Ophef rond deelname Israël aan songfestival: 'Gaat stempel drukken'
Terwijl Israël zich voorbereidt om mee te doen aan het Eurovisie Songfestival, neemt de weerstand tegen de deelname van het land toe. De hashtag #BoycottIsrael staat pontificaal bovenaan in de reacties onder elke post van het officiële Eurovision-account op sociale media en artiesten uit IJsland en Finland roepen op tot een boycot. Het roept de vraag op: wordt Israël uitgesloten van deelname?
Een petitie om Israël uit te sluiten van deelname is al bijna 14.000 keer ondertekend op het moment van publicatie. "Toen Rusland Oekraïne binnenviel was het songfestival erg snel en streng, en verbood het Rusland om deel te nemen", staat in de toelichting op de petitie. Rusland mag sinds 2022 niet meer meedoen aan het evenement. De vergelijking met Rusland heeft te maken met de oorlog die woedt tussen Israël en Hamas sinds de aanval van Hamas op 7 oktober en de bijbehorende Israëlische aanvallen in Gaza.
Meer dan 1400 muziekartiesten uit Finland hebben een vergelijkbare petitie ondertekend, meldt de Britse omroep BBC. Zij vragen hun nationale televisiezender, Yle, om de Finse inzending in te trekken, als Israël mee mag doen. Diezelfde eis hebben IJslandse artiesten gesteld aan de IJslandse zender Rúv.
Alleen nog 'strikt' nieuws
Verschillende 'fan community media', ofwel websites en blogs die songfestivalfans bedienen, hebben aangekondigd om vanwege de oorlog alleen nog het 'strikte' nieuws over Israël te melden. Dat geldt ook voor de Nederlandse podcast Ding-a-Dong. "Wij vertellen in de podcast alleen nog het strikte nieuws, zoals dat een nummer is geselecteerd", vertelt een van de twee makers Gerrit-Jan Kooijman aan RTL Nieuws.
Dat Israël vooralsnog niet van de competitie wordt uitgesloten heeft volgens Kooijman meerdere redenen. De nationale omroep van Israël, KAN, heeft bijvoorbeeld officieel nog niks gedaan waarvan de European Broadcasting Union (EBU) over kan zeggen dat het om misinformatie gaat. "Ze zijn nog niet officieel over de schreef gegaan", zegt Kooijman. De EBU is het overkoepelende orgaan van alle publieke omroepen in Europa en bepaalt onder welke voorwaarden landen mogen meedoen aan het songfestival.
Wel werd in een van de voorrondes van Israël – waarbij de nationale kandidaat wordt gekozen – aandacht besteed aan de oorlog. Sommige kandidaten traden bijvoorbeeld op in militair uniform, onder wie Shaul Greenglick, die later bij een militaire actie om het leven kwam. Ook waren er video's van het Israëlische leger te zien.
Daarnaast was de situatie met Rusland in 2022 anders, omdat toen verschillende omroepen - waaronder de AVROTROS - zich uitspraken tegen Rusland, nog voor de EBU besloot om het land uit te sluiten.
Niet politiek evenement
De EBU laat in een reactie aan RTL Nieuws weten dat het er alles aan doet om te verzekeren dat het songfestival een niet politiek evenement blijft, dat 'kijkers wereldwijd samenbrengt door middel van muziek'. Alle deelnemers van het songfestival worden volgens de EBU vooraf beoordeeld en de Israëlische omroep KAN voldeed volgens de EBU aan alle voorwaarden.
De organisatie wil verder geen uitspraken doen over het verschil tussen de uitsluiting van Rusland in 2022 en de discussie rondom de deelname van Israël. "Vergelijkingen tussen oorlogen en conflicten zijn erg complex en ingewikkeld. Als niet politieke mediaorganisatie maken wij dat soort vergelijkingen niet."
De AVROTROS, die de Nederlandse inzending vertegenwoordigt, sluit zich daarbij aan. "Elke situatie staat natuurlijk op zich en zal ook als zodanig beoordeeld moeten worden", laat een woordvoerder weten.
"Al decennia is de regel dat het songfestival niet gebruikt mag worden als podium voor politiek of propaganda. De geschiedenis laat zien dat de EBU hier strikt toezicht op houdt", vervolgt de woordvoerder. Over het verdere standpunt van de Nederlandse omroep ten opzichte van de deelname van Israël doet ze geen uitspraken. "Wij gaan simpelweg niet over wie wel of niet mee mag doen."
Gaat stempel drukken
Ongeacht of de EBU besluit dat Israël niet mag meedoen, of Israël zelf zich terugtrekt, gaat de oorlog een stempel drukken op het songfestival, denkt podcastmaker Kooijman.
"Ik ben ook benieuwd hoe ze straks omgaan met de regels, bijvoorbeeld qua vlaggen die mee naar binnen mogen", zegt Kooijman. "Het zou mij niet verbazen als we een regel krijgen dat er überhaupt geen vlaggen mee naar binnen mogen, om te voorkomen dat er Palestijnse vlaggen mee naar binnen komen." In 2019 - toen het songfestival in Israël werd georganiseerd - kwam de IJslandse inzending Hatari in beeld met vlaggen waarop 'Palestine' te lezen was. Bekijk de beelden hier:
Bovendien is de vraag: hoe ver trek je de uitsluiting van landen door? "Er speelt bijvoorbeeld ook een langer conflict tussen Armenië en Azerbaijan", zegt hij. "Waar ligt dan de grens bij langdurige conflicten?"
Het Eurovisie Songfestival vindt dit jaar plaats van 7 tot en met 11 mei in het Zweedse Malmö.
Eerste niet-Europese land
Israël trad in 1973 toe tot het Eurovisie Songfestival, als eerste niet-Europese land. Het land mocht toen meedoen, omdat het al onderdeel uitmaakte van de EBU.
In 2019 werd het songfestival in Israël gehouden, na de winst van zangeres Netta in 2018.
Bron: Eurovision