Tienduizenden Nederlanders mogelijk onterecht in politiedatabase
De politie heeft een database met foto’s van mensen die ooit verdacht werden van of veroordeeld voor een ernstig misdrijf. Die database blijkt niet goed te worden bijgehouden. Mogelijk staan daardoor tienduizenden Nederlanders onterecht in het opsporingssysteem.
Dat blijkt uit een onderzoek van NU.nl. In totaal gebruikt de politie foto’s van 1,3 miljoen mensen voor gezichtsherkenning van criminelen, om te kijken of er een match is met iemand die een misdrijf heeft gepleegd.
Verplicht eruit
Maar de politie is verplicht om mensen uit die database te halen als zij niet meer verdacht zijn. Tenminste, als zij niet eerder zijn veroordeeld en er geen andere zaak of een hoger beroep loopt.
Alleen gaat dat mogelijk niet altijd goed. NU.nl schrijft dat de politie erkent dat er 'stevige twijfel' bestaat of tienduizenden mensen nog wel terecht in de database staan. Om hoeveel foto’s dat precies gaat, is onduidelijk.
Er is onderzoek ingesteld naar de kwestie, laat een woordvoerder van de politie weten aan RTL Z. "Ik kan niet bevestigen dat het om een aantal van tienduizenden gaat. We hebben nog geen beeld van hoe groot het probleem is."
71.000 verdachten vrijgesproken
De Justitiële Informatiedienst is de instantie die foto's moet verwijderen uit de database, als daar aanleiding voor is. Tussen 2010 en 2019 behandelde de dienst iets meer dan 16.000 van die zogeheten verwijderingsverzoeken. Daarvan werd 92,8 procent goedgekeurd, schrijft NU.nl.
Maar in dezelfde periode werden 71.000 verdachten vrijgesproken door de rechter, schrijft de nieuwswebsite. En daar zou het mis kunnen gaan. Want dat betekent dat er, in theorie, ruim 50.000 mensen onterecht nog in de database zijn opgenomen.
Het Openbaar Ministerie (OM) schikte bovendien nog eens met 106.000 mensen die beschuldigd werden van een feit waarbij de politie een foto moet maken van de verdachte.
Mensen onterecht in database
Het klopt dat er mensen onterecht in de database staan, zegt de woordvoerder tegen RTL Z, maar de politie weet niet hoeveel precies. Het werkelijke aantal kan lager uitvallen dan tienduizenden, maar ook hoger, geeft de woordvoerder aan.
"60 procent van de verdachten wordt herkend van een eerdere registratie. Het komt erop neer dat vrij veel mensen meerdere delicten plegen." Vrijspraak in één zaak wil nog niet zeggen dat iemand uit de database gehaald moet worden, aldus de woordvoerder. "Het kan zijn dat je nog een paar zaken hebt lopen. Dan zit je toch met recht in die database."
Ze erkent dat de database niet schoon is. "Dat weten we en dat heeft de minister ook al eerder met de Kamer gedeeld." Dat komt volgens de woordvoerder omdat het een complexe samenwerking is tussen het Openbaar Ministerie, de Justitiële Informatiedienst en de politie.
Handmatig opschonen
Hoe lang een foto bewaard blijft, hangt af van het misdrijf waarvan iemand verdacht wordt. Twee jaar geleden erkende inmiddels demissionair minister Grapperhaus van Justitie al dat het overschrijden van de wettelijke bewaartermijn van en het gebruiken van gegevens die te lang bewaard zijn gebleven, een risico opleveren voor 'de rechten en vrijheden van betrokkenen'.
De politie en het ministerie van Justitie hebben beterschap beloofd. Er komt een projectleider die de verbinding tussen het Openbaar Ministerie en het de dienst Justitiële Informatiedienst beter moet laten verlopen. Zo kan de database sneller worden opgeschoond.
Het ministerie van Justitie laat bovendien handmatig beoordelen of er foto’s onterecht opgeslagen blijven.