Herbruikbare verpakkingen: dé oplossing tegen ons online bestelgeweld?

Het overgrote deel van de berg verpakkingsmateriaal bestaat uit verzenddozen, welgeteld 84 miljoen kilo. Daarna volgt 2 miljoen kilo vulmateriaal en iets minder dan 0,8 miljoen kilo aan plastic verzendzakken.

Bij &meer, een winkel voor woonaccessoires in Utrecht, kun je sinds vorig jaar voor 3,95 euro gerecyclede verpakkingen van hard plastic kiezen in de webshop. Die verpakkingen kun je later weer in de fysieke winkel terugbrengen. "Ons doel is om alleen duurzame producten te verkopen en zo min mogelijk afval te produceren", vertelt Serin Gokhan, winkeleigenaar van &meer. "We verkopen leuke spullen, maar ook de dozen met plakband die we gebruiken, zorgen voor afval."

Volgens Walther Ploos van Amstel, lector logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam, lijdt online winkelen onterecht aan een slecht imago als het om duurzaamheid gaat. "Allereerst is het een misverstand dat online kopen niet duurzaam is", zegt Ploos.

Webshops proberen volgens de deskundige al jaren duurzamer te worden. "Ze zijn al duurzamer dan een fysieke winkel. Tijdens Black Friday wordt dan wel een hoeveelheid karton gebruikt dat 2,5 keer de grootte van de Efteling beslaat, maar voor karton hebben we goede recyclemethoden."

Ook wat plastic betreft, timmeren webwinkels de afgelopen jaren op hun eigen manier aan de weg. "Nike moedigt bijvoorbeeld aan om je plastic verpakking meteen te scheuren en weg te gooien", vervolgt Ploos. "En Bol.com maakt verpakkingen op maat en heeft afspraken met de leveranciers."

De moeite waard

Toch is hij kritisch op het idee van herbruikbare verpakkingen. "Er zijn veel webwinkels, dus heb je veel van die herbruikbare pakketjes nodig", zegt Ploos. "Eén manier waarop dit gebeurt is dat ze pakketjes in de brievenbus stoppen, maar de kosten om iets terug te sturen zijn vaak zo hoog dat het niet de moeite waard is. De doos zelf is immers niet erg duur."

"En als je kijkt naar hoe mensen hun pakketjes terugsturen, zie je dat ondanks het gemak van online winkelen, 11 procent van de bestellingen wordt teruggestuurd en maar liefst 60 procent met de auto wordt teruggebracht. Dat moet nog steeds naar de fabriek, wat extra impact heeft.”

Bovendien heeft het volgens de kenner alleen zin als mensen vaak online winkelen. "Zo bieden grote supermarkten als Jumbo en Picnic de mogelijkheid om verpakkingen terug te geven, maar gezinnen ontvangen gemiddeld wekelijks een pakket."

"Ze proberen dit al tien jaar, maar het lijkt niet de ideale oplossing te zijn. Uiteindelijk helpen alle kleine beetjes en je moet natuurlijk ergens beginnen", aldus Ploos. 

Harmen van der Meulen, directeur van online fietswinkel Futurumshop, kan erover meepraten. De winkel startte de afgelopen jaren meerdere pilots met herbruikbare verpakkingen. Klanten waren enthousiast, maar momenteel liggen de pilots stil. "Het was niet makkelijk", vertelt Van der Meulen. "Het is lastig om op de juiste manier in te pakken en een circulair systeem door middel van statiegeld te maken."

Nog even wennen

Volgens de eigenaar liggen de pijnpunten bij het retourneren. "Stel dat wij 3000 pakketten op een dag verzenden, waarvan 1500 met een duurzame zak. Hoe krijg ik de zakken dan weer schoon terug? En als het in het milieu terecht komt, wat dan? Je zou willen dat er een systeem is, maar het is kapitaalintensief", aldus Van der Meulen.

Bij Gokhan van &meer in Utrecht moeten de klanten ook nog wennen aan de duurzamere methode. "Ongeveer 5 procent van onze klanten kiest ervoor", zegt ze. Maar ze zijn optimistisch. "Het is echt een andere manier van denken en vergelijkbaar met het inleveren van flesjes, blikjes en tasjes in de supermarkt. Het kost wat tijd om mensen hieraan te laten wennen."