Europese Commissie schort slotregels op, helpt luchtvaartmaatschappijen

Dat heeft voorzitter Ursula von der Leyen vanmiddag gezegd. "We willen het makkelijker maken voor luchtvaartmaatschappijen", zei ze. 

Coronavirus 

De luchtvaartsector wil al dagen dat de regels tijdelijk worden opgeschort door de zorgen rondom het coronavirus. De afgelopen weken werden 1500 'slots', geannuleerd op Schiphol. Dat ging voornamelijk om vluchten naar China en Hongkong, en recent een aantal vluchten naar Italië.

Zo'n slot is de tijd die wordt toegekend waarin een vliegtuig mag starten of aankomen op een vliegveld. Bij luchthavens worden slots gebruikt als het te druk is en er meer vliegmaatschappijen willen opstijgen en landen dan eigenlijk kan. De 'slots' worden dan verdeeld over de verschillende bedrijven. Op drukke luchthavens zijn de slots erg gewild. 

Perverse prikkel

Vrijdag werd al duidelijk dat luchtvaartmaatschappijen voor een lastig dilemma staan. De regeling zorgt voor een perverse prikkel: het leidt ertoe dat luchtvaartmaatschappijen door blijven vliegen, ook als passagiers niet komen opdagen of niet boeken.

"Ghost flights", noemt Von der Leyen deze vluchten. Dat is duur en niet goed voor het milieu, maar als maatschappijen niet vliegen, raken ze start- en landingsruimte kwijt. 

Vliegtuigen leeg door Europa

In de Europese slotregels is namelijk vastgelegd dat een luchtvaartmaatschappij minimaal 80 procent van de toegewezen slots moet opvullen. Als een maatschappij daar niet aan voldoet, moeten er slots worden ingeleverd in het volgende seizoen. Dat is de reden dat er nu wordt gevlogen met een lagere stoelbezetting. 

Voor de luchtvaart is het jaar verdeeld in de zomer (29 maart t/m 24 oktober) en de winter (25 oktober t/m 28 maart). Ter voorbeeld: als een luchtvaartmaatschappij 1000 keer mag landen en opstijgen in de zomer van 2020, moet daar minimaal 800 keer gebruik van worden gemaakt. Doet een maatschappij dat niet, dan mag er minder gevlogen worden in de zomer van 2021.

Use it or lose it

"Use it or lose it", beschrijft slotcoördinator Hugo Thomassen dat proces. Hij heeft, samen met zijn Europese collega-coordinatoren, aan de Europese Commissie gevraagd om de regeling aan te passen. "De slots hebben als doel te zorgen voor stabiliteit. Het is niet goed voor het milieu, consumenten en maatschappijen om halfleeg rond te vliegen."

Thomassen is als directeur van Airport Coordination Netherlands verantwoordelijk voor de verdeling van de tijdslots op de vliegvelden Schiphol, Eindhoven en Rotterdam. Dat betekent dat hij per jaar bijna 560.000 tijdslots te verdelen heeft, waarvan 500.000 op Schiphol.

Impact coronavirus

Er zijn nu nog weinig annuleringen binnengekomen voor het zomerseizoen, maar Thomassen verwacht dat die nog wel zullen komen. "De slots zijn erg waardevol, dus maatschappijen willen ze niet kwijtraken."

Dat er nu 1500 slots zijn geannuleerd is volgens Thomassen veel. "Er wordt nog volop gevlogen, maar het is een relatief groot aantal. Voor de hele luchtvaartsector is dit echt een impactvolle gebeurtenis. Daarom is zo'n tijdelijke regeling zo belangrijk."

Een woordvoerder van Schiphol laat weten nog niet meer officiële annuleringen te hebben ontvangen, maar wel te verwachten dat er slots geannuleerd worden. KLM, de grootste afnemer op Schiphol, kan nog niet inschatten hoeveel vluchten er geannuleerd zullen worden.

AF-KLM: hard geraakt, wordt nog erger

Air France-KLM waarschuwde deze ochtend al dat de luchtvaartmaatschappij hard wordt geraakt door het virus. Het aantal passagiers daalde in februari met 1,9 procent en Air France verwacht in maart 3600 vluchten te annuleren. 

De klappen vielen in februari met name op de routes naar Azië: een daling van bijna 25 procent doordat een groot deel van de vluchten naar China zijn geannuleerd.