We willen suiker, zo zijn we geprogrammeerd, zegt deze arts: 'De overheid moet dit oplossen'

Brouwers is arts in het universitair ziekenhuis Maastricht Universitair Medisch Centrum+. Volgens hem is het voor veel mensen heel moeilijk om zelf gezondere keuzes te maken.

Dat is best een stelling. Zijn mensen niet zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid?

"Mensen hebben zeker een eigen wil. Maar tegelijkertijd zijn we evolutionair geprogrammeerd om veel calorierijke dingen te eten en zo weinig mogelijk te bewegen. Zonder ingrijpen van de overheid blijven we dat doen, vrees ik."

"We hebben onze maatschappij zo ingericht dat we alles kunnen krijgen waar we behoefte aan hebben. Maar dat zijn helaas vooral ongezonde dingen. Zo liggen de supermarkten vol met suiker- en vetrijke producten, omdat dat de producten zijn die we lekker vinden en dus graag kopen."

"Maar denk bijvoorbeeld ook aan bewegen: ooit hadden we een handgrasmaaier die je moest duwen, nu een robotgrasmaaier die je met je telefoon kunt aanzetten, of we hebben kunstgras. En ik word regelmatig ingehaald door jonge mensen op een elektrische fiets, terwijl die voor mijn gevoel prima op een gewone fiets zouden kunnen rijden."

Je zegt dat onze drang naar ongezond gedrag evolutionair is bepaald?

"Dat denk ik wel. In de oudheid was dit gedrag namelijk juist gunstig. Toen was voedsel schaars, dus als mensen eten hadden, dan moesten ze daar ook zin in hebben – en het liefst in zoveel mogelijk calorieën – om te voorkomen dat ze doodgingen van de honger. En ze moesten juist heel spaarzaam omgaan met hun energie omdat ze niet wisten wanneer ze weer eten – en daarmee energie – zouden hebben." 

"Maar waar deze manier van denken mensen 10.000 jaar geleden hielp, is het nu een bron van welvaartsziekten zoals diabetes type 2, verschillende vormen van kanker, leververvetting en hart- en vaatziekten."

In je boek stel je dat fructose ongezond is. Maar dat zijn toch juist de suikers die in fruit zitten, en dus de gezondere suikers?

"Dat denken veel mensen inderdaad. Fructose zit ook in fruit. Maar fruit is gezond óndanks de fructose die erin zit, omdat er goede vezels en vitaminen in zitten. Niet door de fructose. En fructose zit in heel veel ultrabewerkte producten, zoals frisdranken, koek, snoep, saus, soep, peperkoek." 

"Uit onderzoek bij muizen blijkt dat fructose die langzaam wordt aangeboden aan het lichaam, zoals bij fruit, voor het grootste deel wordt afgebroken in de darmen. Fructose uit ultrabewerkte producten wordt snel aangeboden, en kan niet afgebroken worden door de darmen, waardoor die het doorsturen naar de lever, waar het wordt omgezet in vet." 

Wat kan de overheid hiertegen doen?

"Ik geloof in een suikertaks, omdat die fabrikanten stimuleert om producten gezonder te maken. En in nutriscores op verpakkingen die aangeven hoe gezond of ongezond een product is. Ik wil echt niet dat alles wat ongezond is, verboden wordt. Maar de verhouding tussen gezonde en ongezonde voeding moet wel veranderen."

"Ingrijpen door de overheid wordt door veel mensen gezien als betutteling, en dus als fout. Maar ik hoop dat ze ook zien dat we omgekeerd betutteld worden; dat noemen we marketing. Mensen denken dat ze voortdurend zelfstandige, vrijwillige keuzes maken, maar dat is niet zo. In mijn boek hoop ik mensen dat te laten inzien." 

En dan toch de vraag: hoe zit het met die golden retrievers?

"Blindengeleidehonden moeten goed kunnen luisteren naar commando's. En de hond die het best luistert naar commando's, is de hond die het meest hongerig is – en dus het meest doet voor eten. Golden retrievers hebben vaker een genetische afwijking die voor die verhoogde eetlust zorgt. Daardoor worden ze sneller te dik, maar komen ze ook sneller in actie als ze daarmee een beloning (eten) kunnen krijgen. Dat maakt hen geschikter als blindengeleidehond."

Klik hier voor meer Lifestyle