Jos is doodsbang in het vliegtuig: 'Hoe kom ik zo snel mogelijk van mijn vliegangst af?'

Jos (22) gaat over een paar weken voor het eerst op vakantie met zijn vriendin, op vliegvakantie welteverstaan. Ze vliegen naar Griekenland, hij heeft er enorm veel zin in, afgezien van de vlucht. Hij heeft zijn vriendin namelijk niet ingelicht dat hij doodsangsten uitstaat in het vliegtuig. 

"Dat wil ik ook niet doen, want ik ben bang dat ze mijn angst heel onaantrekkelijk vindt. Dus probeer ik uit alle macht binnen een paar weken van mijn angst af te komen. Hebben jullie tips hoe ik dit zo snel mogelijk kan doen, zodat ik geen flater sla nog voordat de vakantie goed en wel is begonnen?"

Ten eerste wil gezondheidszorgpsycholoog Bjarne Timonen bij Jos wegnemen dat het een flater is dat hij deze angst heeft. "Ieder mens ervaart wel angsten. Dus ik zou hem sowieso willen adviseren om er eerlijk over te zijn naar zijn vriendin. Want als het niet deze angst is, dan komt er wel een andere angst om de hoek kijken in de toekomst. Bovendien, als ze hier niet goed op zou reageren, dan weet je dat ook meteen. Dan is het ook geen echte liefde."

VR-bril of vliegsimulator

Timonen raadt Jos aan om voor een behandeling te kiezen, en niet meteen voor angstmedicatie te gaan. "Natuurlijk bestaat er angstmedicatie – zoals benzodiazepine – maar dat dempt de angst alleen maar. De angst blijft aanhouden of wordt zelfs erger. Bovendien kunnen dat soort middelen verslavend werken. Dus daar heb je weinig aan wanneer je dit doet zonder psychologische behandeling."

Gelukkig voor Jos zijn er speciale centra die je van je vliegangst afhelpen, weet Timonen. In veel van die centra wordt gewerkt met exposure therapie: dat betekent in dit geval dat je – uiteindelijk - onder begeleiding van een therapeut gaat vliegen. Dit kan ook door middel van het opzetten van een VR-bril, zodat het lijkt alsof je in een vliegtuig zit. Hetzelfde geldt voor centra die een vliegsimulator inzetten.

Timonen beseft dat het niet populair is om te zeggen, maar hoe vaker je vliegt – en het liefst onder verschillende omstandigheden (alleen, met iemand samen, langere vluchten) – hoe effectiever tegen je vliegangst. 

Ook EMDR wordt volgens de psycholoog ingezet om mensen van hun vliegangst af te helpen. "Hoewel EMDR erom bekend staat dat het wordt ingezet om mensen over een trauma uit het verleden heen te helpen, kan het ook 'flashforward' worden ingezet om mensen met toekomstige situaties te leren omgaan. Let wel: als je voor EMDR kiest, zorg er dan wel voor dat dit door een getrainde psycholoog wordt gedaan, benadrukt Timonen. 

Een combinatie van exposure therapie met een bijvoorbeeld een VR-bril en EMDR is ook een goede optie voor Jos. "Of je binnen een paar weken van je vliegangst af bent – zoals sommige centra beweren – dat weet ik niet. Ik weet niet of dat ooit wetenschappelijk is aangetoond. De wachtlijsten in de reguliere geestelijke gezondheidszorg zijn lang, dus je kunt het allicht proberen."

Onbehandelde vliegangst

Maar dat Jos zijn vliegangst gaat aanpakken, vindt Timonen erg verstandig. "Bespreek het eventueel met je huisarts, vertel het aan je vriendin , vertel het aan je vriendin – misschien kan zij wel met je mee? – en pak het serieus aan. Met vliegangst vliegen is namelijk écht heel erg naar. Claustrofobie speelt vaak ook een grote rol omdat je tijdens het vliegen geen kant op kan. Bovendien: als je met vliegangst in een vliegtuig stapt kan dat hertraumatiserend werken, als het onbehandeld is."

Rubriek: Asking for a friend 

In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog, dermatoloog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek verschijnen.