Dit zijn de grootste uitdagingen voor nieuwe Jumbo-topman Ton van Veen
Voor het eerst heeft Jumbo een ceo die niet uit de familie van de eigenaren komt: Ton van Veen. Hij staat voor een aantal uitdagingen. Zo verloor Jumbo vorig jaar in Nederland marktaandeel, de groei in België valt tegen en de vorige topman, Frits van Eerd, trad terug omdat hij medeverdachte is in een witwaszaak. Welke kant moet Jumbo op?
"Jumbo is de winning mood een beetje kwijt", zegt Bart Fischer, die jarenlang verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de formule van Albert Heijn in Nederland en België. Nu ontwikkelt hij concepten voor retailers en fabrikanten en hij geeft hen advies.
"Jumbo focuste de laatste jaren meer op groei dan op zo efficiënt mogelijk werken", zegt Fischer. Het kost volgens hem een paar jaar om dat weer goed te krijgen.
Kleiner marktaandeel
Jumbo is actief in Nederland en België, maar Nederland is nog altijd verreweg het belangrijkste land voor de supermarktketen. Maar juist hier daalde het in 2022 het marktaandeel, van 21,6 procent naar 21,2 procent, blijkt uit cijfers van marktonderzoeksbureau Iri.
Het is voor het eerst in lange tijd dat Jumbo een kleiner deel van de markt naar zich wist toe te trekken. De afgelopen jaren was Jumbo in ons land juist flink gegroeid, mede door overnames.
Appie op overnamepad
Het marktaandeel van de grote concurrent en marktleider Albert Heijn steeg vorig jaar wél: van 35,5 procent naar 36,5 procent. Dat kwam mede doordat het een groot aantal van de winkels kocht van Deen, dat vooral actief was in Noord-Holland. Dat is juist een regio waar Jumbo nog niet zo sterk zit.
Verder koopt Albert Heijn de meeste winkels van Jan Linders, waardoor het de eigen positie versterkt in Limburg en Noord-Brabant, de thuismarkt van Jumbo. Dat voegt nog 0,9 procentpunt marktaandeel toe voor Appie en geeft Jumbo het nakijken.
Overnames?
Groeien door zelf nieuwe winkels te openen gaat niet zo snel, maar er zijn nog verschillende regionale ketens, die op een gegeven moment wellicht in de etalage komen, zegt Fischer. Hij denkt aan onder meer Vomar, Dekamarkt en Hoogvliet. Zij zitten deels in regio's waar Jumbo nog niet zo sterk is. Hun gezamenlijke marktaandeel lag vorig jaar op zo'n 2 procent.
Fischer wil niet speculeren over overnamemogelijkheden. Die zullen volgens hem ook afhangen van de vraag of er een opvolger is in de familie van de eventueel over te nemen formules.
Kersverse topman Ton van Veen zal zich momenteel vooral bezighouden met het operationele beleid. "Het is de vraag hoeveel aandacht er nu naar overnames zal gaan, nu Karel van Eerd is overleden en Frits wel wat anders aan zijn hoofd heeft", aldus Fischer.
In deze video zie je hoe de inhoud van ons boodschappenkarretje is veranderd door de inflatie:
België
In 2019 begon Jumbo ook in België, waar het zegt de ambitie te hebben om binnen vijf jaar tijd naar 100 winkels wilde groeien. Maar na een kleine 3,5 jaar staat de teller slechts op 28.
In België wilde Frits van Eerd een tweede thuismarkt creëren. Maar België is al overbevolkt met supermarkten, zegt Hans d'Haese, analist van ING die onder meer de retailsector volgt. "En de inflatie maakt het nog lastiger om een goede winstmarge te maken."
Vergeet niet dat je in België ook te maken hebt met flink hogere kosten, doordat de lonen er automatisch worden verhoogd met de inflatie en ook de energiekosten zijn gestegen, voegt de Belgische retailexpert Jorg Snoeck daaraan toe. "En in de retail heb je nu eenmaal veel werknemers nodig."
Tegenvallers
Jumbo-topman Frits van Eerd raakte afgelopen jaar in opspraak als medeverdachte in een strafrechtelijk onderzoek naar witwassen en btw-fraude. Eerder deze week werd bekend dat Van Eerd definitief terugtreedt.
Er waren ook nog andere tegenvallers, zoals het overlijden van pater familias Karel van Eerd. En Jumbo sloeg de plank volkomen mis met een reclame rondom het WK Voetbal. Daarin feestten bouwvakkers, terwijl het organiserende land Qatar, juist berucht was door het grote aantal arbeidsmigranten dat bij de werkzaamheden omkwam.
Nog te weinig winkels
Je moet volgens Snoeck zeker 60 of 70 winkels hebben om in België geen geen verlies meer te draaien. Daar zit Jumbo nog lang niet aan, ook niet als de supermarktketen de circa tien winkels die het dit jaar in België wil toevoegen daadwerkelijk opent. Er komen dus tien verlieslatende Belgische winkels bij, concludeert Snoeck.
Jumbo wil naar eigen zeggen de komende jaren rond de tien winkels per jaar openen in België. De laatste jaren opende Jumbo in België minder winkels dan het had gewild.
Nieuwe winkels openen kost geld, en door de hogere rente is geld ook duurder geworden, aldus D'Haese.
Winkels openen is lastig
Je hebt een bepaalde schaalgrootte nodig, maar omdat er al zoveel supermarkten in België zijn, is dat lastig, denkt hij. Je kunt op prijs concurreren, "maar dat is niet de meest rendabele manier". Zelf winkels openen is ook lastig, omdat het moeilijk is om locaties te vinden, voegt Snoeck daar aan toe. Een vergunning voor het openen van een supermarkt is in België moeilijker dan in andere landen, zegt hij.
Andere supermarkten zullen alleen de winkels te koop zetten die niet zo goed draaien, maar Jumbo zal er wel een relatief hoge prijs voor moeten betalen, aldus Snoeck. En bij nieuwe locaties zullen vastgoedontwikkelaars eerst langs de grootste spelers gaan, denkt hij.
"Sinds onze uitbreiding naar Vlaanderen hebben we natuurlijk te maken gehad met corona en het verkrijgen van exploitatie- en bouwvergunningen is een administratief traject dat soms lang duurt", aldus Jumbo in een reactie. "De marktomstandigheden in België zijn veranderd de afgelopen tijd en zijn anders dan die in Nederland." Op de vraag wat er precies is veranderd, wil de woordvoerder niet verder ingaan.
'Richt je op Nederland'
Jumbo kan zich volgens hem beter richten op Nederland. Snoeck wijst erop dat de achterstand in marktaandeel tussen Jumbo en marktleider Albert Heijn in ons land vorig jaar opliep. En verder kan je met het geld dat Jumbo anders in België zou steken, 'hele leuke dingen' doen in Nederland, zegt hij.
Naast de uitbouw van de Jumbo supermarkten denkt hij aan de restaurants van La Place en aan Hema. La Place werd een aantal jaren geleden gekocht door Jumbo. Hema is overgenomen door de familie Van Eerd en investeringsmaatschappij Parcom.
Iconen La Place en Hema
La Place en Hema zijn iconen, aldus Snoeck, die ook veel synergievoordelen ziet tussen Jumbo, La Place en Hema. De nieuwe topman Ton van Veen was voorheen de financiële man binnen Jumbo en kijkt misschien meer naar resultaten dan Van Eerd, denkt Snoeck. En de familie Van Eerd gaat op een gegeven moment misschien ook meer naar de resultaten kijken, gaat hij verder.
"Maar Jumbo met deze grootte kan prima overleven en prima geld verdienen, ze hoeven dus niet eens per se te groeien", aldus Fischer. Of de familie Van Eerd, die sinds kort dus niet meer in het bestuur zit, genoegen zal nemen met het uitkeren van een deel van de winst vindt hij geen gekke gedachte, maar daarover wil hij niet speculeren.
In deze video zie je waarom je boodschappen nog steeds duurder worden: