Zo geef je je zelfvertrouwen een boost: 'Wees lief voor jezelf'

Frederike Mewe is psycholoog en auteur. Met haar boek 'Goed zoals je bent' helpt ze vrouwen omgaan met hun onzekerheden. Mewe weet uit ervaring dat zelfvertrouwen en onzekerheid thema’s zijn die de laatste jaren steeds vaker spelen. "Helemaal post corona. Twee jaar lang konden we ons verschuilen achter ons thuiswerk-leven, maar nu mogen we ineens weer zo goed als alles. Dat is super, maar zorgt ook dat de sociale druk toeneemt."

Daarnaast moeten we het volgens de psycholoog sowieso te vaak te goed doen van onszelf. "In ons hoofd moet het allemaal perfect zijn. Het zien van mooie plaatjes op social media werkt dat gevoel nog verder in de hand. Ik leer mijn cliënten meer op zichzelf te vertrouwen en los te komen van externe factoren. Teruggaan naar hun eigen waarden. Zodat zij weer geloven in zichzelf, keuzes maken vanuit hun hart en liever voor zichzelf worden. Uiteindelijk is dat de beste manier om aan je zelfvertrouwen te werken."

Onzeker over je prestaties? Vier je successen

Een succes kan het behalen van een diploma zijn, maar óók die felbegeerde reis naar Australië maken. Mooie vriendschappen opbouwen. Succes bestaat op een breder terrein dan alleen op prestatievlak. Vaak denken we aan goed werk afleveren en hoge cijfers halen, maar verleg je focus eens en je zult ontdekken dat succes al in de kleinste dingen zit.

Ben jij onzeker over je prestaties? Kijk dan naar je kwaliteiten. Wat zijn jouw sterke punten? Weet je het zelf niet, vraag het dan aan mensen in je omgeving.

Waar komt onzekerheid vandaan? Mewe legt uit dat dit vaak diep geworteld is. "Het kan ontstaan in je jeugd. De basis van je persoonlijkheid wordt daar gelegd. Alles wat je als kind meekrijgt, heeft invloed op je ontwikkeling. Je ouders kunnen jou nog zo veel liefde gegeven hebben, maar als ze zelf problemen hadden, dan voel jij dat als kind. Je herinnert je dat misschien niet meer bewust, maar die pijn slaat zich op in je lichaam en kan op latere leeftijd opeens tot uiting komen."

"In wat voor omgeving groei je op? Wie waren jouw verzorgers: ben je geadopteerd of heb je pleegouders? Was er sprake van verwaarlozing en misschien nog heftiger, mishandeling?" zegt Mewe, die benadrukt dat ook kleine dingen al schadelijke impact kunnen hebben op je zelfvertrouwen. "Bijvoorbeeld wanneer jouw broertje of zusje meer talent heeft dan jij, waardoor je ouders hem of haar vaker een compliment gaven - en je het gevoel kreeg dat zij daardoor trotser op hem of haar waren dan op jou. Hoe hard je ook je best deed, het voelde nooit alsof je de bevestiging kreeg die je nodig had."

Andersom kan hetzelfde gebeuren. "Ze zeiden juist altijd tegen je dat je overal zo goed in bent en dat je alles kunt bereiken, waardoor de overtuiging ontstond dat als iets niet lukt, je eigenlijk faalt en je je kansen niet optimaal benut hebt."

Hoe liefdevol en leuk jouw jeugd in je gedachten ook was, jouw opvoeding en gezinssituatie hebben invloed op hoe je nu in het leven staat. "Het is goed om je daar bewust van te zijn, want het begrijpen van patronen uit het verleden kunnen je helpen om de onzekerheid van nu een plek te geven en zelfs stapsgewijs tegen te gaan. Herinneringen slaan zich op in je lichaam. Zeker bij negatieve ervaringen hebben we de neiging om emoties weg te stoppen. Een stressvolle situatie op werk kan triggeren dat die bepaalde pijn van vroeger opeens weer opspeelt."

Naast wat je vanuit huis meekreeg, speelden er vroeger ook diverse externe factoren die toen de oorzaak konden zijn van jouw onzekerheid nu. "Denk bijvoorbeeld aan gepest worden. Of überhaupt het gevoel hebben dat je buiten de groep valt. Het gevoel van afwijzing, in welke mate dan ook, is funest voor je zelfvertrouwen. Ik herinner me nog dat een meester op school ooit zei dat ik te veel met mezelf bezig was. Dat is mij altijd bijgebleven en niet op een goede manier."

Doe eens lief (tegen jezelf)

Wil je je zelfvertrouwen een boost geven, dan is het belangrijk dat je van jezelf gaat houden. Dit is niet makkelijk, maar gelukkig wel iets dat je kunt leren. Mewe: "Ik leg mijn cliënten uit hoe bepaalde patronen kunnen ontstaan en probeer ze te leren hoe zij die patronen bij zichzelf kunnen zien. Welke patronen heb jij opgebouwd en hoe doorbreek je die negatieve spiraal? Begin met liever worden voor jezelf. Emoties, positief of negatief, zijn er nou eenmaal. Gebruik ze als richtingaanwijzers en reken jezelf er niet op af. Voel wat ze willen zeggen en gebruik ze als tool om betere keuzes vanuit jouw gevoel te kunnen maken."

Denk je het allemaal onder controle te hebben, dan zul je zien dat iemand anders het nét een tandje beter doet. Frustrerend, weet ook Mewe. "We leven in een maatschappij waarin veel van ons wordt gevraagd. Het leven lijkt maakbaar: je kunt alles voor elkaar krijgen, zolang je maar hard genoeg je best doet. Dat creëert een gevoel van onrust. Alsof we overal perfect in moeten zijn. Met de komst van social media heeft dit zich ontwikkeld tot een hoogtepunt. Je hebt overal en elk moment inzicht in het leven van een ander, wat ook betekent dat we ons continu met anderen kunnen vergelijken."

'Wil ik dit?'

Nu is jezelf vergelijken op zich niet erg, want dat motiveert om in beweging te blijven en beter te worden. "Sta je stevig in je schoenen, dan kan het juist een uitdaging zijn. Het kan inspireren om nieuwe dingen te proberen en een beter mens te zijn."

Maar voor mensen met een lager zelfbeeld is dit niet aan te raden", zegt Mewe, die aangeeft dat social media erg ontmoedigend kunnen zijn als je niet lekker in je vel zit. "Het is dan heel makkelijk om jezelf de put in te praten. Dat maakt je lamlendig en geeft het gevoel dat je het beter moet doen, of dat je mee moet doen omdat je er anders niet bij hoort. Je streeft jezelf voorbij en dan gaat het mis. Simpelweg omdat je bezig bent met de vraag 'Doe ik dit wel goed?' in plaats van 'Wil ik dit?'"

Onzeker over je lichaam? Ga naar de sauna of het strand

Verminder exposure van buitenaf en stop met kijken naar perfecte plaatjes online. Ga eens wat vaker een dagje naar de sauna. Of naar het strand. Opeens zie je weer: 'Oh ja, dit is het gemiddelde lijf van een mens'. Niet dat daar iets mis mee is, totaal niet. Maar het is wel een fijne reality check. Dit is wat het is. Geen influencers met gefotoshopte lichamen of modellen in bladen.

Je zelfbeeld verbeteren is niet iets wat je zomaar doet. Een gewoonte die je gedurende tientallen jaren hebt opgebouwd, breek je niet in een paar maanden tijd af. Wel kan Mewe je een duwtje in de goede richting geven. "Het begint allemaal bij bewustwording. Jezelf iedere dag een aantal vragen stellen kan daarbij helpen. Zo kom je dichter bij je waarden en ga je inzien wat er voor jou écht toe doet."

Terug naar je waarden

"Probeer volgens deze waarden te leven en je zult zien dat dit een positieve invloed heeft op je zelfbeeld. Je ontdekt dan waar jouw kracht ligt en dit zorgt er automatisch voor dat je meer zelfvertrouwen krijgt. Ook omdat je het voor jezelf doet in plaats van voor anderen. Zie jouw waarden als de richtingaanwijzers in jouw leven."

Leuk gezegd, maar hoe kom je dan bij die waarden? Een paar vragen die je jezelf kunt stellen:

• Welke patronen heb je opgebouwd?
• Welke patronen ervaar je als belastend?
• Welke patronen wil je doorbreken en hoe kan je dat doen?
• Waar kan je zonder, wat dient jou niet meer?
• Wat wil je ervaren in je leven?
• Maak af: 'Het zou geweldig zijn als…' houd je hieraan vast en probeer dat te bereiken
• Wat zou je doen als je wist dat je niet kon falen?
• Wat is het eerste kleine stapje dat je zou kunnen zetten in die richting?

Onthoud: voor sommigen helpt dit, voor anderen niet. En dat is logisch. Er zijn niet zomaar wekenlange trainingen ontwikkeld over dit onderwerp. Met tips uit een artikel kun je een mooi begin maken, maar onzekerheid zit diep. Daar is vaak meer voor nodig. Toch vindt Mewe het feit dat jij en misschien anderen geprikkeld worden en ermee bezig zijn, al heel mooi. "Dat betekent dat er een verlangen is om te veranderen."

Onzeker over het ouderschap? Praat erover 

Er zijn veel kersverse ouders die tegen van alles aanlopen. Ben je tegelijkertijd met je vriendinnen zwanger? Spreek je zorgen uit. Heb je geen vriendinnen die zwanger zijn, probeer dan een zwangerschapsyogaclubje of andere manier om met gelijkgestemden in contact te komen. Niemand heeft het perfect op orde. Iedereen doet maar wat. Vergeet niet: eropuit gaan en afspreken met vrienden kan nog steeds. Lekker elkaar ontmoeten in een café of bij iemand thuis en onzekerheden uitwisselen. Helpt echt!

Je moet niks

Opmerkelijk is dat mensen met een laag zelfbeeld vaak het woord 'moeten' gebruiken. Vervang 'moeten' eens wat vaker door 'willen' en je zult zien dat de lading van zo’n zin compleet verandert. "Op die manier kom je bij je innerlijke drive. Bij moeten zit iets normatiefs. Alsof je een ander verplicht bent het te doen. Terwijl je bij willen het doet omdat jij dat wilt. Je kunt het ook proberen met 'mogen'. Je kinderen van de opvang mogen halen, of boodschappen mogen doen. Dat geeft een gevoel van dankbaarheid en is totaal het tegenovergestelde van iets moeten."

Al met al vindt Mewe dat we best wat minder streng voor onszelf mogen zijn. En mocht je dan toch iets aan jezelf willen veranderen, doe het dan in ieder geval niet voor een ander. "Een mooie uitspraak van de beroemde spreker en auteur Byron Katie vind ik 'It's not your job to like me, it's mine'. De kans dat mensen een mening hebben bestaat altijd. Eén ding is in ieder geval zeker: kom jij niet uit je comfortzone, dan geef je mensen ook niet de kans om jou geweldig te vinden."

Mewe ontwikkelde in samenwerking met Psychologie Magazine de training ‘Vergroot je Zelfvertrouwen’. Vind je dit interessant? Dan kun je je hier aanmelden.