Onderzoek naar bliksem: 'We weten niet hoe het begint'
Bliksem is een bekend weerverschijnsel, maar er is nog steeds onduidelijkheid over hoe het precies ontstaat. Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen proberen daar verandering in te brengen.
Met een speciale stellage in een weiland in het Drentse Peize hopen onderzoekers Brian Hare en Olaf Scholten erachter te komen hoe bliksem precies ontstaat.
"Het probleem is dat bliksem zich niet laat sturen. Je moet maar afwachten waar en wanneer het inslaat. Bovendien kan het vrij destructief zijn en moet je op veilige afstand blijven", legt Scholten uit. Het is dus nog niet zo gemakkelijk om bliksem te onderzoeken.
De antenne die ze in het grasveld hebben staan, moet meer inzicht geven in het ontstaan van bliksem. "We weten dat bliksem ontstaat uit positief en negatief geladen deeltjes. Wat nog niet bekend is, is hoe elektrische spanning leidt tot bliksem. Hoe begint het? Hoe komt het tot stand? Hoe ontwikkelt bliksemontlading zich?" Dat proberen de Groningse onderzoekers de komende tijd te achterhalen.
Netwerk
De antenne die ze hebben gemaakt, is onderdeel van een groot netwerk antennes. Telkens wanneer ergens bliksem wordt gesignaleerd, kunnen ze met behulp van die antennes een 3D-weergave maken van de bliksem. Met behulp van die data hopen ze erachter te komen hoe bliksem ontstaat.
En als je weet hoe bliksem ontstaat, kun je het waarschijnlijk ook beter voorspellen. Dat is belangrijk, want blikseminslagen zorgen jaarlijks voor 80 miljoen euro schade.
Jaarlijks zijn er boven ons land honderd- tot driehonderdduizend bliksemontladingen. Ongeveer de helft daarvan slaat in op de grond. Bovendien overlijden er gemiddeld 1 à 2 personen per jaar door bliksem. "Bliksem is heel gevaarlijk", zegt Nicolien Kroon van Buienradar.
100 miljoen volt
"Het is heel heet, zo'n 30 duizend graden, en ongeveer 100 miljoen volt", gaat ze verder. "Het is zo'n enorme kracht dat het moeilijk is om het op te meten. De meeste apparatuur is daar niet tegen bestand." Daarom weten wetenschappers er nog maar weinig over.
De data van het antennenetwerk stroomt binnen, dus de wetenschappers hopen binnenkort meer te weten over het ontstaan. "Elke keer dat de bliksem inslaat, komen we meer te weten en dat maakt het zo spannend."