Tine: 'Volgens mijn smartwatch schiet m'n hartslag alle kanten op. Is dit zorgelijk?'
Iedereen die in het bezit is van een smartwatch, kan dit herkennen: Tine weet tegenwoordig heel goed hoe het gesteld is met haar gezondheid. Zo laat haar smartwatch tijdens het sporten zien dat haar hartslag wel heel hoog uitslaat en juist tijdens het slapen daalt haar hartslag enorm. Hoewel ze geen (hart)klachten heeft, vraagt ze zich toch af of ze zich zorgen moet maken.
Nu Tine (56) een smartwatch bezit, kan ze veel beter haar gezondheid in de gaten houden dan voorheen. Ze sport vrij vaak en eet 'meestal' gezond, maar ze werkt wel onregelmatige diensten en in het weekend drinkt ze wel een paar glazen rode wijn. "Op mijn smartwatch zie ik dat mijn hartslag met sporten vaak tot 179 oploopt, terwijl deze in mijn slaap daalt tot soms 31."
"Ik heb hier geen last van, maar soms maak ik mij hier wel eens zorgen over. Is dat terecht en is hier wel eens onderzoek naar gedaan? Aan de andere kant zou ik dit niet eens weten als ik geen smartwatch had gehad."
Hermien Kalkman van de Hartstichting wil als eerste opmerken dat het meten van de hartslag met een smartwatch niet per definitie betrouwbaar is. "Vooral bij inspanning en tijdens slaap kan een meting minder goed zijn, bijvoorbeeld als je erg transpireert of ’s nachts wat ligt te draaien. Verder is het normaal dat de hartslag bij één persoon varieert gedurende de dag. Ook tussen mensen is er enorme variatie. De ene persoon heeft een hartslag in rust van 60 slagen per minuut, de ander van 90 slagen per minuut en dat kan voor allebei normaal zijn."
Volgens Kalkman klopt het hart met verschillende snelheden. De snelheid waarmee het hart klopt is afhankelijk van de zuurstofbehoefte van het lichaam (van de organen en spieren). "In rust ligt een normaal hartritme voor een volwassene tussen de 60 en 100 slagen per minuut. Onder de 50-60 slagen per minuut noemen we een zogenoemde 'bradycardie' (lage hartslag)."
Zoals Tine al bij zichzelf opmerkte is de hartfrequentie tijdens de slaap het laagst. De hartfrequentie kan dan teruglopen tot minder dan 50 slagen per minuut. Kalkman: "30 slagen per minuut is weliswaar erg laag, maar dat is wel relatief. Is de rusthartslag van Tine al laag (bijvoorbeeld 50 of 60 slagen per minuut) dan zal ze ’s nachts gemakkelijker de 30 aantikken dan iemand die in rust een hartslag van 80 slagen per minuut heeft. Ik weet echter niet of de hartslag van Tine gedurende langere tijd of voor een korte tijd daalt tot 30."
Bij (fysieke) inspanning kan het hartritme van een volwassen persoon versnellen tot 160-180 slagen per minuut en bij sommigen zelfs tot boven de 200, zegt Kalkman. "Dit is geen probleem als de hartslag maar geleidelijk oploopt en ook weer geleidelijk afzakt. Hoe hoog de hartslag wordt bij inspanning is per persoon verschillend. De verhoogde hartslag zorgt voor een grotere doorbloeding die nodig is om de inspanning te kunnen leveren."
Het hartritme is afhankelijk van:
- Leeftijd
- Lichamelijke gezondheid
- Spieractiviteit
- Emotionele toestand
Bron: de Hartstichting
Hier is wel degelijk onderzoek naar gedaan, zegt Kalkman. "Het werkt als volgt: het lichaam staat onder controle van het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee delen, een zogenoemd sympatisch en een parasympatisch deel die een tegengesteld effect hebben. Het parasympatische zenuwstelsel is meest actief tijdens rust en verlaagt de hoeveelheid bloed die het hart in één minuut kan rondpompen, oftewel de zogenoemde 'cardiac output'."
Hart in de keel
"Het sympatische zenuwstelsel is met name actief tijdens inspanning of stress. Het sympatische zenuwstelsel geeft de stof (nor-)adrenaline af. Deze stof zorgt er onder meer voor dat bij (in)spanning het hart gaat bonzen in de keel. Adrenaline verhoogt ook de hartslag, vernauwt de bloedvaten en verwijdt de luchtpijp. Het sympatische deel van het autonome zenuwstelsel verhoogt hiermee het hartritme en het slagvolume, oftewel de 'cardiac output'."
Maar moet Tine zich zorgen maken? Kalkman: "Als zij geen klachten heeft en haar hartslag gewoon toeneemt bij inspanning en weer afneemt in rust, is er geen directe reden tot zorgen. Ons algemene advies is: 'als je klachten hebt – als je je bijvoorbeeld niet goed kunt inspannen of je maakt je zorgen: overleg dan even met je huisarts'."
Rubriek: Asking for a friend
In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen.