In tweestrijd over oorlog Midden-Oosten: hoe je meevoelt met beide kanten
Je keurt de wreedheden van terreurorganisatie Hamas met elke vezel in je lijf af en leeft mee met iedereen in Israël van wie familieleden op beestachtige wijze zijn vermoord. Maar, je voelt ook begrip voor de Palestijnen in Gaza, die decennialang leven in een soort gevangenis en nu te maken krijgen met bombardementen van Israëlische kant. Je bent in tweestrijd.
"Een hele logische en goede reactie", zegt Palestijns-Nederlandse politicoloog Radi Suudi. "Ieder normaal mens kan niet anders dan met ontzetting kijken naar beelden van dode kinderen en burgers. In Israël, maar ook in Gaza."
Maar hoe ga je met die tweestrijd in je hoofd om? "Je moet een beetje hersengymnastiek doen", zegt Suudi. "Zie het zo: het gaat om twee kanten van een munt, maar je kunt altijd maar één kant zien. Onze ogen zijn er niet voor gemaakt om twee kanten van dezelfde munt te zien. Dus om het totale beeld te krijgen, moet je je best doen."
Kan allebei
Schrijver Maurits de Bruijn, die Joods is, schreef eerder op X het volgende daarover: "Het kan. Je kunt de wandaden van Hamas afkeuren én erkennen dat Palestijnen mensenrechten, land, zelfbeschikking en veiligheid verdienen. Het kan, maar ik kom het nauwelijks tegen op mijn tijdlijn, en al helemaal niet in de media of in de reacties van politieke leiders."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
"Het kan", zegt ook Chantal Suissa-Runne, co-voorzitter van het Joods-Islamistisch netwerk Yalla!, dat de dialoog tussen beide groepen op gang probeert te brengen. "Maar is ontzettend lastig", voegt ze eraan toe.
Ja, maar
Wat daarin meespeelt, zegt zij, is of je familie of vrienden in Israël of Gaza hebt wonen. "Als een vliegtuig neerstort, vind je het erg voor de persoon op stoel 8c, maar als de persoon op stoel 4a je tante of nichtje is, kun je niet ontkennen dat je dat erger vindt. Als jouw neefje of nichtje is omgekomen door de terreur van Hamas, heb je misschien even geen ruimte voor een 'ja maar', om ook te kijken naar de context."
De gruwelijke wijze waarop terreurorganisatie Hamas honderden Israëlische burgers en militairen vermoordde, schokte de wereld. Verhalen over het muziekfestival waar honderden jongeren zijn gedood of ontvoerd, of de afslachting van families in kibboetsen gaan door merg en been.
In de kibboets Kfar Aza vond een bloedbad plaats, zoals op beelden hieronder te zien is:
Tegelijkertijd is er groot verdriet in Gaza, waar honderden Palestijnse burgerslachtoffers vallen door Israëlische vergeldingsacties. En waar twee miljoen mensen al jaren leven in een soort van openluchtgevangenis. Door deze oorlog staat het conflict tussen Israël en Palestina, dat al tientallen jaren voortduurt, weer vol in de aandacht.
Ruimte voor andermans gevoel
Volgens Suudi raakt deze oorlog ons allemaal. "Bij dit conflict spelen zoveel dingen mee. Het raakt Joodse mensen in Nederland, omdat de terreur doet denken aan de anti-Joodse pogroms voor de oorlog. En zelfs ook aan de holocaust. Aan de andere kant heb je nu veel Nederlanders, die sympathiseren met de Palestijnen. Het is geen ver-van-mijn-bedshow. Veel mensen kennen wel iemand daar of zijn er ooit geweest."
Suissa-Runne is zelfs Joods, heeft familie in Israël en Palestijnse vrienden. Ze vindt het belangrijk dat er ruimte wordt geboden voor andermans gevoel. "Wij gaan niet over wat mensen voelen. Je mag hartstikke boos zijn op Hamas en het beestachtig vinden, maar je mag ook voelen dat het vreselijk is voor de Palestijnse burgerbevolking. Soms lijkt er geen ruimte voor nuance."
En begrijp haar niet verkeerd. Ze snapt heus dat dat heel lastig is. "Maar soms moet je even tot rust komen en kun je er anders naar kijken. Ook daar moet je mensen ruimte in geven."
Context zien
De Palestijns-Nederlandse politicoloog Suudi zegt daarover: "Je moet nu empathie voelen met de Israëliërs en Joodse Nederlanders en tegelijkertijd de andere kant van de munt in de gaten houden en de context zien. Gaza is een onleefbaar land. Je kunt het het beste vergelijken met een afschuwelijke gevangenis zoals in de Filipijnen of Latijns-Amerika. Mensen in Gaza hebben een volstrekt uitzichtloos perspectief."
Het is daarin essentieel dat mensen het blijven zien als een oorlog tussen Israël en Hamas, waarbij het Israëlisch-Palestijns conflict een hoofdrol speelt, in plaats van als een Joods-Islamitisch conflict, of zelfs een Palestijns-Joods conflict. "Als je dat uit het oog verliest, maak je een basale fout, dan ga je je woede richten op Nederlandse Joden en dat is absoluut uit den boze."
Suudi is ook geen voorstander van de pro-Palestina marsen die worden gehouden, zoals aanstaande zondag in Amsterdam. "Ik begrijp dat iedereen tjokvol emoties zit als het hierover gaat, maar ik vraag me af of het zin heeft. Ik denk dat je op dit moment beter van grote publieke bijeenkomsten kunt afzien. Of een kleine stille tocht organiseren. Je hebt de emoties niet in de hand, ook niet wie er op afkomt."
"Er komen dan misschien extremistische provocateurs en IS-sympathisanten op af die met hun zwarte vlaggen gaan staan zwaaien. Daar hebben Palestijnen helemaal niets aan. Je kunt mensen beter op andere manieren helpen door bijvoorbeeld geld in te zamelen voor het Rode Kruis. Of door bij komende verkiezingen te stemmen op een partij waarvan je weet dat die pal staat voor het recht van zowel Israël maar zeker ook de Palestijnen op vrede."
'Elkaar blijven vasthouden'
"We moeten elkaar hier blijven vasthouden", benadrukt Suissa-Runne. "Het is belangrijk dat we de oorlog niet importeren, maar hier het goede voorbeeld blijven geven. Dat doe je niet door vanuit je Twitter-echokamer de polarisatie op te stoken. Daar is nog nooit een mensenleven mee gered."
