Onverwachte strop dreigt voor ABN Amro als staat aandelen verkoopt

Een dergelijke afgedwongen uitkoop kan ABN Amro een bom duiten kosten, en een waslijst aan andere negatieve gevolgen voor de bank hebben. Dat blijkt uit onderzoek door RTL Z.

ABN Amro Verzekeringen

ABN Amro heeft haar verzekeringsactiviteiten sinds 2003 ondergebracht in een gezamenlijk bedrijf, waarin de bank 49 procent van de aandelen heeft. Het controlerende belang van 51 procent in dat bedrijf is tegenwoordig in handen van verzekeringsgigant NN (voorheen Nationale-Nederlanden).

NN maakt en beheert de polissen, die ABN Amro onder eigen naam en via haar website en kantorennetwerk verkoopt. De partners verdelen de winst.

Ontsnappingsclausule

Nu blijkt dat NN echter beschikt over een ontsnappingsclause. Die clausule duikt op op pagina 14 van een deze maand verschenen informatiegids voor potentiële investeerders in een obligatielening van de bank. Dit prospectus bevat een hoofdstuk waarin alle risico's waaraan ABN Amro blootstaat, worden toegelicht.

Wat blijkt? Als ABN Amro in andere handen terechtkomt, kan NN afdwingen dat de bank het belang van 51 procent in het gezamenlijke verzekeringsbedrijf terugkoopt.

Huidige eigenaar

Op dit moment is een meerderheidsbelang in ABN Amro in handen van de Nederlandse staat, die de bank tijdens de financiële crisis in 2008 moest redden. Het staatsbelang werd de afgelopen 8 jaar teruggebracht tot de huidige 56,3 procent.

Dat ABN Amro ooit in andere handen terechtkomt, is zeker niet uitgesloten. Zo werden de afgelopen jaren de Scandinavische bank Nordea en het Franse BNP Paribas genoemd als mogelijke kopers.

Moment nabij

Maar uit het prospectus blijkt dat de terugkoop van de verzekeringstak ook op een andere manier kan worden afgedwongen. Als de Nederlandse staat zijn belang namelijk terugbrengt tot onder de 50 procent, is daarmee onder de bepalingen van de clausule ook sprake van een wijziging in eigenaarschap.

Dat moment is sinds begin dit jaar nabij. In februari liet minister Sigrid Kaag van Financiën de Tweede Kamer namelijk weten dat NLFI, de instelling die de financiële belangen van de staat beheert, het staatsbelang binnenkort wil afbouwen tot iets minder dan de helft.

Negatieve gevolgen

Als het belang van de staat zoals de bedoeling is binnenkort onder de 50 procent komt, mag verzekeraar NN zijn belang in de verzekeringstak dus terug verkopen. Dat kan voor ABN Amro heel vervelende consequenties hebben. In het prospectus staat een hele waslijst met mogelijk negatieve gevolgen.

In de eerste plaats moet ABN Amro in dat geval een flinke som geld voor het belang neertellen. De hoogte daarvan is nu nog niet bekend, maar is waarschijnlijk 'materieel', aldus de passage. Om een idee te krijgen: in 2008 overwoog Fortis, destijds eigenaar van ABN Amro Nederland, de toenmalige verzekeringspartner uit te kopen voor een bedrag in de richting van 1 miljard euro.

Andere nadelen

In het geval van een afgedwongen uitkoop van NN zal ABN Amro het verzekeringsbedrijf bovendien weer volledig moeten opnemen in de eigen boeken. Dat kan volgens de toelichting leiden tot 'een verslechtering van de financiële conditie en operationele resultaten' van de bank, bijvoorbeeld als gevolg van lagere kapitaal- en liquiditeitsratio's.

In de derde plaats kan de transactie nadelig voor ABN Amro uitpakken als de verzekeringstak grote verliezen maakt, bijvoorbeeld door onverwacht grote schadeclaims over verkeerde verkooppraktijken van polissen. Daarbij verwijst de bank naar mogelijke schadeclaims rond woekerpolissen.

In die gevallen zal de bank extra geld in de verzekeringsdochter moeten pompen. Als volledig eigenaar zullen die kosten voor de bank twee keer zo hoog uitvallen.

Verlies van kennis

Ten slotte kan het verzekeringsbedrijf bij een terugtrekking van NN uit de joint-venture de verzekeringskennis van NN en sleutelfunctionarissen kwijtraken. Ook dat kan de resultaten van het bedrijf negatief beïnvloeden.

Woordvoerders van ABN Amro en NN benadrukken dat de ontsnappingsclausule een standaard onderdeel is van dergelijke contracten. "Een dergelijke clausule is niet ongebruikelijk in langlopende samenwerkingsovereenkomsten", zegt Jarco de Swart van ABN Amro. Hoe groot de kans is dat NN de mogelijkheid daadwerkelijk inroept, kan hij niet zeggen. "Het is niet aan ons om daarover te speculeren." 

"Het is heel gebruikelijk om afspraken te maken over een eventuele exit", zegt ook Maarten van Tartwijk van NN. "De clausule bestaat, maar wij gaan niet speculeren over mogelijke scenario's. Dit betreft een succesvolle joint-venture, en vorig jaar hebben wij nog laten weten de samenwerking met vijf jaar te verlengen tot 2038, als aan de prestatiecriteria wordt voldaan."

Sleetse samenwerking

Het bestaan van de samenwerking tussen ABN Amro en verzekeraar NN gaat terug tot 2003. In dat jaar bracht de bank haar verzekeringsactiviteiten onder in een joint-venture met Delta Lloyd. De verzekeraar maakte en beheerde polissen, die door en onder de naam van ABN Amro werden verkocht.

Delta Lloyd kreeg 51 procent van de aandelen en daarmee de controle in het gezamenlijke bedrijf, ABN Amro kreeg 49 procent. In 2017 kwam het belang in de joint venture in handen van NN, toen die verzekeringsgigant Delta Lloyd overnam.

Ooit succesvol

Het gezamenlijke verzekeringsbedrijf gold heel lang als succesvol. Maar uit de jaarrekeningen van NN blijkt dat de resultaten de afgelopen jaren sterk terugliepen. In 2014 was er nog sprake van een nettowinst van 108 miljoen euro op een omzet van ruim één miljard euro. In 2019 was dat geslonken tot een nettoresultaat van 42 miljoen euro op een omzet van 561 miljoen euro.

De jaren erna daalden de omzetten en winsten verder (zie infografiek). Sinds NN de levensverzekeringstak uit de joint-venture in 2022 naar zich toetrok, zijn de resultaten helemaal ingezakt. Vorig jaar was de joint venture nog goed voor een omzet van 294 miljoen euro, en een mager nettoresultaat van 5 miljoen euro.