Relinde moest haar 'oerwens' voor een tweede kindje loslaten: 'Weinig begrip voor dit verdriet'

Een tweede, een derde, misschien zelfs wel een vierde. Relinde de Graaff, actrice, nu ook schrijfster, zag een huis vol voor zich. "Ik hou enorm van kinderen", vertelt ze. "Ze kijken naar de wereld met zo’n open blik en kunnen zo grappig en verrassend uit de hoek komen. Ik genoot ervan toen onze zoon Flynn nog een klein guppy was. Wat had ik het mooi gevonden om al die fases die zo’n klein kind doormaakt nog een keer mee te maken. En wat ik had ik Flynn een broertje of zusje gegund."

Aanvankelijk lijkt niets dat in de weg te staan. De zwangerschap van Flynn had zich binnen drie maanden aangediend en Relinde raakt al vrij snel na zijn geboorte weer in verwachting. Die zwangerschap eindigt weliswaar in een miskraam, maar reden om te twijfelen aan haar vruchtbaarheid heeft Relinde niet. "Ik dacht dat het daarna wel weer snel zou gaan."

Dat gaat het niet. Sterker: er gebeurt helemaal niets. Na jaren van vergeefs proberen komen Relinde en haar man in het ziekenhuis terecht. Ze beginnen aan IUI, een vruchtbaarheidsbehandeling waarbij het zaad eerst wordt bewerkt en daarna in de baarmoeder wordt gebracht. Helaas heeft dat geen effect. 

Opzien tegen een medisch traject

Relinde: "Ze noemden toen de mogelijkheid voor ICSI (een vruchtbaarheidsbehandeling waarbij zaadcellen in de eicellen worden gebracht, red.), maar dat vond ik zowel psychisch als fysiek te ingrijpend. Ik zag erg op tegen zo’n medisch traject, met spuiten in je buik en vele ziekenhuisbezoeken. Ergens hoopte ik dat het misschien toch spontaan zou lukken, ik was 'pas' 35 en ik was eerder toch ook gewoon twee keer zwanger geraakt?"

Twee jaar later is die hoop vervlogen. "Ik was bijna 37 en merkte dat mijn wens nog steeds niet weg was. Als we nog iets wilden proberen, moest het toen gebeuren." Ze gingen alsnog voor ICSI, maar kregen slecht nieuws: Relinde bleek in de vroege overgang te zitten. 

"Een arts noemde mijn man en mij 'een ongelukkige combinatie'. Ik in de vroege overgang, hij verminderd vruchtbaar. Botte pech. We hebben wel nog twee trajecten gedaan. Bij het eerste konden ze één eitje oogsten, dat is bevrucht geraakt maar heeft niet tot een succesvolle zwangerschap geleid. Bij het tweede traject konden ze helemaal niets oogsten. Een derde traject had daarom geen zin meer."

Definitief geen tweede kind

Die boodschap betekent voor Relinde dat ze definitief geen tweede kind zal krijgen. "Er zijn nog opties met eiceldonatie, maar daar begin ik niet aan. Voor mij eindigde het dus hier. Dat voelde heel rot. Het was echt klaar, afgesloten. Ik moest ermee leren leven dat ik nooit meer opnieuw moeder zou worden. Dat vond ik heel heftig."

Uit Het is goed zo:

“Het doet pijn te weten dat ik nooit meer een baby aan mijn borst zal voelen, dat ik niet nog een kind groot zal zien worden. Mijn hart huilt als ik kleertjes waar Daan (in het boek heet haar zoon Daan, red.) uit is gegroeid, naar zolder doe."

Ze rouwt om iets wat nooit zal zijn. Ingewikkeld, want 'mag' dat wel? "Ik voelde me schuldig, omdat het sommige vrouwen al niet lukt om één kind te krijgen. Een van mijn beste vriendinnen is ongewenst kinderloos, wat klaagde ik dan?"

"Maar aan de andere kant: als je zo redeneert, mag je nooit meer iets voelen, want er is altijd wel iemand die iets ergers meemaakt dan jij. Het gaat om een oerwens die niet wordt vervuld. Of dat nu 'ik wil een kind' of 'ik wil nog een kind' is, verschilt niet zo gek veel. Het enige verschil is dat ik wel moeder ben en naar het schoolplein ga en alle kinderfases meemaak. Maar het stukje rouw is denk ik hetzelfde."

Die rouw draagt Relinde grotendeels alleen. "De wens voor een tweede kwam echt vanuit mij. Mijn man zei al vrij snel: ik vind eentje ook goed. Hij ging voor mij die medische mallemolen in, voor hem had het niet gehoeven. Toen het uiteindelijk niet lukte, voelde ik me eenzaam in mijn verdriet. Hij was er echt wel voor me, maar hij voelde dat verdriet niet zoals ik. We zaten emotioneel gezien niet op één lijn."

Weinig begrip

Haar man en naaste omgeving steunen haar wel, maar met haar verdriet kan ze verder op weinig begrip rekenen, merkt ze. "Als ik het mensen vertelde die wat verder van me af stonden, reageerden ze vaak bagatelliserend. 'Och, je hebt in ieder geval één kind, wees blij met wat je hebt'. 

Goedbedoeld, maar niet echt helpend. Natuurlijk ben ik blij met wat ik heb, daarom wil ik het ook zo graag nog een keer. Ik had het gevoel dat er werd voorbijgegaan aan mijn verdriet. Alsof ik niet mocht zeuren, omdat ik al een kind heb. Ik voelde me niet gehoord."

Daarin was ze vast niet de enige, redeneerde ze. Ze besloot er daarom een boek over te schrijven. Het resultaat is Het is goed zo, een boek dat volgens Relinde niet in een hokje past. 

Het is zowel fictie als non-fictie, en gaat over het rouwproces bij een onvervulde secundaire kinderwens, maar ook over hokjesdenken. Het begint bij Hoofdstuk 2, gaat zo ergens halverwege over in 'Hokje 17' en er staan her en der QR-codes in die leiden naar korte video’s waarin Relinde scènes uitbeeldt. 

"Ik hoop dat lezers die dit ook meemaken, zich erin herkennen. En dat mensen die het niet meemaken, zich iets bewuster worden van de woorden die ze kiezen. Het zou mooi zijn als deze rouw er ook mag zijn, als we die uit de taboesfeer halen. Want gevoelens wegduwen is nooit goed voor een helingsproces, om het even groot uit te drukken."

Ergens goed voor geweest

In haar eigen 'helingsproces' heeft het schrijven van het boek een grote rol gespeeld, vertelt Relinde. "Het blijft natuurlijk lastig dat er nooit een tweede zal komen, ik had het anders gewild, maar met het boek heb ik er in ieder geval een positieve draai aan kunnen geven. Het geeft me voldoening en rust dat het in zekere zin 'ergens goed voor is geweest', zoals ze dan zeggen."

Klik hier voor meer Lifestyle.

Het is goed zo van Relinde de Graaff is nu verkrijgbaar. Het boek staat op de longlist voor de Literaire Parel, een prijs voor zelfpublicerende auteurs. Stemmen kan nog deze maand.