Waarom moet Nederland meer gas pompen voor Duitsland?

In plaats van 3,9 miljard kubieke meter (kuub) gas, wil het kabinet dit jaar in Groningen in 2022 maximaal zo'n 7,6 miljard kuub oppompen. Dat komt deels doordat er meer vraag is naar Duitsland.

Voor 1 april wordt bekend hoeveel gas er precies zal worden gewonnen in Groningen.

Contracten

Het bericht dat er meer zal worden opgepompt doet veel stof opwaaien. In het gebied in Groningen waar gas wordt gewonnen hebben bewoners namelijk al langere tijd last van aardbevingen, die onder meer voor scheuren in muren van huizen zorgt.

Meer gas op gaan pompen voor Duitsland lijkt dan niet per se voor de hand te liggen. Maar Nederland levert al lange tijd aardgas aan Duitsland, en kan daar niet zomaar mee stoppen. "Er zijn nog langlopende contracten, en toezeggingen moeten we wel nakomen", vertelt Mary-Lou Grégoire, woordvoerder ad interim van Gasunie, die de infrastructuur voor grootschalig transport en opslag van gas in Nederland en Noord-Duitsland beheert en onderhoudt.

Hoog- en laagcalorisch gas

Er zijn twee soorten aardgas: hoogcalorisch en laagcalorisch. Het verschil is dat in laagcalorisch aardgas meer stikstof zit. Dat is ook het aardgas dat in Nederland wordt gewonnen. Hoogcalorisch gas komt van buiten Nederland.

Het aardgas dat decennialang aan Duitsland werd geleverd en waar Duitse installaties op waren ingesteld kwam uit Groningen en was dus laagcalorisch. Ook de cv-ketels van Nederlandse consumenten en delen van de industrie in Nederland draaien overigens op laagcalorisch gas.

Ombouwen naar hoogcalorisch

Volgens energieexpert Jilles van de Beukel doet Duitsland echt zijn best om de afhankelijkheid van laagcalorisch gas te verminderen. "Dat gaat veel sneller dan in Nederland, we hebben niet te klagen over de medewerking van de Duitsers", zegt hij.

Het is technisch mogelijk om installaties om te bouwen, zodat ze hoogcalorisch gas aankunnen. Dat is deels al gebeurd in Duitsland, maar voor een deel moet dat nog gebeuren.

De vraag van Duitse verbruikers die nog laagcalorisch gas verbruiken, is nu groter dan was verwacht. Dat komt mede doordat energiebesparing momenteel nog minder oplevert dan was ingecalculeerd.

Stikstoffabriek

Een deel van het gas dat Nederland nu levert aan Duitsland wordt, zoals in de afgelopen decennia, nog altijd in ons land zelf gewonnen.

Een andere deel dat we nu aan Duitsland leveren, importeren we eerst. Het gaat dan om hoogcalorisch gas. Daar wordt dan stikstof aan toegevoegd, zodat het laagcalorisch gas wordt, en daarna wordt het geëxporteerd, onder meer naar Duitsland, aldus Van de Beukel.

Fabriek later klaar

In het Groningse Zuidbroek wordt nu zo'n nieuwe fabriek gebouwd waar stikstof kan worden toevoegd aan geïmporteerd hoogcalorisch gas, zodat het laagcalorisch wordt. Probleem is dat de bouw van die fabriek vertraging heeft opgelopen. Daardoor is deze niet al in het voorjaar, maar pas in de loop van de zomer gereed.

Daardoor moet er om aan contracten voor levering aan Duitsland te voldoen worden teruggevallen op winning van laagcalorisch gas in het Groningenveld.

Vooral meer gas voor Nederland

Dat daar nu meer moet worden opgepompt komt overigens voor een nog groter deel omdat we het in de komende maanden zelf in Nederland nodig hebben. Daarnaast is er Gronings gas nodig om voor de volgende winter de ondergrondse opslag in Grijpskerk (op de grens van Groningen en Friesland) alvast te vullen, zodat we ook in de winter van 2022/2023 in Nederland er warmpjes bij zitten.

Voor het extra verbruik in Duitsland moet er Groningen 1,1 miljard kuub extra naar boven worden gehaald. Maar door de vertraging van de bouw van de fabriek in Zuidbroek moet er voor Nederlands gebruik 2 miljard kuub extra worden opgepompt en voor het vullen van de voorraden voor de volgende winter nog eens 1,6 miljard kuub, is nu de inschatting van het ministerie van Economische Zaken.