Inflatie door het dak: prijzen stegen 7,6 procent in januari
Producten en diensten worden steeds duurder. In januari was je maar liefst 7,6 procent meer kwijt voor dezelfde producten dan een jaar eerder. De inflatie is ook hoger dan in de rest van Europa.
Dat blijkt uit cijfers van Eurostat, het Europese statistiekbureau. In de eurozone als geheel lagen de prijzen 5,1 procent hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder. Dat is flink meer dan de verwachte toename met 4,4 procent.
Het gaat om voorlopige cijfers, maar als er niet veel verandert dan is het een nieuw record. Het cijfer van Eurostat wijkt overigens wat af van het cijfer dat het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekent. Dat cijfer wordt later bekend gemaakt. Het verschil zit hem in een andere berekeningswijze.
Twee oorzaken
Dat in Nederland de prijzen nóg meer stijgen dan in de eurozone heeft twee oorzaken, legt econoom bij ABN Amro Nora Neuteboom uit.
De belangrijkste oorzaak zijn de hoge energieprijzen. Gas, elektriciteit en brandstoffen zijn flink duurder geworden. Het helpt niet dat Nederland relatief afhankelijk is van gas, aldus Neuteboom. De helft van onze inflatie komt door de hoge energieprijzen, aldus Neuteboom.
In de tweede plaats stijgen de prijzen zo hard doordat er meer vraag is, zegt zij. Nederland is relatief goed door de coronacrisis gekomen, waardoor de vraag naar goederen en diensten al wat hoger is in vergelijking met andere landen. Die hoge vraag leidt tot hogere prijzen, aldus Neuteboom.
Bijna nergens in eurozone zo hoog
De Nederlandse inflatie was niet eens de allerhoogste in de eurozone. Litouwen en Estland scoren met respectievelijk 12,2 procent en 11,7 procent nóg hoger. Ook in België stegen de prijzen meer: met 8,5 procent. Maar in de meeste andere landen was de inflatie lager dan in ons land.
Compensatie
De regering compenseert consumenten voor de hoge energierekening, maar dat drukt de inflatie niet, aldus Neuteboom. Een verlaging van de btw zou de inflatie kunnen verlagen, denkt zij, maar het is volgens haar altijd lastig om aan de belastingen te sleutelen. Niet alleen krijg je dan allerlei neveneffecten op inkomensverschillen, maar je wil belastingen ook niet te ingewikkeld maken, zegt ze.
Toch is het wel een optie: "Als je echt vindt dat de energieprijzen te hoog zijn, dan kun je beter iets aan de belastingen op benzine of gas doen."
'Hoge inflatie is tijdelijk'
Bij ABN Amro denken ze dat de hogere inflatie een tijdelijk fenomeen is. Later dit jaar maak je voor de berekening van de inflatie namelijk voor de energieprijzen de vergelijking met de al hogere prijzen van vorig jaar. Dan valt de prijsstijging minder hoog uit, aldus Neuteboom.
Het risico is wel dat de lonen met de inflatie gaan meestijgen, denkt zij. Dan krijgen bedrijven te maken met hogere lasten, die ze mogelijk ook weer willen doorberekenen. Maar nu zijn er in Nederland en in de eurozone nog geen tekenen dat de lonen daadwerkelijk fors gaan stijgen en dus de inflatie structureel ook niet, aldus Neuteboom.
ECB
Morgenmiddag maakt de Europese Centrale Bank (ECB) bekend wat de plannen zijn met betrekking tot het in toom houden van de inflatie. Van oudsher verhogen centrale banken de rente als zij vinden dat de inflatie te hoog wordt.
Maar de ECB kijkt naar de inflatie in de hele eurozone, zegt Neuteboom. En in de meeste Zuid-Europese landen is de inflatie nu lager dan in Nederland. Zo was de inflatie in Italië in januari volgens de voorlopige cijfers 5,3 procent, in Frankrijk 3,3 procent en in Portugal 3,4 procent.
Ze wijst er verder op dat de ECB denkt dat de hogere inflatie tijdelijk zal zijn, door de hoge energieprijzen en bottlenecks in de aanvoerlijnen.
ECB-baas Christine Lagarde heeft eerder al gezegd dat de ECB dit jaar de rente niet zal verhogen.