Karin heeft altijd al interesse in de dood gehad: 'Het is een groot mysterie'
De dood hoort bij het leven, al staan we daar liever niet te lang bij stil. Denk jij weleens na over de soundtrack van je leven? Elke week geeft een lezer een inkijkje in diens slotakkoord. Karin Anema (68) uit Den Haag is schrijver en journalist. Voor haar slotakkoord heeft zij een bijzonder toepasselijke plaat in gedachten.
Welk nummer wil je sowieso laten horen op je eigen afscheid?
"Supplique pour être enterré à la plage de Sète van George Brassens."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Waarom juist dit nummer?
"Vooropgesteld dat zo’n nummer helemaal afhankelijk is van de levensfase en de context op het moment dat 'ie nodig blijkt, en dat ik vind dat de keuze voor muziek uiteindelijk aan mijn vier kinderen is, is dit nummer van Brassens er wel eentje die past. Het gaat over hoe George graag begraven wil worden op het strand, zodat zijn vrienden gezellig bij hem kunnen komen zitten, in de schaduw van een parasol die ze daar zullen planten.
Hij zingt over 'arme groten der aarde, liggend in hun pantheons, die een beetje jaloers zullen zijn dat ik als eeuwige zomergast mijn dood doorbreng op vakantie'. Leven, dood en natuur komen samen op het strand. Geen groots gedoe met een pantheon, een pompeus afscheid en het tentoonstellen van een groot ego, maar gewoon daar, op zijn favoriete plek in de geuren en de geluiden van de natuur. Die gedachte vind ik prachtig."
Wat zegt het nummer over je leven?
"Ik heb al zolang als ik me kan herinneren een interesse in de dood, misschien wel omdat ik er bang voor ben. Veel activiteiten, van werk tot dromen tot vakanties en alles waar je van geniet, zijn manieren om die angst te verdringen. We doen als mens van alles om maar niet aan de dood te denken. Dat gold lange tijd ook voor mij.
Maar ik heb de dood juist opgezocht voor mijn nieuwe boek Kraaienmars, waarin ik het afscheid in verschillende culturen onderzoek. Niets in de uitvaart is gratis, er zit op veel plekken ook een commercieel belang aan vast. Het is opmerkelijk hoe mensen zich vastklampen aan dat het volmaakt moet zijn en hoe ze zich aanpassen aan strikte regels en normaliteit: 'je kunt het maar één keer goed doen'. Ik houd liever een pleidooi voor improvisatie, creativiteit en foutjes, die ook charme kunnen hebben en waardoor het nog meer eigen wordt. Doe wat je voelt, wat bij je past."
"Een jaar lang heb ik geen muziek kunnen luisteren. Iedere melodie en ieder woord kwam zo sterk binnen."
"Dertien jaar geleden overleed mijn man plotseling. Dat onverwachte, waardoor je geen afscheid kunt nemen, maakt denk ik wel wat uit voor je rouwproces. Een jaar lang heb ik geen muziek kunnen luisteren, want iedere melodie en ieder woord kwam zo sterk binnen. Alsof ik geen huid meer had. Mijn kinderen hebben allemaal op hun eigen manier gerouwd, en ik ook.
Wel ben ik gewoon blijven werken en schreef onder meer een boek over het leed van iemand anders. Door tegelijkertijd te blijven reizen naar andere culturen, zoals naar Colombia waar ik volop met de dood werd geconfronteerd, relativeerde dat mijn eigen ervaringen. Pal na de dood van mijn partner had ik mijn boek Kraaienmars nooit kunnen schrijven. Over tien jaar waarschijnlijk ook niet meer, omdat het dan te dicht tegen mijn eigen eindigheid aan zal schurken."
Blijven communiceren met overleden dierbaren
"Praten over de dood ben ik fascinerend gaan vinden. Zo raakte ik voor mijn boek in gesprek met een Corsicaan die vertelde over een speciaal aangelegde telefoonlijn in een mausoleum, zodat de familie de voorouders nog even om raad kon vragen bij grote beslissingen. Nabestaanden die met hun overleden dierbaren blijven communiceren kom je in vele culturen op verschillende manieren tegen. De wereld van de doden en die van de levenden vallen daar veel meer samen dan bij ons.
De behoefte om buiten de gebaande paden te treden is mij niet vreemd. Strikte regels vind ik doodvermoeiend. Laat je eens verrassen door verschillende culturen en andere opvattingen. Daarvoor hoef je trouwens echt niet op reis, dat kan ook bij jou om de hoek. Of door mijn boek te lezen."
Waar droom je van?
"Dat is voor mij een simpele: dat het zinnetje 'ik weet het niet' weer zijn intrede doet. Zeggen dat je iets níét weet vind ik een enorme kracht. Alles draait maar om meningen en zogenaamde kennis ophoesten, terwijl het hele leven nodig is om te leren leven en te leren sterven. Waarom zou je niet zeggen dat je het niet weet? Filosofen als Seneca zeiden het al. De dood is een groot mysterie.
Wat er op mijn bucketlist staat? Daar heb ik geen interesse in. Ik reis omdat ik een doel heb en omdat ik gefascineerd ben door andere denkwijzen en culturen, waardoor ik een breder perspectief krijg. Niet omdat er zo nodig iets afgevinkt moet worden."
Wat is je guilty pleasure?
"Slapen op het strand. Op een zwoele zomeravond ga ik soms met een dunne slaapzak en een thermosfles met thee naar het strand, ik woon er vijf minuten vandaan, om lekker in de buitenlucht te slapen. Het is illegaal, maar het ging tot nu toe altijd goed. Ontbijtje mee, zwemmen in zee zodra ik wakker word: ik kan mijn werkdag niet beter beginnen."
Wat is jouw Slotakkoord?
Welk nummer moet er op jouw uitvaart worden gedraaid? En wat zegt dat over jouw leven? Wil je meedoen aan deze rubriek, mail dan je verhaal naar hanneke.mijnster@rtl.nl