Maureen: 'Moet ik mijn slimme dochter laten testen op hoogbegaafdheid?'

Maureen (34) heeft het niet zo op 'labels', dus toen de juf haar aansprak of zij al eens had overwogen om haar dochtertje (6) te laten testen op hoogbegaafdheid, schrok ze daar behoorlijk van. "We weten natuurlijk wel dat onze dochter een slimme meid is en dat ze sneller leert dan haar oudere broer. Zeker met lezen en taal gaat ze behoorlijk snel, maar aan 'hoogbegaafdheid' hadden wij zelf nog nooit gedacht. Wat gebeurt er als inderdaad blijkt dat ze hoogbegaafd is? Moet ze dan meteen een klas overslaan?"

Want haar dochtertje mag dan wel een snelle leerling zijn, op sociaal en emotioneel vlak is ze wel nog maar een zesjarig meisje. "Ik ben bang dat ze in een hogere klas op dat vlak niet meekomt. En dat ze vanwege een eventueel label 'hoogbegaafdheid' toch als 'anders' wordt gezien. Wat zal ik doen?"

GZ-psycholoog Kristel Szakály-Starke houdt zich naast algemene psychologische vraagstukken, onder meer ook bezig met hoogbegaafdheid. "Ik begrijp heel goed dat het lastig is voor deze moeder. We willen niet te afwijkend zijn. Maar ik zou haar toch willen aanraden om haar dochter te laten testen op hoogbegaafdheid. Zeker als school er serieus over nadenkt het te adviseren is dat een teken, zo is mijn ervaring. Scholen overwegen dat meestal niet lichtvaardig namelijk."

"We zien vaak dat hoogbegaafde kinderen zich aanpassen aan of niet begrepen worden door hun omgeving, waardoor het lijkt alsof ze niet verder ontwikkeld zijn. Dan willen ze bijvoorbeeld ineens niet meer lezen en gaan ze onderpresteren, dat is zonde. In werkelijkheid zijn veel hoogbegaafde kinderen juist wel verder in hun ontwikkeling. Ik zeg altijd tegen volwassenen: stel je eens voor dat je elke dag moest werken met mensen die allemaal een IQ hebben dat 30 of 40 punten lager ligt dan dat van jou. Kun je voorstellen hoe frustrerend dat is en hoeveel energie dat kost?", zegt de psycholoog.

Leuke spelletjes spelen

Voor het testen zelf hoeft Maureen zich volgens Szakály-Starke in ieder geval geen zorgen te maken. "Zeker bij een jong kind kun je zeggen dat zij een middagje leuke spelletjes mag gaan doen met een mevrouw of met een meneer. Een kind vindt dat vaak alleen maar leuk."

"Je gaat ermee na hoe hoog het IQ van het kind is en hoe harmonisch het is. Hiermee bedoel ik of een kind alleen maar voorloopt op één gebied, bijvoorbeeld ruimtelijk inzicht of taal, of dat het perfect harmonisch is, dus dat het op alle fronten in dezelfde mate vooruitloopt. Dat laatste is overigens niet vaak het geval. Wanneer er gebieden zijn waarop de ontwikkeling minder ver is, kan daar meer aandacht aan worden besteed."

Als eenmaal blijkt dat het dochtertje van Maureen inderdaad hoogbegaafd is, dan kunnen de ouders, de school en een intern begeleider aan de slag gaan met een plan. "Er bestaat een zogenoemde versnellingswenselijkheidslijst (VWL) aan de hand waarvan kan worden gekeken of een kind kan versnellen, maar ook of de leerstof kan worden ingedikt en/of verrijkt."

"We weten dat – als er goed over wordt nagedacht en er goede begeleiding is – kinderen die versnellen vaak beter af zijn dan kinderen voor wie die gelegenheid er niet is. Ook op sociaal en emotioneel gebied. Naast versnellen, de stof indikken en verrijken, is het 'leren leren' overigens ook een essentieel onderdeel in de begeleiding van hoogbegaafde kinderen."

Blijft een puzzel

Szakály-Starke ziet vaak dat het een lastige zoektocht is voor ouders, en voor het kind. "Waar doe je goed aan? Het blijft een puzzel en je moet er bovenop blijven zitten. Betrek bij een beslissing vooral ook het kind zelf. Hoe klein het ook is. Hoe gaat het op de bso, waar ook oudere kindjes rondlopen? Spelen zij ook met hen bijvoorbeeld?"

Bang voor het label hoeft Maureen niet te zijn, zegt de psycholoog. "Ondanks dat ik het snap, ligt het heel erg aan hoe je het zelf brengt. Kinderen leggen bij een ander geen label op. Bovendien, als het een grote school is dan zijn er vast meer kindjes die hoogbegaafdheid zijn. Gemiddeld 2 of 3 op de 100 kinderen is hoogbegaafd namelijk. In dat geval kunnen ze deze kindjes koppelen in plaats van hen in een klas te laten zitten met allemaal kinderen met een lager ontwikkelingsniveau."

Rubriek: Asking for a friend 

In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen.