Iris durft geen bananen meer te eten: 'Word ik toch dik van?'
Ik vraag dit voor een vriend: elke week behandelen we een vraag over je gezondheid die je niet snel aan je eigen arts durft te stellen. Iris heeft recent een koolhydraatarm dieet gevolgd en wil nu geen bananen meer eten omdat ze dan veel suikers (en dus koolhydraten) binnenkrijgt. Of is dit onzin?
Iris (43) worstelt al jaren met haar gewicht. Om wat kilo’s kwijt te raken heeft ze pas geleden een koolhydraatarm dieet gevolgd. "Nu wil ik graag op gewicht blijven, maar daardoor durf ik nu geen bananen meer te eten. Daarin zitten – weet ik door mijn dieet – namelijk veel suikers (en dus koolhydraten). Uit angst om weer aan te komen, laat ik de bananen nu dan maar links liggen. Volgens mijn vriendin is dit de grootste onzin. Wat is waar? Moet ik vanaf nu bananen weigeren of kan ik ze gewoon eten? Ik vind ze namelijk wel heel lekker."
Volgens dieetpsycholoog Eveline van de Waterlaat is het nadeel van het volgen van diëten dat ze meestal een aantal voedingsmiddelen of voedingsstoffen verbieden en in een verdomhoekje stoppen. "Bij het ene dieet mag je geen fruit eten en bij het andere dieet juist weer wel. Het ene dieet adviseert zo min mogelijk vet te eten, terwijl je bij het andere juist wel vet mag eten. Zeker als je diverse diëten gevolgd hebt, is de kans groot dat je door de bomen het bos niet meer ziet."
Het gevolg hiervan kan zijn dat je vervolgens dan maar zo veel mogelijk voedingsmiddelen gaat weglaten, om er zeker van te zijn dat je het goed doet en niet het verkeerde eet. Van de Waterlaat: "Maar hierdoor leg je jezelf te veel beperkingen op."
De dieet-mindset
Van de Waterlaat noemt dit ook wel de 'dieet-mindset', oftewel het verschijnsel waarbij we onszelf heel veel regeltjes opleggen in de hoop dat dit ons helpt om grip te houden op ons gewicht. "Dit werkt juist averechts", zegt de dieetpsycholoog. "Omdat we er zoveel hebben, kunnen we we ons onmogelijk aan al deze regeltjes tegelijk houden. We mogen geen bananen, aardappels, brood, pasta, E-nummers, suikers, gluten, vet, mayonaise, wortels, etc. Als we dan een van die dieetregels overtreden balen we enorm van onszelf en schieten we door naar de andere kant. 'Ach, nu is het toch al mislukt. Dan kan ik net zo goed die reep chocolade ook nog nemen, vandaag is het toch al verpest.' Zo beland je iedere keer weer in een negatieve spiraal of in een eetbui."
Onbewerkt en puur natuur
Volgens Van de Waterlaat werkt het namelijk zo: "Door je te focussen op wat je niet mag, wordt dat juist aantrekkelijker." Ook mis je volgens haar hierdoor vaak het grotere geheel. "Neem de banaan. Als je hierbij alleen focust op het feit dat er suiker inzit, dan zou je inderdaad denken dat een banaan ongezond is. Maar hiermee mis je dat er in een banaan bijvoorbeeld ook veel voedingsvezels en kalium zitten. En dit zijn juist heel belangrijke voedingsstoffen voor ons lichaam. Daarnaast is een banaan onbewerkt en puur natuur."
Het advies van Van de Waterlaat: gooi al die beperkende dieetregels zoveel mogelijk overboord. "Ik weet dat dit lastig is, want de kans is groot dat je nu denkt: 'Maar dan ga ik helemaal los'. Het vergt inderdaad oefening, maar wat je zult merken is dat je veel meer rust gaat ervaren en dat je gewicht juist veel stabieler blijft."
Vind je het lastig om alle dieetregels in een keer los te laten? Probeer dan te focussen op wat je wel wilt. Hiermee wordt de kans ook groter dat je je doelen behaalt, zegt de dieetpsycholoog. Dus wil je op gewicht blijven, focus dan eens op gezondere gewoontes die je wilt volhouden, zoals het eten van minimaal vijf porties groente en fruit per dag.
Banaan versus koek
- Grote banaan = 6,5 suikerklontjes
- Grote plak voorgesneden kruidkoek = 6,5 suikerklontjes
- 1 pakje met 3 fruit biscuits = 6,5 suikerklontjes
De laatste twee producten bevatten net zo veel suiker als een banaan, maar zijn enorm bewerkt en bevatten veel minder voedingsvezels, vitaminen en mineralen.
Juist vaker een banaan
De kans is trouwens groot dat Iris – net als ruim 80 procent van de volwassen Nederlanders – te weinig fruit eet. Slechts 18 procent van de volwassenen haalt de twee stuks fruit per dag, weet Van de Waterlaat. "Verder zegt 69 procent van degenen die denken (heel) gezond te eten, dagelijks minder dan twee stuks fruit te eten. Dus zelfs als je het idee hebt heel gezond bezig te zijn, is de kans groot dat je veel te weinig fruit eet. Kortom: onze mindset misleidt ons vaak. We denken dat we het goed doen, maar dat doen we vaak niet. Door meer te focussen ben je bewuster bezig om je eetgedrag te sturen op wat je wél wil. Dat gaat je juist helpen."
"Wil je gezonder leven en op gewicht blijven, dan is mijn advies om juist wat vaker een banaan of ander fruit te eten."
Tips van dieetpsycholoog Eveline van de Waterlaat:
- Focus op wat je wél wilt. Je zult merken dat je hierdoor automatisch minder ongezonde keuzes gaat maken.
- Smaak en verzadiging zijn erg belangrijk als je wilt voorkomen dat jij jezelf overeet. Vind je, zoals Iris, bananen lekker en merk je dat je na het eten van een banaan goed verzadigd bent? Dan is een banaan een prima keuze.
- Ben je gevoelig voor bloedsuikerpieken? Dan kun je een banaan combineren met een portie eiwitten. Deze zorgen voor een langzame opname van koolhydraten en dus minder hoge pieken in je bloedsuikerspiegel. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bakje kwark.
- Pure producten zijn altijd een gezonde keuze in vergelijking met sterk bewerkte producten.
Bron: CBS
Rubriek: Asking for a friend
In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen