Te weinig capaciteit op stroomnet om nieuwe bedrijven aan te sluiten
Nederlandse bedrijven en huishoudens verbruiken zoveel stroom, dat het netwerk in ons land op veel plekken minder kan leveren dan gevraagd wordt. Honderden bedrijven staan hierdoor op de wachtlijst van netwerkbeheerder Liander voor een nieuwe stroomaansluiting. En als er niets verandert, wacht consumenten hetzelfde lot.
Het gaat om zo'n 400 grootverbruikers in het gebied dat door Liander wordt bediend, laat woordvoerder Peter Hofland van moederbedrijf Alliander weten. Liander zorgt voor het elektriciteitsnetwerk in Friesland, Flevoland, Gelderland, Noord-Holland en een stukje van Zuid-Holland.
In Amsterdam voorziet het bedrijf ook grote problemen. "De vraag overstijgt de snelheid waarmee wij netten kunnen bouwen", legt Hofland uit. In twee gebieden in de stad werkt Liander daarom met wachtlijsten.
Bedrijven die zich willen vestigen of willen uitbreiden in de nieuwbouwwijk Buiksloterham/Overhoeks of het Westelijk Havengebied hebben pech. Als zij nog geen vergunning hebben aangevraagd, moeten ze jaren wachten.
In de nieuwbouwwijk verwacht Liander pas in 2023 weer nieuwe aansluitingen te kunnen garanderen, in het Westelijk Havengebied mogelijk pas vanaf 2026. Liander heeft een bedrijf al 'nee' moeten verkopen. Door bedrijven te verleiden om een deel van hun capaciteit af te staan, hoopt Liander dat het hierbij blijft in het industriegebied van de hoofdstad.
Leveringszekerheid
Huishoudens en bedrijven die al wel een aanvraag hebben ingediend, hoeven zich geen zorgen te maken, benadrukt Hofland. "Iedereen die een contract heeft, blijven we van stroom voorzien. Juist daarom hebben we nu de wachtlijsten, want de betrouwbaarheid en leveringszekerheid staan voorop."
De reden dat het bedrijf nieuwe aanvragen op een stapel legt, is dat de bouw van een hotel, fabriek of datacenter veel sneller gaat dan het uitbreiden van het stroomnetwerk, legt Hofland uit. "Die kunnen in anderhalf jaar gebouwd zijn, het netwerk uitbreiden duurt een jaar of acht", zegt Hofland. Dat komt vooral doordat het aanvragen van vergunningen en het krijgen van grond veel tijd in beslag neemt.
Den Haag moet regie nemen
De noodkreet van vandaag is dan ook gericht aan de politiek in Den Haag. Die moet de regie nemen, vinden de netbeheerders, gesteund door de gemeente Amsterdam. Zo zou stroomvoorziening standaard punt van aandacht moeten zijn bij nieuwbouwplannen.
Daarnaast zou Den Haag wetten moeten maken die netbeheerders de mogelijkheid biedt om grootverbruikers van stroom te kunnen dwingen hun verbruik omlaag te brengen. "Op dit moment is het first come, first serve", aldus Hofland.
Een grootverbruiker kan op die manier de hele capaciteit van een elektriciteitsstation opsouperen. "Als maatschappij moeten we kijken of het wenselijk is dat één grootverbruiker alle capaciteit naar zich toe trekt of dat we ook capaciteit voor andere zaken beschikbaar houden", zegt Hofland.
Tekort aan personeel
Het grote personeelstekort in de technieksector speelt ook een rol. Het bedrijf komt simpelweg handjes tekort, vertelt Hofland. Op dit moment heeft moederbedrijf Alliander honderden openstaande vacatures en dat loopt de komende jaren alleen maar op, verwacht de woordvoerder.
Daarnaast is er ook gewoon veel meer vraag naar stroom. Dat komt door de economische groei en digitalisering. Ook huishoudens verbruiken meer stroom, met al hun apparaten. En, de energietransitie zorgt ook voor meer stroomgebruik. Duurzaam gebouwde huizen verbruiken namelijk meer stroom, omdat ze van het gas af zijn maar toch energie nodig hebben, legt Hofland uit.
Energiepiek
De overgang naar het gebruik van hernieuwbare energie zorgt ook op een andere manier voor problemen. Het huidige netwerk is bij lange na niet geschikt om alle opgewekte energie van bijvoorbeeld zonnepanelen te verwerken. Die energie komt in een piek, in de ochtend als de zon schijnt.
Het netwerk kan die plotselinge overvloed aan stroom niet verwerken, blijkt nu al. Liander heeft namelijk nog een wachtlijst, die voor stroomproducenten. Op die lijst staan zo'n 700 bedrijven, voornamelijk boeren met hun daken vol zonnepanelen of eigenaren van zonneparken zonne-energie.
Ook consument gaat het merken
Volgens Liander zou de overheid moeten stoppen met het subsidiëren van zonnepanelen, omdat het aanleggen van extra capaciteit om al deze opgewekte stroom te kunnen verwerken niet loont. "Leg je een zesbaansweg aan naar Zandvoort voor de tien dagen dat er mooi weer is? Of ga je voor een kleinere weg en neem je voor lief dat je dan ook af en toe files hebt", geeft Hofland als voorbeeld.
"Een aansluiting op elektriciteit was altijd vanzelfsprekend, maar we gaan naar een periode van schaarste", besluit Hofland. En dat gaan ook consumenten merken, bijvoorbeeld omdat ze moeten wachten op een laadpaal of aansluiting in huis die geschikt is voor een warmptepomp.