Freek zal nooit meer zonder angst leven: 'Paniekaanvallen van twee dagen'

"Ik weet nog goed dat ik een jaar of negen was en uit school kwam. De zoemer was gegaan en ik stapte het schoolplein op. Maar mijn moeder zag ik nergens staan tussen de wachtende ouders. Ik kon haar niet vinden, en meteen dacht ik aan het ergste. Dat er iets met haar gebeurd was. Iets vreselijks, waardoor ik haar zou kwijtraken. Dat was mijn allergrootste angst, en de paniek gierde door mijn lichaam. Natuurlijk was er niets aan de hand met mijn moeder, ze was gewoon iets te laat. Maar dit voorval illustreert wel hoe ik als kind was. Ik kan me niet anders herinneren dan dat ik bang was voor onheil."

"De angst dat er iets met mijn ouders zou gebeuren waardoor ik ze nooit meer zou zien was altijd aanwezig in mijn jeugd. Het liefst was ik altijd bij mijn moeder, en als mijn ouders de deur uitgingen – zelfs voor iets simpels als een boodschap – dan raakte ik in paniek. Ik was jong en wist niet wat dat gevoel precies was en hoe ik ermee om kon gaan. Als reactie ging ik mezelf overschreeuwen. In de klas was ik heel aanwezig. Ik praatte door de les heen, maakte steeds grappen en was veel aan het klooien. Vanaf groep zes werd ik door verschillende psychologen onderzocht om erachter te komen wat er nou precies met mij aan de hand was. Ik werd getest op Asperger en ADHD. Daarvan was geen sprake, en na enige tijd kwam de diagnose dat ik leed aan een angststoornis.

Door de jaren heen volgde ik diverse therapieën om met mijn angst en paniekaanvallen om te gaan. Soms ging het een tijd lang beter met mij, maar vroeg of laat sloeg de angst weer toe. De paniek kwam dan uit het niets, op de raarste momenten. Soms zat ik gewoon op de bank tv te kijken, en dan werd ik overvallen door een gevoel van groot gevaar. Daar reageerde mijn lichaam heel sterk op. Ik kreeg op zulke momenten koude rillingen. Mijn hartslag schoot omhoog en ik begon te zweten. Het ergst was dat ik dan ook niet meer normaal kon denken. Ik dacht echt dat ik dood zou gaan, waardoor ik nóg paniekeriger werd."

Bang om te gaan hyperventileren

"De angstaanvallen werden steeds erger. Rond mijn twintigste waren ze op het hoogtepunt. Ik ging altijd graag struinen op rommelmarkten, maar dat durfde ik niet meer omdat ik bang was dat ik in de drukte zou gaan hyperventileren. Uitgaan met vrienden probeerde ik te vermijden. Ik was altijd al wat gespannen en zenuwachtig als ik ging stappen, maar meestal lukte het wel om mij daar overheen te zetten.

Ik merkte dat ik dat niet meer kon opbrengen. Als vrienden mij mee vroegen, verzon ik smoesjes. Ik was net met een nieuwe studie begonnen en gooide het daarop, zogenaamd was ik te druk om mee te gaan. Ik vond het moeilijk om er eerlijk over te zijn. Veel mensen hebben namelijk geen idee van hoe het is om te leven met een angststoornis. Stel je niet aan, is een veelgehoord 'advies'. Bij een gebroken been in het gips is er duidelijk wat er aan de hand is, bij mentale problemen niet. Lichamelijk mankeerde ik niets, en dat maakte het lastig om uit te leggen waarmee ik worstelde."

"Toen ik bijna niets meer kon en amper nog de deur uitkwam, stapte ik naar de huisarts voor hulp. Ik had al talloze therapieën geprobeerd, daar was ik klaar mee. Het was tijd om het met medicijnen te proberen. Daarvoor moest ik best een drempel over. Maar voor mijn gevoel was dat nog de enige optie. Ik relativeerde het voor mezelf met de gedachte dat anderen medicijnen tegen astma of een hoge bloeddruk gebruiken – en daar heeft niemand een mening over. En ik heb toevallig andere medicijnen nodig.

Sinds negen jaar slik ik antidepressiva die angstverminderend werken. Sindsdien gaat het stukken beter met mij. Waar ik vroeger weleens last had van paniekaanvallen die soms twee dagen lang aanhielden, ben ik er nu meestal binnen een uur van verlost. Ook heb ik er sowieso veel minder vaak last van. Dat is een enorme winst."

"Soms heb ik een kleine terugval. Corona is bijvoorbeeld wel een extra trigger voor mij om angstig te worden. Dan praat ik even met een van mijn zussen. Mijn beide zussen hebben namelijk ook last van een angststoornis, dus we vinden steun bij elkaar. Er speelt duidelijk een erfelijk aspect mee, maar het is moeilijk te zeggen wie in onze familie er ook last van heeft gehad.

Vroeger werd er al helemaal weinig over mentale problemen gepraat, dat was een groot taboe. Maar ik weet wel dat mijn oma van vaderskant ook eigenlijk altijd thuis was en niets alleen deed. Zij zat helemaal in haar eigen bubbel, waar ze zich het veiligst voelde. Zelf ben ik vader van een dochtertje van elf maanden. Mijn angststoornis en de erfelijkheid daarvan zijn voor mij nooit een reden geweest om niet aan kinderen te beginnen. Mocht mijn dochter het ook hebben, dan zien we dat dan wel weer en zal ik haar met mijn ervaringen zo goed mogelijk bijstaan."

"Dankzij mijn medicijnen kan ik een normaal leven leiden. Antidepressiva komen vaak negatief in het nieuws, maar ik kan – en wil – waarschijnlijk nooit meer zonder. Het is jammer dat er veel vooroordelen over bestaan. Bij het woord antidepressiva denken veel mensen aan een labiel persoon. Ik denk dat als je tijdens een sollicitatiegesprek laat vallen dat je deze medicijnen slikt, een werkgever zich wel twee keer bedenkt voor hij je aanneemt. Terwijl het heel simpel is: mijn hersenen maken een bepaald stofje niet goed aan en de medicijnen vullen dit aan.

Over angststoornissen bestaan veel misverstanden. Soms denken mensen dat ik de hele dag voor álles bang ben, of ze denken dat ik een enkelvoudige fobie heb – dat ik bijvoorbeeld flip als ik een spin in huis zie. Daarom werk ik mee aan dit interview, om te laten zien hoe het écht is. En om duidelijk te maken dat een psychische aandoening niet eng is."

Nooit buiten Europa geweest

"Ik weet dat ik nooit meer compleet zonder angst zal leven. Dit blijft altijd bij me. Ik ga daar niet over inzitten, dat is zonde van mijn tijd. Natuurlijk is het soms frustrerend dat ik niet alles kan doen wat ik wil. Spontaan een tas inpakken en een weekendje naar Parijs gaan, zou ik niet snel doen. Daar wil ik me goed op kunnen voorbereiden en dan nog vind ik het spannend, want thuis voelt voor mij het fijnst en meest vertrouwd. Ik heb nog nooit een verre reis buiten Europa gemaakt, omdat ik vliegangst heb én ik wil weer snel thuis kunnen zijn. Daarom ga ik het liefst met eigen vervoer op vakantie.

Ik zou het heel gaaf vinden om een keer naar New York te gaan, maar ik denk niet dat het er ooit van komt. Het is zoals het is, daar ben ik heel nuchter over. Want ik ben totaal niet ongelukkig. Ik heb een leuk huis, een eigen bedrijf en een fantastisch gezin. Ik heb een mooi leven met véél meer leuke dingen dan narigheid."

Wil je geen aflevering van deze rubriek missen? Klik dan op de Nooit Meer-tag hieronder en vervolgens linksboven op 'Volgen'.