk onderzoek naar klimaat, het weer en seismologie. In dit rapport werd voornamelijk gekeken naar de uitstoot van CO2. Zijn we in staat die uitstoot omlaag te brengen, dan zal bijvoorbeeld 40 graden in Nederland - zoals het in 2019 twee dagen was - altijd een uitzondering blijven, en zullen we op de lange termijn ook de zeespiegelstijging in toom kunnen houden.
Blijft de uitstoot hoog zoals nu het geval is? "Dan zal het in 2100 om het jaar 40 graden worden, en stijgt het aantal tropische dagen tot 35 per jaar, in plaats van de 5, zoals het nu in een gemiddeld jaar is", zegt onderzoeker Karin van der Wiel van het KNMI.
Sterven aan hitte
Een ander gevolg daarvan is dat er meer mensen zullen overlijden door de hitte. Op dit moment sterven in Nederland meer mensen door aan kou gerelateerde klachten. Dat zal omdraaien, als de klimaatverandering doorzet zoals dat nu gaande is.
Even een korte uitleg van de scenario's. Het KNMI bespreekt er vier. Een droger klimaat of natter klimaat met een hoge, of lage uitstoot, zoals op de afbeelding hierboven te zien is. Dat droger óf natter heeft het instituut zo geformuleerd omdat we in Nederland op een scheidslijn zitten. In het noorden van Europa wordt het namelijk steeds natter door het veranderende klimaat. In het zuiden steeds droger. Wij zitten er tussenin.
Verdere opwarming betekent hoe dan ook dat de Nederlandse zomers droger en de winters natter worden, zo zie je duidelijk in de afbeelding. Maar hoeveel droger, en hoeveel natter? Daarvoor geven de scenario's verschillende uitkomsten. De zeespiegel zal hoe dan ook gaan stijgen, maar ook daarop hebben we met onze uitstoot nog invloed.
'Scenario's zijn hoekpunten'
KNMI-directeur Van Aalst legt het als volgt uit: "De vier scenario’s geven als het ware de hoekpunten waarbinnen het Nederlandse klimaat in de toekomst waarschijnlijk zal veranderen. Zo weten we hoe door klimaatverandering het Nederlandse weer zal veranderen."
Veel mensen denken bij klimaatverandering al snel vooral aan hogere temperaturen. Dat komt wellicht doordat de gevolgen van de zeespiegelstijging op dit moment nog niet al te groot zijn. Voor de Europese kust stijgt de zeespiegel met ongeveer 2,5 millimeter per jaar. Maar oceanograaf Sybren Drijfhout stelt dat dit gaat veranderen. "Voor ons heeft het misschien nu weinig impact, maar voor onze kinderen en kleinkinderen maakt het alles uit."
17 meter stijging
Die woorden ondersteunt hij met onderstaande grafiek, waarop je ziet dat bij lage uitstootscenario's voor CO2 de zeespiegelstijging ook beperkt blijft. Heel anders wordt dat bij de hogere scenario's. In 2100 is de stijging voor onze kust zo om en nabij de 80 centimeter. "Rond 2300 2 tot 6 meter", schrijft het KNMI.
Maar er is zelfs nog een scenario waarin de zeespiegel met 17 meter is gestegen in het jaar 2300. Dat is als ook zogenoemde 'onzekere ijskap-processen op Antarctica' worden meegenomen.
Toekomst van Nederland afhankelijk van Antarctica
Dat gaat dan bijvoorbeeld over de Thwaites-gletsjer, ook wel de doomsday-gletsjer genoemd. Als die in zijn geheel in de oceaan zou belanden en zou smelten, zijn de gevolgen enorm. Oceanograaf Sybren Drijfhout: "De toekomst van Nederland is afhankelijk van wat er op Antarctica gaat gebeuren. Je kunt je voorstellen wat er met Nederland gebeurt als de zeespiegel met 17 meter stijgt."
Of klimaatverandering in ons land kan zorgen voor een nieuwe watersnoodramp zoals 70 jaar geleden, zochten we uit in onderstaande video:
Klinkt allemaal erg apocalyptisch, maar zoals eerder gesteld: zo erg hoeft het allemaal echt niet te worden. Het is het allernegatiefste klimaatscenario dat mogelijk is en op dit moment zitten we niet op dat schema. Waarschijnlijker is het dat we ergens in het midden uitkomen. Maar het meest extreme scenario wordt wel getoond, om de gevolgen inzichtelijk te maken en omdat zeker nog niet helemaal uitgesloten is. Het KNMI: "Hoeveel de zeespiegel uiteindelijk écht stijgt, hangt voornamelijk af van hoeveel broeikasgassen we nog uitstoten."
Het is namelijk ook naïef om te denken dat het allemaal wel goed zal komen, zonder dat we iets doen. "Het klimaat verandert zelfs in de
meest optimistische scenario’s nog een flinke tijd door", schrijft het KNMI.
BES-eilanden
Voor het eerst zijn er ook klimaatscenario’s gemaakt voor de Nederlandse gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Op de eilanden hebben ze nu al geregeld last van zware orkanen, en dat wordt in de toekomst meer. Het KNMI: "Op de eilanden Sint Eustatius en Saba verwachten we vaker orkanen met een zwaardere intensiteit, op Bonaire blijft de kans hierop gelijk."
Zeespiegelstijging vormt dan weer vooral een bedreiging voor Bonaire, dat lager ligt dan de andere twee. Naar verwachting is de zeespiegel bij Bonaire rond 2050 gestegen met 14 tot 34 centimeter in het scenario waarin we weinig CO2-uitstoten, of 16 tot 37 centimeter in het hoge uitstootscenario.
Het KNMI: "Rond 2100 bedraagt de stijging 31 tot 78 cm in het lage uitstootscenario en 55 tot 127 cm in het hoge uitstootscenario. De bovengrens kan 3 tot 4 meter zijn als onzekere processen, zoals het instabiel worden van de Antarctische ijskap, al vóór 2100 optreden."
Bron: KNMI
