Brussel ruziet over vraag: zijn gas en kernenergie duurzaam te noemen?
Terwijl Nederlanders de komende dertig jaar massaal van het gas af moeten, willen sommige Europese landen dat gas juist wordt aangemerkt als duurzaam. Andere landen willen weer dat kernenergie een groen label krijgt en daarmee meer investeerders zal trekken.
De Europese Commissie zit met de handen in het haar. Woensdag gaat de commissie een belangrijk document publiceren over wat bedrijven binnenkort nog mogen aanmerken als duurzaam en wat niet.
Meer geld naar duurzame energie
Er komen namelijk nieuwe Europese regels aan voor grote bedrijven. Zij moeten eerlijk gaan rapporteren hoe groen hun economische activiteiten zijn. En financiële instellingen mogen niet zomaar het label 'duurzaam' meer plakken op financiële producten.
Het idee is dat investeerders zo keuzes kunnen maken op basis van betere informatie. Experts verwachten dat er daardoor veel meer geld zal vloeien naar duurzame energie.
Op de lange baan
Maar ja, wat is groen? Voor de meeste activiteiten wordt dat woensdag duidelijk. Over een ander deel wordt nog gebakkeleid: de energiebronnen gas en kernenergie. Volgens de Financial Times is er zelfs zoveel onenigheid over dat de Europese Commissie de besluitvorming over gas en kernenergie nog maar even op de lange baan schuift.
Niet iedereen is het daarmee eens. Sommige commissieleden hebben het liefst dat de knoop nu wordt doorgehakt en dat in elk geval gascentrales straks worden aangemerkt als duurzaam.
Van kolen naar gas
Vooral de lobby uit kolenlanden Polen en Hongarije is sterk. Zij moeten afstappen van kolen en willen overstappen naar gas om zo duurzamer te worden. Gas zorgt namelijk voor minder CO2-uitstoot dan kolen.
Landen waar kernenergie belangrijk is, zoals Frankrijk en Tsjechië, pleiten er juist voor dat die vorm van energie niet in het grijze hoekje komt te zitten. Kernenergie zorgt niet voor CO2-uitstoot, maar wel voor kernafval. Milieuclubs vinden kernenergie daarom zeker niet duurzaam.
Er zijn flinke belangen mee gemoeid: economische activiteit die officieel als 'groen' wordt bestempeld, kan waarschijnlijk rekenen op meer geld van investeerders.
Geloofwaardig
Maar die twee hete aardappelen, gas en kernenergie, schuift de commissie dus nog even voor zich uit. En dat is goed nieuws, vindt Europarlementariër Bas Eickhout, die eerder hoofdonderhandelaar was toen de nieuwe regels werden bedacht.
Volgens de GroenLinks-politicus behoudt de taxonomie, de lijst van wat duurzaam is en wat niet, nu zijn geloofwaardigheid. Bovendien is het goed dat er straks open en bloot over de investeringsregels rond gas en kernenergie wordt gedebatteerd en er nu niet snel iets achter gesloten deuren wordt besloten.
Ook gas nodig
Maar moet gas, na dat debat, dan wel als duurzaam worden aangemerkt? Volgens energie-analist Hans van Cleef is er in elk geval wel wat te zeggen voor gas als tussenstap naar een duurzamere samenleving. In theorie kan een land als Polen direct overstappen van kolen naar windmolens en zonneparken, zegt hij. Maar daarmee gaat de CO2-uitstoot wel minder snel naar beneden dan wanneer gas ook een grote rol krijgt.
"Het bouwen van windparken kost jaren aan planning. Kijk naar ons: wij liggen ver voor op Polen, bouwen veel windmolens en moeten nog maar zien of we onze duurzame doelen halen", zegt Van Cleef. De energietransitie via gas gaat massaler, sneller en goedkoper. Je hebt dus, naast windparken en zonnepanelen, ook gas nodig om snel duurzamer te worden, stelt de energie-analist.
Lange levensduur
Eickhout ziet dat anders. Een overstap naar gas mag dan betekenen dat je CO2 bespaart; dat wil nog niet zeggen dat je het als duurzame investering moet labelen, waardoor het financieel een extra boost krijgt. Bovendien stap je, eenmaal overgestapt, daarna niet zo snel meer van het gas áf.
"Gasinvesteringen hebben vaak een lange levensduur waardoor er een risico is dat we voor lange tijd met deze brandstof, die niet klimaatneutraal is, zitten opgescheept en daarmee de uitrol van hernieuwbare energie in de weg zit."
Kernenergie niet logisch
Volgens Van Cleef is kernenergie in Europa stimuleren een minder logische keuze als je snel wilt verduurzamen. Hoewel een kerncentrale niet zorgt voor CO2-uitstoot, kost de bouw ervan zeker tien tot twaalf jaar en is het heel duur.
In Europa is de kennis over kerncentrales ook weggeëbd. "Voordat je die kennis weer hebt opgebouwd ben je jaren verder", zegt Van Cleef. En die tijd is er niet als je snel duurzaam wilt worden. Na 2030 kan kernenergie wel een rol gaan spelen, aldus de analist.