ECB stopt met coronasteun: komt renteverhoging dichterbij?
De Europese Centrale Bank (ECB) zet na maart een punt achter het coronasteunprogramma. Daar staat tegenover dat een ander steunprogramma tijdelijk wordt verhoogd. Wanneer wordt de officiële rente opgetrokken?
Per saldo gaat de ECB na maart minder obligaties, leningen van overheden en bedrijven, opkopen. Met het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP), werd begonnen om de negatieve gevolgen van de coronapandemie voor de economie teniet te doen.
Het opkopen van obligaties is een instrument dat centrale banken vaker gebruiken om de economie te stimuleren. Daardoor wordt het uiteindelijk goedkoper voor bedrijven en consumenten om geld te lenen. Als dat geld wordt uitgegeven, dan stimuleer je de economie.
Steun terug naar 0
Het bedrag waarvoor elke maand obligaties worden gekocht in het kader van het PEPP, staat nu nog op 60 miljard euro. Dat gaat dus naar nul vanaf april volgend jaar.
Daarvoor noemt de ECB twee redenen. In de eerste plaats trekt de economie in de eurozone aan en verder stijgt de inflatie. De ECB probeert al een tijd om de inflatie omhoog te krijgen. Deze was lang te laag.
Ander opkoopprogramma tijdelijk vergroot
Maar de ECB heeft nog een ander opkoopprogramma, om de gevolgen van de financiële crisis tegen te gaan. Dat wordt juist uitgebreid, van 20 miljard euro per maand naar 40 miljard euro per maand. Maar doordat de omvang van PEPP naar nul gaat, gaat het totale bedrag waarvoor de ECB obligaties opkoopt dus omlaag.
Het bedrag waarvoor in het kader van het 'gewone' opkoopprogramma obligaties worden opgekocht, wordt overigens in het derde kwartaal verder teruggebracht tot 30 miljard euro en in het vierde kwartaal volgend jaar tot 20 miljard euro.
Rente
Aan een verhoging van de officiële rente is de ECB nog lang niet toe. Dat zal pas het geval zijn als het obligatieopkoopprogramma volledig is afgebouwd. "Dat duurt nog minstens een jaar", aldus RTL Z-beurscommentator Hans de Geus.
Maar Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING in Duitsland, denkt dat een renteverhoging door de ECB eerder kan komen dan veel andere marktkenners verwachten. "Misschien begin 2023 al."
Noord vs. zuid
Hij vindt dat de ECB 'heel rommelig' communiceert. De omvang van het totale opkoopprogramma gaat weliswaar omlaag, van in totaal 80 miljard euro per maand nu, naar 20 miljard euro per maand in oktober volgend jaar. Maar omdat er twee opkoopprogramma's zijn, lijkt het verschil op het eerste gezicht niet zo groot, aldus Brzeski.
Hij denkt dat de ECB ook officieel nog rekening houdt met Zuid-Europese landen, die vanwege de omvang van hun schulden gebaat zijn bij een lage rente.
ECB en Fed zijn het oneens
Brzeski vindt het verder opvallend dat twee belangrijke centrale banken, zoals de ECB en de Amerikaanse Federal Reserve (Fed), het niet eens zijn over de vraag of de huidige flink opgelopen inflatie tijdelijk is, of permanent.
Beide denken wel dat de inflatie komt door onder meer de gestegen olieprijs en problemen in de bevoorradingsketen. Maar de ECB gaat er nog steeds vanuit dat de inflatie tijdelijk is en dat is een groot verschil met topman Jerome Powell van de Fed, aldus Brzeski.
Gisteren zei de Powell dat de Fed in maart stopt met het opkopen van obligaties en dat hij in 2022 drie renteverhogingen van elk 0,25 procent verwacht. In de VS is de werkloosheid laag, een teken dat de economie prima draait, en de inflatie stijgt. In november was de inflatie in de VS maar liefst 6,2 procent.
Al wel hogere rente in het VK
In het VK heeft de centrale bank, de Bank of England, overigens de officiële rente vandaag al wel verhoogd, van 0,1 procent tot 0,25 procent. Dat is vanwege de aantrekkende inflatie, die met 6 procent het drievoudige is van waar de Bank of England naar streeft.