Docent Marijn wil een vast contract en daagt universiteit voor de rechter
Een wegwerpdocent voelt hij zich. Vol enthousiasme gaf docent Marijn Scholte de afgelopen vier jaar les aan de faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. Zijn studenten waren enthousiast, de beoordelingen goed. Toch werd zijn contract niet verlengd. Beleid, aldus de universiteit. Docenten die geen onderzoek doen, krijgen geen vast contract. Werk was er wel, een opvolger is aangenomen. Reden voor Scholte om naar de rechter te stappen. Hij wil zijn baan terug.
Sinds maart zit hij thuis met een uitkering. Zijn naam is al van de medewerkerspagina op de universiteitssite gehaald. Maar als het aan Scholte ligt, komt die naam snel terug.
In maart 2018 kwam hij in dienst bij de universiteit als 'Docent Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen'. Daarvoor werkte hij al bij de Universiteit Twente en bij de Radboud Universiteit Nijmegen. Ook allemaal op tijdelijke contracten. Dat terwijl hij met drie kinderen bestaanszekerheid wel kan gebruiken.
Universiteitsbeleid
"In mijn tweede jaar in Utrecht had ik een gesprek met de afdelingsdirecteur. Mijn beoordelingen waren goed, ze waren tevreden. Maar ik mag je als je contract in 2022 afloopt, toch geen vast contract geven, zei de directeur toen. Hoe hard je ook werkt, het is universiteitsbeleid."
Een nieuw tijdelijk contract mocht ook niet, volgens de CAO is een dienstverband van vier jaar het maximum voordat iemand in dienst genomen moet worden. Dus stond hij op straat.
Goed of slecht werkgeverschap?
"Medio maart heb ik nog gesolliciteerd op een andere functie bij de universiteit. Dat was een vacature voor een tijdelijk docent per september. Formeel kwam ik ervoor in aanmerking, want als je een half jaar en een dag thuiszit, mogen ze je een nieuw tijdelijk contract geven."
Zijn brief werd echter niet meegenomen in de sollicitatieprocedure. "Mij weer tijdelijk in dienst nemen zou getuigen van slecht werkgeverschap, werd gezegd. Het is kafkaësk."
Rechtszaak
Iemand op straat zetten is ook geen goed werkgeverschap, betoogt hij. Bovendien: achteraf had hij al na zijn eerste jaarcontract een vast contract moeten krijgen en had een nieuw contract voor drie jaar niet gemogen.
"We stellen bij de rechtbank dan ook dat dat tweede tijdelijke contract nooit tijdelijk had mogen zijn, dus dat ik er in feite nog werk."
Zijn advocaat Twan Kersten van Van As Advocaten geeft een toelichting.
"In de CAO staat dat je in principe slechts één keer een tijdelijk contract mag krijgen. Dan kun je kijken of iemand zijn werk goed doet. Bij een verlenging moet het een vast contract zijn. Er is wel een uitzondering, iemand mag onderdeel van de flexibele schil blijven als onderwijskundige ontwikkelingen of studentenaantallen dat rechtvaardigen."
Nieuwe docenten aangenomen
Bij Scholte is dat niet het geval. Sterker nog, nu hij weggaat (0,8 fte) zijn er twee nieuwe docenten aangenomen, omdat er meer studenten zijn.
Wat de universiteit doet is ook in strijd met Europese regels, aldus Kersten. "Het uitgangspunt is een contract voor onbepaalde tijd. Alleen bij taken die slechts tijdelijk gedaan hoeven te worden, mag je tijdelijke contracten geven."
David versus Goliat
"Wat ik doe, is geen werk dat er over een tijdje niet meer is. Het is structureel werk, daar hoort een vast contract bij", zegt Scholte. Een bericht van hem op LinkedIn over de naderde rechtszaak ging viral. Hij kreeg bijna 3500 steunbetuigingen en honderden mensen reageerden op zijn bericht.
"Dat doet me goed. Er komen vergelijkbare verhalen binnen, soms nog schrijnender. Er zijn ook mensen die zeggen dat ik mijn eigen glazen ingooi en dat je de strijd van David tegen Goliat toch niet wint."
Duizenden tijdelijke docenten
Hij heeft echter het gevoel dat hij niets meer te verliezen heeft en alles te winnen. Voor zichzelf, maar 'zeker ook voor duizenden andere docenten voor wie deze situatie ook speelt'.
"Ik zie het als een 'proefproces' om dit handelen van universiteiten waar misbruik wordt gemaakt van de cao en van de kwetsbare arbeidspositie van (junior) docenten aan de kaak te stellen. Een praktijk waar gewoon een einde aan moet komen."
Spijtig
De Universiteit Utrecht wil niet specifiek op de zaak ingaan, omdat die onder de rechter is.
"Vanzelfsprekend vinden wij het spijtig dat een oud-medewerker naar de rechter stapt. Wij willen een goede werkgever zijn. Daarom proberen we tijdelijke docenten waar dat mogelijk is voor een langere periode ineens zekerheid te bieden. Wij streven er naar een contract te geven van minimaal 0,7 fte voor vier jaar, inclusief tijd voor ontwikkeling, in plaats van kortlopender contracten", aldus de universiteit in een gemaild statement aan RTL Z.
Vaste functies zijn in Utrecht voorbehouden aan medewerkers die onderwijs en onderzoek combineren en voldoen aan de kwalificatievereisten, zegt de universiteit.
Elitair
Scholte: "Ik wil best onderzoek doen, ik ben ook gepromoveerd. Bij mijn baan was echter geen tijd voor onderzoek. Bovendien is het een elitair idee dat alleen een academicus die onderzoek doet in aanmerking komt voor een vast contract. De 'gewone' docent is niet belangrijk genoeg, terwijl wij de academici van morgen opleiden."
Door het landelijke personeelstekort liggen de banen voor het oprapen. Maar Scholte wil niets anders doen.
Draaideur
"Ik zet me elke keer met ziel en zaligheid in voor de studenten. Ik ondersteun ze bij hun eerste stappen in de academische wereld, in het academisch denken. Dit is wat ik kan, wat ik wil, waar ik energie van krijg. Aan deze praktijk met een draaideurconstructie moet een einde komen. Ook voor de kwaliteit van het onderwijs is het niet goed als de studenten steeds andere docenten krijgen."
De zaak dient op 6 juli bij de rechtbank in Utrecht. De uitspraak volgt zes weken later
Beleid
Tot 2019 hadden bij de Universiteit Utrecht (UU) veel docenten een tijdelijk contract van een half jaar of een jaar. Eind 2018 waren er 350 docenten tijdelijk in dienst en 50 in vaste dienst.
Die onzekerheid was niet goed voor de docenten, vond de UU zelf. Vanaf 2019 krijgen docenten dus een contract voor 4 jaar. "Door zich bij te scholen hebben die docenten die na vier jaar weg moeten voldoende bagage om verder te gaan", zei woordvoerder Maarten Post toen. "Als dit langlopende, tijdelijke contract afloopt, wordt deze niet verlengd.
In het eerste kwartaal van 2022 had de UU 496 tijdelijke docenten in dienst. "Die toename is het gevolg van de stijging van het aantal van studenten, van circa 31.000 in collegejaar 2017-2018, naar 37.000 in huidige collegejaar," zegt een woordvoerder.
Van deze groep tijdelijke docenten heeft tweederde een dienstverband van tenminste 0,7 fte, en ruim de helft een eenmalig dienstverband van vier jaar (dat was in 2019 5 procent).