Met wegvallen Russisch gas staan stikstoffabrieken mogelijk stil
Nu Nederland zich net als de rest van Europa voorbereidt op een wereld met minder of geen Russisch gas is het de vraag wat de fabrieken doen die dat gas geschikt maken voor Nederlandse huishoudens. De fabriek in Zuidbroek is nog niet eens afgebouwd. "Toch is het een goede zaak dat Nederland hier nu fors in investeert."
Als er minder of helemaal geen gas vanuit Rusland naar Nederland meer komt, gaan de drie zogenaamde stikstoffabrieken van Nederland dat voelen. Gasunie houdt rekening met de mogelijkheid dat de Russen de gaskraan dichtdraaien of dat West-Europa Russisch gas gaat boycotten.
De fabrieken die dat gas aanpassen zodat het geschikt is voor Nederlandse huishoudens hebben dan een jaar of aantal jaren minder te doen. Al denkt Gasunie die situatie wel voor te zijn als er genoeg LNG-gas in te kopen is.
Stikstoffabrieken zijn er speciaal om gas dat uit het buitenland komt geschikt te maken voor de Nederlandse consumentenmarkt. Omdat we in hoog tempo van het Gronings gas af willen, wordt dat aandeel buitenlands gas fors groter.
Stikstoffabrieken steeds belangrijker
Maar het buitenlands gas is van een andere samenstelling dan het gas uit Groningen waar onze verwarmingsketels en het gasfornuis op werken.
In Ommen, Wieringermeer en in Zuidbroek (in aanbouw) staan daarom stikstoffabrieken. Die voegen aan het stikstofarme buitenlandse gas, ook wel hoogcalorisch genaamd, stikstof toe. Zo wordt het laagcalorisch en geschikt voor de Nederlandse huishoudens.
Met de afbouw van de gasproductie in Groningen wordt importgas steeds belangrijker en dus de verwerking ervan in stikstoffabrieken.
Als de aanvoer van Russisch gas stilvalt, verliest Nederland 10 tot 15 procent van de benodigde hoeveelheid gas. De mogelijkheden om dat gat op te vullen, zijn beperkt. Er wordt gewerkt aan een verdubbeling van de mogelijkheid om vloeibaar gas (LNG) te verwerken.
Dat gas komt per schip uit onder meer Qatar en de Verenigde Staten. Maar moet voordat het ons gasnet ingaat weer gasvormig worden gemaakt in LNG-fabrieken. En vervolgens moet het net als bij Russisch of Noors gas laagcalorisch worden gemaakt als het is bedoeld voor de consumentenmarkt.
Is er genoeg LNG?
Het is echter maar de vraag of er wel zo snel voldoende LNG-verwerkingscapaciteit gereed is en of er wereldwijd wel genoeg LNG-gas te koop is voor een redelijke prijs.
Meerdere Europese landen jagen nu op LNG-installaties en het is niet gezegd dat de landen die LNG-gas verkopen ook snel kunnen opschalen. Nederland gaat een drijvende LNG-terminal huren en de capaciteit van een bestaande LNG-terminal uitbreiden.
Ondanks de onzekerheid over de aanvoer van buitenlands gas en LNG denkt energie-expert Martien Visser van de Hanzehogeschool Groningen dat het een goede zaak is dat Nederland nu fors investeert in de stikstoffabrieken. Die in Zuidbroek kost 500 miljoen euro. "We hadden dit al eerder moeten doen. Dat kost dan wel wat, maar zorgt er wel voor dat je flexibel bent."
Achtervang voor gasproductie
Volgens hem is de Nederlandse regering lange tijd te bang geweest om investeringen te doen die niet meteen wat opleverden. "Ze waren bang voor boze krantenkoppen." Ook laat Duitsland volgens Visser helemaal goed zien dat je met teveel focus op het goedkoopste gas (uit Rusland) je duur kan komen te staan.
Dat land heeft bijvoorbeeld helemaal geen LNG-verwerkingscapaciteit en probeert dat nu in alle haast op te bouwen. "Je moet altijd zorgen voor een achtervang. Niet alles moet draaien om efficiency in deze wereld."
Als dat LNG er onvoldoende is of te duur wordt, wordt het voor Nederland weer interessant om de gasproductie op de 200 kleine velden in de Noordzee op te voeren. Die productie is de afgelopen jaren juist verlaagd omdat het relatief duur is. Ook het gas uit deze kleine velden is hoogcalorisch en moet dus eerst naar de stikstoffabriek.
Dat laatste hoeft niet bij het gas wat in Groningen nog onder de grond ligt. Maar daar willen we juist vanaf omdat bij de winning er het gevaar is dat er net als in het verleden aardbevingen plaatsvinden in de regio.
Gasveld Groningen
Het kabinet benadrukt dat het Groningenveld alleen in beeld komt als allerlaatste optie, wanneer de energielevering aan huishoudens ernstig in gevaar komt. De productie is dit jaar al wat opgeschroefd. Er wordt nu maximaal 4,6 miljard kubieke meter gewonnen. "Als we Groningen gebruiken, hebben we die extra stikstoffabriek niet nodig", aldus Visser.