Kans op harde brexit stijgt: 'Ondernemer moet no-regret-beleid voeren'
De dag waarop Groot-Brittannië uit de Europese Unie stapt komt dichterbij, maar een akkoord over hoe verder laat op zich wachten. Het 'zwartste scenario' doemt steeds vaker op. "Ondernemers moeten zich voorbereiden op een harde brexit."
De tijd begint te dringen: op 29 maart 2019 verlaten de Britten de EU. Vrij verkeer van personen, goederen en diensten is dan geen vanzelfsprekendheid meer. En liggen er geen afspraken op tafel, dan maakt het EU-recht plaats voor de internationale kaders van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).
Bij een harde brexit verbreken de Britten de bestaande banden met de EU. Ze stappen uit de interne markt, douane-unie en verlaten het Europese Hof van Justitie. Een dure en tijdrovende operatie, maar voor het Verenigd Koninkrijk ook de weg naar een eigen migratiebeleid, zonder open grenzen.
Dat kan grote gevolgen hebben voor Nederlandse ondernemers, niet alleen degenen die direct zakendoen met het VK.
"Er kan nog van alles gebeuren, maar de tekenen van afgelopen tijd zijn niet hoopgevend", zegt Edwin van Scherrenburg, woordvoerder van ondernemersorganisaties MKB Nederland en VNO-NCW. "Wij hopen natuurlijk dat de handel frictieloos blijft, maar we zullen hoe dan ook moeten dealen met de consequenties."
De organisaties zeggen zelf te hopen op het beste, maar 'bereiden zich voor op het slechtste'. Samen met de overheid en banken zijn al hulploketten opgezet, zoals het brexitloket en hulpbijbrexit.nl. Ondernemers krijgen het advies de 'brexit impact scan' te doen: zelfs als je niet direct handelt met het VK, kan de brexit je raken.
Reken het zwartste scenario door
Volgens Van Scherrenburg denken veel ondernemers dat ze niks kunnen doen, omdat er nog zo weinig bekend is over wat er precies gaat gebeuren. Maar het advies is juist om het zwartste scenario door te rekenen. "Om twee voor twaalf je zaakjes regelen is niet handig. Je moet een no-regretbeleid voeren."
Dat betekent volgens hem bijvoorbeeld dat je nu al kunt berekenen wat een harde brexit doet met de kostprijs van een dienst of product. Vallen we terug op de regels van de WTO, dan gelden er nieuwe en verschillende importheffingen. Ook kun je nu al bekijken welke keuringen er moeten worden gedaan aan de grens, bijvoorbeeld voor bloemen of vlees.
Adviesbureau KPMG berekende al wat de kosten van dit soort 'non-tarifaire belemmeringen' zijn. De administratie die komt kijken bij het uitblijven van een akkoord tussen Brussel en Londen, kost Nederlandse bedrijven jaarlijks alleen al 387 tot 627 miljoen euro.
De douane komt in het spel
De douane gaat hoe dan ook in het spel komen. Op 29 maart of na een transitieperiode, benadrukken onder meer ondernemersvereniging Evofenedex en de douane zelf. Het verhandelen van goederen wordt niet alleen duurder, maar ook ingewikkelder.
Ondernemers kunnen nu alvast het verplichte douanenummer aanvragen (EORI-nummer) en nagaan welke (douane)vergunningen ze nodig hebben voor hun specifieke waren. Ook kunnen ze afspraken maken met hun logistiek dienstverlener over het voldoen aan de nieuwe formaliteiten.
Het betalen van btw over geïmporteerde goederen hoeft bovendien niet direct aan de grens, maar kan ook achteraf, mits je de juiste papieren hebt. Importeurs kunnen ook vooraf duidelijkheid krijgen over de heffingen die ze moeten betalen over hun waren via de Belastingdienst met een zogenoemde bindende tariefinlichting.
Coming up: logistieke rompslomp
Wat betekent de tussenkomst van die douane voor je logistieke processen? De 162.000 Nederlandse vrachtwagenchauffeurs die jaarlijks naar het VK rijden krijgen volgens ondernemersorganisaties onder meer te maken met meer papierwerk, controles en files bij de douane.
Ondernemers doen er daarom goed aan deze vraag te beantwoorden voor hun eigen handel, aldus Van Scherrenburg. "Sommige bedrijven besluiten bijvoorbeeld een opslagruimte te huren in het VK, zodat ze hun klanten op tijd kunnen bedienen."
Geen vrij verkeer van personeel
Bij een harde brexit is het vrij verkeer van personen verleden tijd. Dat kan effect hebben op je personeel en personeelsbeleid. Voor Nederlanders in het VK zijn waarschijnlijk visa en werkvergunningen nodig. Er kunnen ook eisen worden gesteld aan het opleidingsniveau van migranten of de hoogte van het salaris, weet Van Scherrenburg.
"Zorg dat je weet welke werknemers in het VK werken en zorg dat de brexit als thema op je hr-agenda staat. Maak voor zover mogelijk een voorbehoud in detacheringsovereenkomsten, zo kun je de voorwaarden opnieuw bekijken als er meer duidelijk is."
'Eigen industrie eerst'
"We weten eigenlijk al zeker dat Engeland gaat afwijken van de normen zoals we die nu kennen. Zeker in het geval van een harde brexit", zegt Van Scherrenburg. "Dikke kans dat de eigen industrieën dan voorrang krijgen. Daar kun je nu alvast rekening mee houden."
Hij noemt het voorbeeld van Nederlandse boomkwekers, die zouden nu al te maken hebben met aangescherpte regels voor de kwaliteit van hun producten. De gezondheid van planten ligt bij het invoeren naar Groot-Brittannië extra onder de loep en dat leidt tot kostbaar tijdverlies.
Het VK kan zwaardere eisen gaan stellen aan tal van producten, van brandblussers tot chemische producten. In het eerdergenoemde rapport van KPMG worden verschillende voorbeelden beschreven.
Klappen voor pond sterling
De koers van het pond sterling kreeg de afgelopen tijd flinke klappen door de brexitgesprekken en toenemende onzekerheid. Dit kan volgens VNO-NCW ook effect hebben op het Nederlandse bedrijfsleven. Ondernemers zouden daarom moeten nagaan hoe vatbaar ze zijn voor turbulente wisselkoersen. "Laat je je bijvoorbeeld (deels) uitbetalen in ponden? Bepaal dan wat dat kan betekenen voor je bedrijf."
Het advies luidt om ook de andere economische ontwikkelingen in het VK goed in de gaten te houden, bijvoorbeeld via de brexitmonitor van de Rabobank. De economische groei van het land vertraagde recent door de ontwikkelingen en huishoudens hebben minder te besteden.