CPB: alle partijen willen flink investeren, rekening naar toekomstige generaties

Dat blijkt uit de doorberekeningen van het Centraal Planbureau (CPB). Dit onafhankelijke adviesorgaan van de overheid heeft van tien partijen de financiële gevolgen van hun verkiezingsplannen doorgerekend.

Meer uitgeven

Partijen doen mee op vrijwillige basis, dit jaar waren dat VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, Denk en 50PLUS. De tweede partij in de peilingen, PVV, wilde dit jaar niet meedoen.

Al deze partijen willen in de komende regeerperiode, tot en met 2025, meer uitgeven dan dat er binnenkomt bij de overheid. 

Staatsschuld omhoog

Dat zorgt ervoor dat de schuld van de overheid ook stijgt. Deze wordt uitgedrukt in een percentage van wat de BV Nederland op jaarbasis verdient. Bij alle partijen, op de SGP, na, stijgt de staatsschuld tot en met 2060 harder dan wanneer er geen ander beleid ingevoerd zou worden. 

Een hogere staatsschuld betekent hogere lasten in de toekomst, vanwege de rente die betaald moet worden op deze schuld. Vooral de plannen van CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA en 50PLUS stuwen de staatsschuld flink omhoog.

Rekening naar bedrijfsleven

Een deel van de extra uitgaven willen de partijen financieren door de belastingen voor bedrijven te verhogen. Alle partijen die hun verkiezingsplannen hebben laten doorrekenen, verhogen de lasten voor het bedrijfsleven.

Uiteraard verschillen de partijen onderling wel: bij de VVD en SGP gaan de lasten voor het bedrijfsleven met 3,5 miljard per jaar omhoog, bij de PvdA met bijna 42 miljard euro. 

Overigens gaan bij de meeste partijen ook de lasten voor burgers omhoog als gevolg van de plannen, alleen bij VVD en D66 gaan de lasten omlaag. 

Dankzij de economische groei die de extra investeringen opleveren, stijgt de koopkracht ook voor de meeste huishoudens. Dat geldt overigens niet voor alle inkomensgroepen, houdt het CPB een slag om de arm. 

Keuzes

Het 370 pagina's tellende rapport is van belang om een objectieve vergelijking te kunnen maken van de verschillende verkiezingsprogramma. "Zo kan het debat gaan over de keuzes, en niet of de cijfers kloppen", aldus Pieter Hasekamp, directeur van het CPB. 

Dat het CPB er nog kritisch naar kijkt, dwingt partijen ook om keuzes te maken, legt Roel Schreinemachers, politiek verslaggever van RTL Nieuws, uit. "Geen gratis bier. Het verkiezingsprogramma zelf is meestal meer op hoofdlijnen, bij het CPB moeten ze ook duidelijk maken hoe ze al die plannen gaan betalen", zegt hij. 

Vanwege de coronacrisis zijn de plannen van politieke partijen met veel onzekerheid omgeven. "Geen enkele partij weet immers hoe lang de coronacrisis nog duurt en hoe snel het herstel daarna zal gaan", zegt Schreinemachers.