Zo wordt ook jouw kledingkast duurzamer: 'Vermijd seizoenscollecties'

We zijn met z’n allen meer en meer bezig met duurzame mode, ook wel slow fashion genoemd. Slow fashion is de tegenhanger van fast fashion: wanneer kledingmerken zo veel en goedkoop mogelijk willen produceren, vaak ten koste van mens en milieu. Groene merken laten steeds meer van zich horen, maar wat betekent dat nou echt? Sara, Laura en eigenaren van twee duurzame kledingmerken delen hun kennis.

'Ik was verslaafd aan fast fashion'

Sara doet onderzoek naar duurzame mode en deelt haar bevindingen op haar blog.

Sara Dubbeldam (34) verdiept zich al langere tijd in de wereld van duurzame mode. Een wereld waarover veel bekend, maar ook nog heel veel onbekend is, ontdekte ze. Ze besloot de informatie die zij verzamelde over duurzame merken, in begrijpelijke taal te delen op haar website. "Het kostte mij zo veel tijd om alles uit te zoeken. Ik wil andere mensen die tijd graag besparen. Natuurlijk weet ook ik nog lang niet alles, maar zo draag ik op mijn manier een steentje bij."

Kopen, kopen, meer en meer

Duurzaamheid is een breed begrip, waar Sara zo breed mogelijk naar probeert te kijken. "Voor mij is slow fashion een manier van kleding produceren en kopen, waarbij dingen niet slechter worden, maar juist beter. Met 'dingen' bedoel ik onder meer de planeet, CO2-uitstoot en welzijn van werknemers. Zo heeft lokaal produceren een hoop voordelen ten opzichte van ver weg produceren. Er is minder transport en ook kan zo beter gecontroleerd worden wat er gaande is in bijvoorbeeld kledingfabrieken.

Voordat Sara in de materie dook, kocht ze zelf ook geregeld fast fasion. "Ik was verslaafd, net als vele anderen. Ik kocht bij Zara, H&M en Primark, want dat is goedkoop. Met de kennis die ik nu heb, wil ik dat niet meer. We zitten vast in een structuur van kopen, kopen, meer en meer. In 2013, na de Rana Plaza-ramp, dacht ik: 'Hier doe ik niet meer aan mee'. Maar diezelfde week lagen er nog pakketjes kleding op de deurmat. Zo erg zat het in mijn systeem. Langzamerhand kocht ik daarna steeds vaker kleding van duurzame merken. Het kostte me 2,5 jaar om helemaal over te gaan op slow fashion."

Hoewel de kleding die Sara nu koopt een stukje duurder is dan de kleding die ze voorheen kocht, geeft ze toch een stuk minder geld uit. "Dit komt omdat ik een kledingstuk dat ik nu koop, veel langer draag dan iets wat ik toen kocht. Dit komt door betere kwaliteit van de materialen, maar ook is slow fashion vaak tijdloos en kun je het dus in ieder seizoen dragen. Hierdoor heb ik minder snel iets nieuws nodig."

Vertrouw op je gut feeling

Sara begrijpt dat het switchen naar duurzamere mode een ingewikkelde stap kan zijn. "Het is zo’n ondoorzichtige wereld. Er is weinig concrete informatie, dus het is moeilijk te weten waar je echt goed aan doet", zegt ze. Mede daarom vindt ze het zo belangrijk haar kennis te delen met anderen. "Je weet nooit zeker of een merk de waarheid spreekt, maar net als zo vaak is het ook hier goed om te vertrouwen op je gut feeling."

Dingen waar Sara zelf op let zijn bijvoorbeeld beeldmateriaal op de website, of een heldere uitleg over hoe kleding geproduceerd is. "Dat stelt mij gerust als consument. Er bestaan helaas nog geen officiële certificeringen, dus je moet je eigen onderzoek doen. Wel heb je bijvoorbeeld de Fair Wear Foundation. Een onafhankelijke organisatie die zich actief inzet voor betere arbeidsomstandigheden in fabrieken. Is een merk aangesloten bij deze organisatie, dan weet ik dat het merk zich focust op mensenrechten."

Naast betere arbeidsomstandigheden, is duurzaamheid voor Sara ook het hebben van goede kwaliteit, een tijdloos ontwerp – en dus vermijden van seizoenscollecties. "Op die manier hoeft een merk geen kleding in de sale te doen of dingen weg te gooien. Ja, de consument betaalt wat meer, maar dat is niet zo gek: het gaat om een eerlijke prijs. Wij zijn verwend met het betalen van veel te lage prijzen. Relatief gezien is duurzame kleding niet duur."

'Online veel informatie te vinden'

Laura verzamelt kleding van duurzame merken op haar webshop.

Ook Laura Snijder zet zich in voor een beter wereld. Op haar website 'Take it Slow' verzamelt ze kleding van allerlei duurzame merken. "Ik vind het belangrijk dat bedrijven hun kleding maken vanuit ambacht, met respect voor mens, dier en milieu. Een merk komt in aanmerking voor mijn webshop als het bijvoorbeeld bepaalde duurzaamheidsrapporten kan laten zien, of wanneer het een keurmerk heeft en kan aantonen dat ze fair trade produceren en biologische materialen gebruiken."

Duurzaam geproduceerde kleding

Laura’s interesse voor slow fashion begon ongeveer zes jaar geleden. "Tijdens de laatste jaren van mijn studie Fashion & Textile, groeide mijn interesse voor duurzaamheid en innovatie. Op school deden we er niet zo veel mee, dus ik besloot mijn afstudeeronderzoek eraan te wijden. Ik verhuisde naar Amsterdam en ging daar werken in een duurzame kledingwinkel, Nukuhiva."

Bij Nukuhica leerde Laura over de verschillen tussen slow en fast fashion. "Omdat ik veel aanwezig was in de winkel, was ik continu bezig met duurzaam geproduceerde kleding. Werk je in een duurzame kledingwinkel, dan wil je het liefst elk merk kennen dat je verkoopt, dus ik ben er toen ook zelf steeds meer over gaan opzoeken."

Laura's favoriete merken

• Veja: Veja staat niet alleen voor sneakers met een mooi design, maar vindt het van even groot belang dat de schoenen op een eerlijke en duurzame manier geproduceerd worden.
• Armedangels: In plaats van de laatste trends na te jagen, richt ARMEDANGELS zich op moderne, tijdloze collecties. Eerlijk gemaakt van duurzame stoffen en materialen.
• Swedish Stockings: Swedish Stockings ontwerpt panty's van hoge kwaliteit en gerecyclede materialen. Helemaal verantwoord in een zero waste fabriek in Italië.
• Jan ’n June: Houdt van mode én onze planeet. Ze willen geen mode die de planeet schade toebrengt. De collecties van Jan ’n June worden op een eerlijke manier geproduceerd van duurzame stoffen in familieateliers in Polen en Portugal.

Wat duurzaamheid nu voor Laura betekent? "Dat, wanneer je iets nieuws op de wereld brengt, je dit doet met zo min mogelijk impact op het milieu, de mens en de aarde. Fast fashion is het tegenovergestelde van duurzame mode, omdat bij het produceren hiervan grote bedrijven zo snel mogelijk trendy kleding willen produceren. Dat gebeurt juist ten koste van een hoop dingen."

"Omdat ze de kleding in bulk en goedkoop mogelijk willen maken, doen ze dit in lagelonenlanden. Daar is de prijs voor arbeid laag, zijn er minder regels en worden er ook minder eisen gesteld aan bijvoorbeeld milieu."

Zoek je lievelingsmerk op

Maar hoe weet dan zeker je of een merk echt duurzaam is geproduceerd? "Praat erover met mensen, zoek dingen op online. Er is veel te vinden, ook vaak bij merken zelf. Zoek maar eens op wat jouw lievelingsmerk schrijft over duurzaamheid. Staan daar maar drie zinnen uitleg of geen informatie over hoe kleding tot stand is gekomen, dan is dat vaak al een teken dat er weinig aan duurzaamheid wordt gedaan."

Volgens Laura moet je ook oppassen met merken die zich duurzamer voordoen dan ze in werkelijkheid zijn. "Greenwashing heet dat. Dit gebeurt voornamelijk bij grote merken, die beseffen dat als ze klanten kwijtraken als ze niet duurzamer worden. Zo heeft H&M bijvoorbeeld sinds een tijdje de 'conscious lijn', waarmee ze claimen groen te zijn. Maar enkel duurzaam katoen gebruiken betekent nog niet dat je een groen merk hebt.

Wil je meer weten over het reilen en zeilen achter de schermen van fast fashion? Check dan de documentaire The True Cost. "Hier zie je hoe hard mensen uit bijvoorbeeld China en India moeten werken voor jouw H&M of Zara shirtje. Ik ben me kapot geschrokken toen ik die documentaire zag. Ik dacht meteen: 'Dit wil ik niet meer kopen'. Ik wil niet dat mensen lijden voor het t-shirt dat ik draag."

Kuyichi: 'Mode zonder houdbaarheidsdatum'

Peter Schuitema is mede-eigenaar van kledingmerk Kuyichi, opgericht in 2001 en daarmee pionier op het gebied van duurzame mode. "Ons merk is ontstaan met het oog op eerlijke handel en het buitenspel zetten van kinderarbeid. We willen niet dat mensen op een onethische manier geld verdienen aan een product dat wij nodig hebben. We begonnen in Peru, waar we ontdekten dat de kledingindustrie ontzettend groot is, maar ook enorm vervuilend. Mensen werken onder zware druk en worden bijna niet betaald, omdat tussenpersonen het geld opeisen. Degene die het katoen verbouwt, krijgt vaak het minst."

Door katoen bij boeren op te kopen en in Europa weer te verkopen, verdient iedereen hetzelfde, dachten de oprichters van Kuyichi. "Al snel kwamen we erachter dat niemand interesse had om het katoen te kopen voor de prijs die wij vroegen. 21 jaar geleden was fair trade niet bepaald een ‘hot item’. Er was al wel een en ander bekend over hoe het er in bepaalde kledingfabrieken aan toeging, maar daar lag de focus toen nog niet. Dat is nu wel anders."

"Wij zijn begonnen met fair trade. Vervolgens was het onze missie om producten schoner en eerlijker te produceren. Later kwam het gebruik van biologische materialen en daar is nu bijgekomen dat we ons ook echt hard maken voor betere arbeidsvoorwaarden in fabrieken. En nog steeds zijn we constant op zoek naar betere mogelijkheden."

Bestand voor de toekomst

Omdat ze geen afnemers konden vinden, besloot Kuyichi zelf de kleding te gaan maken. "We verzamelden een groepje mensen dat wilde helpen het merk neer te zetten. Om zoiets goed te doen, moet je kleding maken die bestand is voor de toekomst. We besloten daarom in eerste instantie te focussen op jongeren. Zij zijn tenslotte de toekomst. Maar onze kleding kan gedragen worden door jong en oud, er zit geen houdbaarheidsdatum aan."

Al snel kreeg het merk bekendheid. "We hebben inmiddels ruim 300 fysieke winkels door heel Europa. Mensen vinden ons verhaal mooi en interessant. Het helpt dat onze kleding hedendaags is en stoer, trendy. Al zes jaar lukt het ons om alles te verkopen, zonder een uitverkoop te houden", zegt Schuitema, die van mening is dat een uitverkoop dan ook helemaal niet nodig is. "Als je iets maakt dat elk seizoen hip en tijdloos is, dan verkoop je als het goed is alles, zonder je vraagprijs te hoeven verlagen."

Elements of Freedom: 'Menswaardige en eerlijke fashion'

Arjan Oortgiesen, mede-eigenaar van duurzaam kledingmerk Elements of Freedom, sluit zich hierbij aan. "Wij maken kleding die het hele jaar door in trek is. Dit betekent geen winter- of zomercollectie, want dan is de kleding elk jaar maar drie weken relevant. Wij hebben ons kerstjurkje bijvoorbeeld nog steeds in de collectie, omdat je die eigenlijk altijd kunt dragen."

Elements of Freedom werd opgericht in 2014, vlak na de ramp in Bangladesh. Oortgiesen: "We dachten: het moet toch mogelijk zijn om fashion te maken op een menswaardige, eerlijke manier? Daarnaast wilden we zo duurzaam mogelijk produceren qua materialen. Tot op de dag van vandaag werken we met enkel natuurlijk en gerecycled materiaal. We produceren zo veel mogelijk in Europa, want hoe dichter bij ons en de consument, hoe beter."

Kritisch kijken naar materialen

Duurzaam produceren gaat volgens Oortgiesen verder dan enkel het gebruiken van organisch katoen. "Per materiaalsoort kijken we kritisch of we het willen gebruiken. Is er een duurzame variant van verkrijgbaar? Kunnen we het recyclen? Onze collectie bestaat voor 30 procent uit gerecycled, natuurlijk materiaal."

Oortgiesen streeft ernaar om alles wat gebruikt wordt voor productie, op te maken of opnieuw te gebruiken. "Zo komt het weer terug in de keten en gaat er niks verloren. Onze ambitie is om over een paar jaar volledig circulair te zijn. Wij maken onze kleding van hoogwaardige materialen, zodat elk kledingstuk minstens tien jaar mee kan gaan. Ben je het kledingstuk zat? Geef het dan door aan iemand anders."