Hypochonder Ella vreest corona: 'Het liefst sluit ik mijn hele familie op in de kelder'
Maar liefst één op de tien Nederlanders krijgt in zijn of haar leven te maken met een angst. Van angst voor gaatjes tot doodsbang zijn voor open water. In deze nieuwe rubriek vertellen lezers hoe een bepaalde angst hun leven beïnvloedt. Dit keer: Ella (41) lijdt aan hypochondrie en denkt daardoor continu dat ze een ernstige ziekte heeft.
Ella (41) gaat dood. Ze weet het zeker. Al heeft geen arts bevestigd dat ze ziek is. "Als ik terugkijk denk ik dat mijn angsten er altijd zijn geweest. Eerst was het hiv waar ik nachten van wakker lag. Als twintigjarige was ik zwaar van slag na het zien van een film waarin de hoofdpersoon, een meisje van mijn leeftijd, hiv-positief bleek. Wekenlang heb ik depressief rondgelopen met een ingegroeid haartje in mijn lies, overtuigd dat het een eerste symptoom was van een falend immuunsysteem.
Na een poosje raapte ik al mijn moed bij elkaar en meldde me huilend bij de huisarts die binnen drie seconden mijn 'terminale ziekte' wist te verhelpen. Een hiv-test durfde ik nog steeds niet aan, dus drukte ik mijn angsten zoveel mogelijk weg totdat ik er wel aan moest geloven. Tijdens een zwangerschap is zo’n test namelijk verplicht. Natuurlijk was er niets aan de hand.
Een tijdje was het rustig in mijn hoofd. Mijn angst is pas echt tot volle bloei gekomen door het moederschap. Het afschrikwekkende idee om mijn zoon moederloos achter te moeten laten, werkte als een katalysator. Zo erg dat ik in mijn zwartste momenten zelfs naar symptomen Google als ik met hem op het hockeyveld sta. Vakanties en familie-uitjes worden verpest door mijn voortdurende research naar zeldzame kankersoorten.
Natuurlijk weet ik dat het niet gezond is wat ik doe. Dat ik misschien geen lichamelijke ziekte heb, maar wel een stoornis. Iedereen is wel eens bang voor een nare ziekte, maar mijn angsten gaan met me op de loop. Ik zie mezelf regelmatig in helikopterview, en vraag me dan af waar ik in hemelsnaam mee bezig ben. Soms win ik het van de angst, maar meestal is mijn Google-drang sterker. Het ironische van het verhaal is dat ik zoek naar geruststelling, maar alleen maar een extra voedingsbodem voor mijn angsten vind.
'Ik hoop dat er snel een oplossing komt voor het coronavirus, want ik leef op de toppen van mijn zenuwen'
Soms heb ik goede periodes. Meestal vlak na een uitslag van een onderzoek. Dan kan ik heel even de vrouw en moeder zijn die ik wil zijn. De moeder die niet kribbig is vanwege de pijntjes die haar herinneren aan het onherroepelijke naderende einde. Dan kan ik even gelukkig zijn, een dag, soms wel een week.
Totdat het volgende pijntje weer de kop opsteekt en gedachten als: 'misschien heeft de dokter iets over het hoofd gezien', 'misschien was de test verouderd', 'dat ziekenhuis staat slecht aangeschreven' en: 'waarschijnlijk is mijn ziekte zo zeldzaam dat ie niet te diagnosticeren is' weer de overhand nemen.
Nu, met het coronavirus, gaan alle remmen los. Thuis heb ik al pittige ruzies gehad met mijn twee zoons en mijn man, omdat ze soms toch gedachteloos aan hun gezicht zitten en hun telefoon niet afnemen als ze thuiskomen. Het liefst zou ik ze in de kelder opsluiten totdat dit alles is overgewaaid, maar dat gaat ‘m natuurlijk niet worden. In plaats daarvan loop ik dus maar de hele dag met een hygiënisch doekjes achter ze aan. Ik hoop dat er snel een oplossing komt, want ik leef op de toppen van mijn zenuwen. Ik weet echt niet hoelang ik dit nog volhoud."
Dit zegt de expert:
Psychiater Bram Bakker: "Dit is een vrij klassieke, maar tegelijkertijd goed bij deze tijd passende beschrijving van het ziektebeeld hypochondrie. In gewoon Nederlands zou je kunnen zeggen: doorlopend piekeren over je gezondheid, in een mate die het functioneren ondermijnt en die je bijvoorbeeld in de weg zit in sociale contacten. Of er door het coronavirus veel nieuwe gevallen van hypochondrie ontstaan is nu nog niet te voorspellen, maar het virus is zeker een extra belasting voor iedereen die al hypochonder was. Net zoals het uitbreken van de AIDS-epidemie, jaren geleden.
De meeste mensen met hypochondrie realiseren zich heel goed dat hun vrees niet rationeel is, maar die wetenschap helpt niet. Het lijkt eerder nog averechts te werken: het piekeren slaat op hol, het gezonde verstand helpt niet meer.
Er zijn twee vormen van hypochondrie te onderscheiden. Je hebt de checkers, die alles opzoeken op Google en (tevergeefs) proberen zichzelf te kalmeren door kennis te verzamelen, en je hebt de vermijders: mensen die hun kop in het zand steken, omdat ze overtuigd zijn dat ieder nieuw feit hun angstige vermoedens alleen maar zal bevestigen.
Het is niet duidelijk welke variant de meeste ellende veroorzaakt, maar zeker is dat hypochondrie een nare aandoening is. Die ook nog eens vaak wordt gecompliceerd door een depressie of andere angstklachten, en de coronacrisis maakt het op zijn zachtst gezegd niet gemakkelijker voor mensen met hypochondrie."
Oproep: nieuwe rubriek
Voor de nieuwe rubriek 'Nooit meer', die je over een aantal weken op deze plek kan verwachten, zijn we op zoek naar de verhalen van mensen die iets 'nooit meer' willen meemaken. Heb je een (niet zo'n beste) gewoonte afgezworen? Of wil jij je bijvoorbeeld nooit meer laten kleineren door je partner? Nooit meer werken voor een slechte baas? Nooit meer op dieet? Of nooit meer liegen? Dan zijn we benieuwd naar jouw verhaal. Mail naar weekendmagazine@rtl.nl en dan neemt één van onze redacteuren contact met je op.